Η Ανατολική Αττική δεν έχει αποχετευτικό δίκτυο παρά τις κοινοτικές οδηγίες που προβλέπουν τη λειτουργία δικτύου ακαθάρτων σε οικισμούς άνω των 15.000 κατοίκων από το 2000 – Ο σχεδιασμός και ο ορίζοντας ολοκλήρωσης, αναλυτικά
Σταδιακά από το δεύτερο εξάμηνο φέτος και μέχρι το τέλος του 2029 αναμένεται να συνδεθούν με αποχετευτικό δίκτυο πάνω από ένα εκατομμύριο κάτοικοι της Ανατολικής Αττικής. Παρά τις κοινοτικές οδηγίες που επιβάλλουν την ύπαρξη και λειτουργία δικτύων αποχέτευσης ήδη από το 2005 σε οικισμούς άνω των 2.000 κατοίκων και από το 2000 σε οικισμούς άνω των 15.000 κατοίκων, η περιοχή του Λεκανοπεδίου με τη μεγαλύτερη οικιστική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια εξακολουθεί να έχει βόθρους. Εκτός των περιβαλλοντικών προβλημάτων (δεν είναι λίγες οι παράνομες συνδέσεις με αγωγούς ομβρίων, ενώ συχνά λύματα από βόθρους που υπερχειλίζουν πέφτουν στους δρόμους), σημαίνουν και οικονομική πληγή για τους κατοίκους: Μια μονοκατοικία επιβαρύνεται με κόστος 100 ευρώ το μήνα για εκκένωση των λυμάτων, ενώ για μια πολυκατοικία 10 διαμερισμάτων το κόστος κυμαίνεται μεταξύ 400 και 500 ευρώ το μήνα. Κι όμως, με βάση τις επιταγές της ΕΕ οι οικισμοί θα έπρεπε να είχαν αποχετευτικό δίκτυο εδώ και 20 έως 25 χρόνια, ανάλογα με τον πληθυσμό τους.
Πρόστιμα από το 2015
Ηδη, από το 2015 το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχει επιβάλει πρόστιμα μη συμμόρφωσης στις ευρωπαϊκές οδηγίες στην Ελλάδα για τους οικισμούς Αρτέμιδας, Κορωπίου, Ραφήνας και Νέας Μάκρης.
Με βάση την Oδηγία 91/271 της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συλλογή και επεξεργασία αστικών λυμάτων και την εναρμόνισή της στην Εθνική Νομοθεσία προβλέπονται τα ακόλουθα:
• οι οικισμοί της χώρας με ισοδύναμο πληθυσμό μεγαλύτερο των 15.000 κατοίκων θα έπρεπε να διαθέτουν δίκτυο αποχέτευσης και τα λύματά τους να υποβάλλονται σε δευτεροβάθμια επεξεργασία ή ισοδύναμη έως 31-12-2000.
• οι οικισμοί της χώρας με ισοδύναμο πληθυσμό μεταξύ 2.000 και 15.000 κατοίκους θα έπρεπε να διαθέτουν δίκτυο αποχέτευσης και τα λύματά τους να υποβάλλονται σε δευτεροβάθμια επεξεργασία ή ισοδύναμη έως 31-12-2005.
Πώς προχωρούν τα έργα – Ο ορίζοντας υλοποίησης
Με αυτά τα δεδομένα δίκτυο αποχέτευσης ακαθάρτων κατασκευάζει η ΕΥΔΑΠ σε περιοχές των Δήμων Μαραθώνος, Παιανίας, Παλλήνης Ραφήνας-Πικερμίου και Σπάτων-Αρτέμιδας. Όπως επισημαίνεται, «η περιοχή αυτή αναπτύχθηκε ταχύτατα τα τελευταία χρόνια και γι’ αυτό η δημιουργία του δικτύου αποτέλεσε μια πολύπλοκη τεχνική διαδικασία που όμως προχωρά πλέον με ικανοποιητικό ρυθμό.
Οι περιοχές που βρίσκονται τα έργα αποχέτευσης σε εξέλιξη, αφορούν κυρίως σε οικισμούς με υποχρέωση ολοκληρωμένης συλλογής και διαχείρισης λυμάτων σύμφωνα με τη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία.
Τα έργα συγχρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ και η ολοκλήρωσή τους τοποθετείται στη λήξη της Προγραμματικής Περιόδου ΕΣΠΑ 2021-2027 (Δεκέμβριο 2029)».
Παράλληλα, έργα αποχέτευσης ακαθάρτων βρίσκονται σε στάδιο ωρίμανσης (μελέτες, αδειοδοτήσεις κλπ) για τους Δήμους Σαρωνικού και Ωρωπού. Ειδικότερα για τον Σαρωνικό, έχει ήδη ανατεθεί η τελική μελέτη του έργου.
Στον Δήμο Ραφήνας-Πικερμίου βρίσκονται σε εξέλιξη εργολαβίες στις εξής περιοχές για την κατασκευή των έργων δικτύου αποχέτευσης ακαθάρτων:
• Ντράφι, Πικέρμι, Διώνη με εκτίμηση ολοκλήρωσης περί τον Σεπτέμβριο 2026
• Κέντρο Ραφήνας, Νηρέας, Νέος Βουτζάς και Καλλιτεχνούπολη του Δήμου Ραφήνας – Πικερμίου με στόχο ολοκλήρωσης τον Οκτώβριο 2026
Στον Δήμο Σπάτων-Αρτέμιδας, στην περιοχή Έτος Στέκο εξελίσσεται εργολαβία για την κατασκευή υδραυλικής σήραγγας, έργων προσαγωγής λυμάτων στο ΚΕΛ καθώς του χερσαίου τμήματος του αγωγού διάθεσης επεξεργασμένων εκροών, με εκτίμηση ολοκλήρωσης περί τον Οκτώβριο 2026.
Στον Δήμο Παλλήνης, η εγκατεστημένη εργολαβία αναπτύσσεται στις δημοτικές ενότητες Παλλήνης, Γέρακα και Ανθούσας του Δήμου Παλλήνης.
Κλείσιμο
Σύμφωνα με το τρέχον εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα του έργου, οι εργασίες προβλέπεται να ολοκληρωθούν το 2ο εξάμηνο του 2025.
Στον Δήμο Μαραθώνος την τρέχουσα περίοδο υπάρχουν τρεις εγκατεστημένες εργολαβίες για την κατασκευή του δικτύου αποχέτευσης στις περιοχές Νέας Μάκρης, Λιβισίου, Ζούμπερι, Ν. Βουτζά, Ερυθρού, Μαραθώνα, Αγ. Παντελεήμονα, Γραμματικού, Καλεντζίου. Σύμφωνα με το τρέχον εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, οι εργασίες προβλέπεται να ολοκληρωθούν το τέλος του 2025.
Με βάση αυτόν τον σχεδιασμό, αναμένεται να ενταχθούν στο δίκτυο της αποχέτευσης με την ολοκλήρωση των έργων, 400.000 νέοι χρήστες (νοικοκυριά).
Ο σχεδιασμός της ΕΥΔΑΠ για την Ανατολική Αττική προβλέπει την εξυπηρέτηση των κατοίκων της από τα παρακάτω 3 Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων (ΚΕΛ)
• Το ΚΕΛ Δήμων Ραφήνας-Πικερμίου & Σπάτων-Αρτέμιδας (ισοδύναμος πληθυσμός, ΙΠ εξυπηρέτησης: 135.000 κάτοικοι) με μέση ημερήσια δυναμικότητα παροχής λυμάτων: 15.570 m3/ημέρα (Χειμώνας), 23.650 m3/ημέρα (Θέρος) – διαγωνισμός σε εξέλιξη
• Το ΚΕΛ Δήμου Μαραθώνος (ισοδύναμος πληθυσμός, ΙΠ εξυπηρέτησης: 51.400 κάτοικοι), μέσης ημερήσιας δυναμικότητας παροχής λυμάτων: 4.600 m3/ημέρα (Χειμώνας), 9.880 m3/ημέρα (Θέρος)
• Το ΚΕΛ Δήμων Κορωπίου – Παιανίας (ισοδύναμος πληθυσμός, ΙΠ εξυπηρέτησης: 100.000 κάτοικοι) έχει κατασκευασθεί για μέση ημερήσια δυναμικότητα παροχής λυμάτων: 18.000 m3/ημέρα (Χειμώνας/Θέρος) και βρίσκεται σε κανονική λειτουργία από την ΕΥΔΑΠ Α.Ε.
Βάσει των υφιστάμενων στοιχείων το ετήσιο συνολικό λειτουργικό κόστος επεξεργασίας λυμάτων από τα ΚΕΛ Ανατολικής Αττικής εκτιμάται ότι θα ανέλθει περί τα 5.500.000 €/έτος.
Επισημαίνεται ότι τα δύο τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί πρόταση αναθεώρησης της Οδηγίας, η οποία εγκρίθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο στις 10/4/2024 και εκκρεμεί και η τυπική της έγκριση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, πριν την εφαρμογή της.
Με βάση τη προτεινόμενη αναθεώρηση της Οδηγίας 91/271 προβλέπονται τα ακόλουθα:
(i) Τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν την υποχρέωση όλοι οι οικισμοί ≥ 2000 ι.κ.: α) να διαθέτουν σύστημα αποχέτευσης και τουλάχιστον δευτεροβάθμιας επεξεργασίας και β) όλες οι πηγές αστικών λυμάτων να είναι συνδεδεμένες στο δίκτυο.
(ii) Μέχρι 31/12/2035 τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν την υποχρέωση όλοι οι οικισμοί ≥ 1000 ι.κ.: α) να διαθέτουν σύστημα αποχέτευσης και επεξεργασίας και β) όλες οι πηγές αστικών λυμάτων να είναι συνδεδεμένες στο δίκτυο.
Το επόμενο στάδιο
Σύμφωνα με το Εθνικό Επιχειρησιακό Σχέδιο του ΥΠΕΝ για τους οικισμούς Γ’ προτεραιότητας της Περιφέρειας Αττικής (πληθυσμός μεταξύ 2.000-15.000 κάτοικοι), προβλέπεται. η κατασκευή δικτύου αποχέτευσης τα επόμενα χρόνια στις παρακάτω περιοχές της Βόρειας & Νότιας Αττικής:
• οικισμοί Καπανδριτίου/ Πολυδενδρίου / Μικροχωρίου & Αφιδνών του Δήμου Ωρωπού (αποδέκτης: ΚΕΛ Μεταμόρφωσης),
• οικισμός Κίτσι του Δήμου Κορωπίου (αποδέκτης: ΚΕΛ Ψυττάλειας)
• οικισμοί Μαρκοπούλου Ωρωπού, Νέα Παλάτια, Χαλκουτσίου & Αυλώνα του Δήμου Ωρωπού (κατασκευή νέου ΚΕΛ Ωρωπού-Χαλκουτσίου).
