Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ έχει προκαλέσει έντονες γεωπολιτικές αναταράξεις, με την περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου να βρίσκεται στο επίκεντρο. Ελλάδα και Τουρκία, δύο από τους βασικούς παίκτες της περιοχής, επιλέγουν να τηρήσουν στάση αναμονής, περιμένοντας να διαφανεί η πολιτική γραμμή της νέας αμερικανικής διοίκησης.
Η νέα γεωπολιτική πραγματικότητα απαιτεί λεπτούς χειρισμούς και ισχυρές στρατηγικές συμμαχίες. Με την Αθήνα να διατηρεί σταθερή προσήλωση στη διπλωματία και την Τουρκία να επιδιώκει ρόλο περιφερειακής υπερδύναμης, η νοτιοανατολική Μεσόγειος παραμένει «ζώνη υψηλού ενδιαφέροντος» για τη διεθνή κοινότητα.
Η Στρατηγική της Αθήνας: Διάλογος με Όρια
Η ελληνική πλευρά, παρά την επιδείνωση του κλίματος, επιδιώκει τη διατήρηση του διαλόγου με την Τουρκία, στέλνοντας σαφές μήνυμα ότι δεν πρόκειται να διαπραγματευτεί τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Όπως δήλωσαν κυβερνητικά στελέχη, «δεν υπάρχει καμία υποχώρηση στην εξωτερική μας πολιτική. Πιστεύουμε στο διάλογο, αλλά πάντα εντός πλαισίων που διασφαλίζουν τα συμφέροντα της χώρας».
Ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, τόνισε πως η συζήτηση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) δεν μπορεί να προχωρήσει όσο η Τουρκία επιμένει να συνδέει το ζήτημα με άλλα θέματα.
Το «Νέο Οθωμανικό Παραλήρημα» του Ερντογάν
Την ίδια στιγμή, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κλιμακώνει τη ρητορική του, αναφερόμενος σε ένα «νέο οθωμανικό όραμα». Οι δηλώσεις του περί «συνόρων» που εκτείνονται από τη Θεσσαλονίκη μέχρι την Κριμαία και από τη Σαμαρκάνδη έως τη βόρεια Κύπρο, εντείνουν την ανησυχία για τις προθέσεις της Άγκυρας.
Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας: Σε Αναμονή
Το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας-Τουρκίας, που είχε προγραμματιστεί αρχικά για τον Δεκέμβριο του 2024, έχει πλέον μετατεθεί για τον Μάρτιο του 2025. Πριν από αυτό, προγραμματίζεται να διεξαχθεί πενταμερής συνάντηση για το Κυπριακό, το οποίο αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για την ελληνική διπλωματία.
Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι οι πρόσφατες προσπάθειες βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων έχουν ανοίξει το δρόμο για την επανεκκίνηση των συζητήσεων σχετικά με το Κυπριακό, ενώ η κινητικότητα γύρω από το ζήτημα παραμένει έντονη και εντός του πλαισίου του ΟΗΕ.
Η Στάση της Νέας Αμερικανικής Διοίκησης
Η τοποθέτηση του Μάρκο Ρούμπιο ως Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ έχει προκαλέσει αισιοδοξία στην Αθήνα, καθώς ο Ρούμπιο διατηρεί ιστορικό στήριξης των ελληνικών θέσεων. Ωστόσο, η Τουρκία παραμένει στρατηγικός εταίρος για τις ΗΠΑ, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από την πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία Ρούμπιο-Φιντάν, όπου συζητήθηκε η κατάσταση στη Συρία και η ανάγκη διατήρησης της σταθερότητας στην περιοχή.
Η Ελλάδα ως Στρατηγικός Πυλώνας Σταθερότητας
Από την πλευρά της, η Ελλάδα ενισχύει τις σχέσεις της με τη νέα αμερικανική ηγεσία, προβάλλοντας το ρόλο της ως στρατηγικού εταίρου και πυλώνα σταθερότητας στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Όπως ανέφερε ο Υπουργός Επικρατείας Μάκης Βορίδης, «η Ελλάδα αναγνωρίζεται από τις ΗΠΑ ως ισχυρός εταίρος, ιδιαίτερα σε μια περίοδο αστάθειας στη Μέση Ανατολή».
