Η αμερικανική διπλωματία και το αμφιλεγόμενο σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία
Η αμερικανική διπλωματική «επίθεση» προς την Ουκρανία ήρθε σαν κεραυνός εν αιθρία. Το «σχέδιο ειρήνης», το οποίο είχε καταρτιστεί μυστικά από τις ομάδες του Ντόναλντ Τραμπ, παρουσιάστηκε στον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι στις 20 Νοεμβρίου. Η πίεση για την ολοκλήρωσή του πριν από την αμερικανική γιορτή του Thanksgiving, στις 27 Νοεμβρίου, είχε την έννοια ενός «δώρου» προς το Κίεβο.
Ένα σχέδιο με αμφιλεγόμενες παραχωρήσεις
Πίσω από αυτή την επιτακτική βιασύνη κρύβεται ένα υβριδικό έγγραφο, το οποίο συνδυάζει αμερικανικές παραχωρήσεις και ρωσικές απαιτήσεις για το μέλλον της Ουκρανίας. Το σχέδιο είναι αποτέλεσμα συζητήσεων ανάμεσα στον Στιβ Γουίτκοφ, ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ, και τον Κιρίλ Ντμίτριεφ, εκπρόσωπο του Βλαντίμιρ Πούτιν. Ακόμη και στη Ρωσία, ορισμένοι θεωρούν το κείμενο «εν μέρει παράλογο», αν και αναγνωρίζουν ότι «μάλλον θα άρεσε» στο Κρεμλίνο, όπως αναφέρει το The Economist.
Το σχέδιο περιλαμβάνει σημαντικά οφέλη για τη Ρωσία, όπως άρση των δυτικών κυρώσεων, επιστροφή στο G8 και έμμεση αναγνώριση των κατεχόμενων εδαφών. Αντίθετα, η Ουκρανία θα αναγκαστεί να επωμιστεί το μεγαλύτερο βάρος, με μείωση του στρατού της σε 600.000 άνδρες και εγκατάλειψη της προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ, ενώ θα πρέπει να συμφωνήσει σε μόνιμη ουδετερότητα.
Οι συνέπειες για την Ουκρανία
Η πρόταση, όπως γίνεται κατανοητό από τους Ουκρανούς αξιωματούχους, φαίνεται τιμωρητική και ανεφάρμοστη. Απαιτεί εκλογές σε 100 ημέρες, κάτι που δημιουργεί εκρηκτική κατάσταση, ειδικά τη στιγμή που ο Ζελένσκι είναι ήδη αποδυναμωμένος λόγω ενός σκάνδαλου διαφθοράς που έχει αναστατώσει την κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας Energoatom.
Η χρονική στιγμή της παρουσίασης του σχεδίου εγείρει ερωτήματα, καθώς ο Λευκός Οίκος επιλέγει να το κάνει όταν το Κίεβο βρίσκεται στην πιο αδύναμη φάση του. Ο στρατιωτικός συσχετισμός δυνάμεων είναι επίσης ανησυχητικός: ο ουκρανικός στρατός υποφέρει από έλλειψη πεζικού, τη στιγμή που η Ρωσία προχωρά ταχύτερα από ποτέ, με τα ρωσικά drones να κατακλύζουν τις ουκρανικές γραμμές.
Η αντίκτυπος στην Ευρώπη
Οι Ευρωπαίοι, που βρίσκονται εξίσου αιφνιδιασμένοι, ανακαλύπτουν ότι τους αναλογεί κυρίως ο λογαριασμός για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, που ανέρχεται σε 100 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η Ουάσινγκτον διεκδικεί μερίδιο από τα κέρδη των επενδύσεων και προνομιακή πρόσβαση στις ενεργειακές υποδομές της χώρας. Η επιρροή της Ευρώπης παραμένει, ωστόσο, ένα από τα λίγα αντίβαρα στις απαιτήσεις των ΗΠΑ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να κινηθεί ταχύτερα και πιο αποφασιστικά αν θέλει να έχει λόγο στην κατάσταση, ειδικά μετά από χρόνια δισταγμών για τα 235 δισεκατομμύρια δολάρια που αφορούν παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία ο Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να επιδιώκει.
