Η σχέση των εφήβων με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει αναδειχθεί ως ένα σοβαρό ζήτημα στην πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού γραφείου του ΠΟΥ, με τίτλο «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των έφηβων-μαθητών». Η έκθεση αποκαλύπτει ότι η αυξανόμενη ενασχόληση των εφήβων με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια προκαλεί ανησυχία για την ψυχική υγεία και την ευημερία τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας Health Behaviour in School-aged Children (HBSC), το ποσοστό των εφήβων που εμφανίζουν προβληματική ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει αυξηθεί από 7% το 2018 σε 11% το 2022. Στην Ελλάδα, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 13%, με τα κορίτσια να είναι πιο πιθανό να αναφέρουν προβληματική χρήση από τα αγόρια (16% έναντι 10%). Η έκθεση επισημαίνει ότι πάνω από το ένα τρίτο των εφήβων (36% παγκοσμίως, 33% στην Ελλάδα) έχει καθημερινή επαφή με φίλους ή άλλους μέσω διαδικτύου.
Η αύξηση της προβληματικής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σχετίζεται με σοβαρές συνέπειες για την ψυχική υγεία των εφήβων. Ερευνητικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι έφηβοι που χρησιμοποιούν υπερβολικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αντιμετωπίζουν χαμηλότερα επίπεδα ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας, ενώ είναι πιο πιθανό να καταναλώνουν ουσίες. Οι συνέπειες αυτές συχνά περιλαμβάνουν διαταραχές ύπνου, λόγω της υπερβολικής χρήσης οθονών, που επηρεάζει τη συνολική υγεία και την ακαδημαϊκή απόδοση.
Η έκθεση προειδοποιεί για τα επικίνδυνα πρότυπα συμπεριφοράς που αναπτύσσονται, περιγράφοντας την προβληματική ενασχόληση ως μια κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα που μοιάζουν με εθισμό. Αυτά περιλαμβάνουν την αδυναμία ελέγχου της χρήσης των μέσων, την παραμέληση άλλων δραστηριοτήτων και την εμφάνιση αρνητικών συνεπειών στην καθημερινή ζωή.
Ο Δρ Hans Henri P. Kluge, Δ/ντής του Περιφερειακού Γραφείου του ΠΟΥ για την Ευρώπη, τόνισε τη σημασία της εκπαίδευσης στον ψηφιακό εγγραμματισμό. Αν και είναι κρίσιμη, η εκπαίδευση αυτή παραμένει ανεπαρκής σε πολλές χώρες και δεν προσαρμόζεται στα ταχέως εξελισσόμενα πρότυπα των εφήβων. Ο Δρ Kluge επισήμανε ότι οι συνέπειες αυτού του κενού είναι ήδη ορατές και απαιτείται άμεση δράση από κυβερνήσεις, υγειονομικές αρχές και γονείς για να αντιμετωπιστούν οι βαθύτερες αιτίες του προβλήματος.
Με την επιστροφή των εφήβων στο σχολείο μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, ορισμένες χώρες εξετάζουν περιορισμούς στη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για παιδιά κάτω από μια ορισμένη ηλικία. Αυτές οι ενέργειες ενδέχεται να είναι απαραίτητες προκειμένου να προστατευθούν οι νέοι από τις αρνητικές συνέπειες της υπερβολικής ψηφιακής επικοινωνίας.
Η κατάσταση απαιτεί άμεση και διαρκή δράση για να βοηθηθούν οι έφηβοι να επαναστατήσουν από τη δυνητικά επιζήμια χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Η ανάπτυξη στρατηγικών που θα προάγουν μια υγιή σχέση με την τεχνολογία είναι επιτακτική, ώστε οι έφηβοι να μπορούν να εκμεταλλευτούν τα οφέλη της ψηφιακής εποχής χωρίς να υποστούν τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν. Με την κατάλληλη καθοδήγηση και υποστήριξη, είναι δυνατόν να επιτευχθεί μια ισορροπημένη προσέγγιση που θα συμβάλλει στη συνολική ευημερία των νέων στην κοινωνία.
