Σαν σήμερα 8 Νοεμβρίου: Ο Μανόλης Ανδρόνικος ανακαλύπτει τον τάφο του Φιλίππου στη Βεργίνα
Στις 8 Νοεμβρίου 1977, ο καθηγητής αρχαιολογίας Μανόλης Ανδρόνικος φέρνει στο φως έναν από τους πιο σημαντικούς τάφους της αρχαιότητας, στη Μεγάλη Τούμπα των Αιγών. Η ανακάλυψη αυτή, που ταυτίστηκε με τον Μακεδόνα βασιλιά Φίλιππο Β΄, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, άλλαξε ριζικά την αντίληψή μας για την ιστορία της Μακεδονίας και την επιρροή του βασιλείου της.
Η εμμονή του Ανδρόνικου και η ανακάλυψη
Στα μέσα της δεκαετίας του ’70, ο Ανδρόνικος επιστρέφει με αδιάκοπη επιμονή στον λόφο της Μεγάλης Τούμπας, πιστεύοντας ότι εκεί βρίσκονταν οι βασιλικοί τάφοι των Τημενιδών. Στις 8 Νοεμβρίου 1977, η διαίσθησή του επιβεβαιώνεται: ανακαλύπτει έναν ασύλητο μακεδονικό τάφο, με μνημειακή αρχιτεκτονική και πλούσιο ταφικό σύνολο μοναδικής καλλιτεχνικής αξίας.
Το εσωτερικό του τάφου αποκαλύπτει μια μαρμάρινη σαρκοφάγο που περιέχει μια χρυσή λάρνακα, διακοσμημένη με το χαρακτηριστικό μακεδονικό αστέρι των δεκαέξι ακτίνων. Μέσα σε αυτήν βρίσκονται τα καμένα οστά ενός άνδρα, πάνω στα οποία είναι τοποθετημένο ένα χρυσό στεφάνι από φύλλα βελανιδιάς, σύμβολο της βασιλικής εξουσίας.
Η συγκίνηση της ανακάλυψης
Ο Ανδρόνικος περιγράφει τη στιγμή της αποκάλυψης με λόγια γεμάτα συγκίνηση: «Είναι ασύλητος! Είναι κλειστός! Ήμουν ευτυχισμένος βαθιά. Είχα λοιπόν βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο. Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο». Η ανακάλυψη του τάφου, με την ολόχρυση λάρνακα και το επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι, τον άφησε άφωνο.
Αργότερα, έγραφε: «Αν η υποψία σου, ότι ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή, τότε κρατάς στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική».
Η σημασία της ανακάλυψης
Ο Ανδρόνικος πρότεινε από την αρχή ότι ο νεκρός ήταν ο Φίλιππος Β΄, ο βασιλιάς που ενοποίησε τη Μακεδονία και προετοίμασε την εκστρατεία του Μεγαλέξανδρου. Η ταύτιση αυτή στηρίχθηκε στη μεγαλοπρέπεια των κτερισμάτων, τη χρήση βασιλικών συμβόλων και τις αρχαίες μαρτυρίες για τη λαμπρή ταφή του Φιλίππου.
Με την πάροδο των ετών, η επιστημονική έρευνα, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, έχει ενισχύσει την ταύτιση του Τάφου ΙΙ με τον Φίλιππο Β΄. Εντούτοις, οι συζητήσεις γύρω από τον Τάφο Ι, έναν μικρότερο και συλημένο τάφο στην ίδια συστάδα, συνεχίζονται.
Η ανακάλυψη της Βεργίνας επιβεβαίωσε τον ιστορικό ρόλο των Αιγών ως βασιλικής πρωτεύουσας, ανέδειξε την υψηλή αισθητική και τεχνολογία των Μακεδόνων και φέρνει τον σύγχρονο κόσμο σε άμεση επαφή με τη βασιλική δυναστεία που άλλαξε την Ιστορία. Σήμερα, ο χώρος και το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων αναγνωρίζονται ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.
