Σαν σήμερα 18 Δεκεμβρίου: Το ρολόι του Πειραιά γκρεμίζεται
Στις 18 Δεκεμβρίου 1968, ένα από τα πιο εμβληματικά τοπόσημα του Πειραιά, το ρολόι της πόλης, παύει να υπάρχει. Η κατεδάφισή του, που διατάχθηκε από τον χουντικό δήμαρχο Αριστείδη Σκυλίτση, εκτυλίχθηκε μέσα σε λίγες ώρες, προκαλώντας σοκ στους κατοίκους.
Η σημασία του ρολογιού για την πόλη
Ο πύργος του ρολογιού, ο οποίος είχε χτιστεί στις αρχές του 20ού αιώνα, δεν ήταν απλώς ένα κτίριο. Ήταν σημείο συνάντησης και προσανατολισμού για πολλές γενιές Πειραιωτών. Για τους ναυτικούς, σήμαινε άφιξη και αναχώρηση, ενώ για τους κατοίκους ήταν κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Οι επισκέπτες, από την άλλη, το έβλεπαν ως την πρώτη εικόνα μιας πόλης γεμάτης ζωή, που ζούσε και ανέπνεε με τον παλμό του λιμανιού.
Η κατεδάφιση και η αντίδραση της τοπικής κοινωνίας
Η απόφαση για την κατεδάφιση του ρολογιού εντάχθηκε στο γενικότερο πνεύμα της δικτατορίας, όπου η έννοια της «ανάπτυξης» συχνά ταυτιζόταν με την ισοπέδωση του παλιού. Χωρίς δημόσιο διάλογο ή σεβασμό στην ιστορική συνέχεια, το ρολόι κρίθηκε «ξεπερασμένο», ένα εμπόδιο στη νέα πολεοδομική αντίληψη που ήθελε πιο φαρδιούς δρόμους και λιγότερα σύμβολα του παρελθόντος.
Η τοπική κοινωνία αντέδρασε έντονα, αν και οι συνθήκες της εποχής περιόρισαν τη φωνή τους. Πολλοί Πειραιώτες θυμούνται το γκρέμισμα του ρολογιού ως μια βαθιά απώλεια, που δεν αφορούσε μόνο ένα κτίριο, αλλά ένα κομμάτι της ταυτότητάς τους.
Η κληρονομιά του ρολογιού
Σήμερα, πολλές δεκαετίες μετά, το ιστορικό ρολόι του Πειραιά ζει στη μνήμη των ανθρώπων, στις αφηγήσεις τους και στις παλιές φωτογραφίες. Η κατεδάφισή του θεωρείται πια ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυθαίρετης «εκσυγχρονιστικής» παρέμβασης, που αντί να προχωρήσει την πόλη μπροστά, άφησε πίσω της μια πληγή.
Η ιστορία του ρολογιού του Πειραιά είναι μια υπενθύμιση για το πώς η πολιτική και οι αποφάσεις των καιρών μπορούν να επηρεάσουν την πολιτιστική κληρονομιά και την ταυτότητα μιας πόλης.
