Πώς ο εγκέφαλος αναδιαμορφώνει τις επεισοδιακές μνήμες με την πάροδο του χρόνου
Μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του East Anglia ρίχνει φως στο πώς ο εγκέφαλός μας θυμάται παρελθόντα γεγονότα και πώς αυτές οι μνήμες μπορεί να αλλάξουν με την πάροδο του χρόνου. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε σήμερα, εστιάζει στην επεισοδιακή μνήμη, δηλαδή την ικανότητά μας να ανακαλούμε προσωπικές εμπειρίες, όπως μια γιορτή γενεθλίων ή μια διακοπή.
Σημαντικές επιπτώσεις για την ψυχική υγεία και την εκπαίδευση
Η ομάδα των ερευνητών επισημαίνει ότι τα ευρήματά τους έχουν σημαντικές επιπτώσεις για την ψυχική υγεία, την εκπαίδευση και νομικά περιβάλλοντα, όπου η μνήμη παίζει καθοριστικό ρόλο. Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ντάλας, οι επιστήμονες αποδεικνύουν ότι οι μνήμες δεν αποθηκεύονται απλώς ως αρχεία σε υπολογιστή. Αντίθετα, είναι συνθέσεις διαφόρων στοιχείων. Κάποια από αυτά είναι ενεργά και εύκολα ανακαλέσιμα, ενώ άλλα παραμένουν κρυμμένα μέχρι να προκληθούν από κάποιο ερέθισμα.
Η διαδικασία της αναδιαμόρφωσης των μνημών
Όπως αναφέρει ο επικεφαλής ερευνητής, Καθηγητής Louis Renoult από τη Σχολή Ψυχολογίας του UEA, για να θεωρηθεί κάτι ως πραγματική μνήμη, πρέπει να συνδέεται με ένα πραγματικό γεγονός από το παρελθόν. Ωστόσο, η μνήμη που ανακαλούμε μπορεί να μην είναι ακριβής. “Μπορεί να περιλαμβάνει επιπλέον λεπτομέρειες από τη γενική μας γνώση, προηγούμενες εμπειρίες ή ακόμα και την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε όταν την θυμόμαστε”, εξήγησε.
Η διαδικασία της αναδιαμόρφωσης, γνωστή ως επανακωδικοποίηση, σημαίνει ότι ο εγκέφαλος ενημερώνει ή αναδιαμορφώνει τη μνήμη με την πάροδο του χρόνου. Αυτό δημιουργεί μια αλυσίδα συνδέσεων από την αρχική εμπειρία μέχρι την εκδοχή της μνήμης που μπορούμε να προσπελάσουμε τώρα. “Αυτό το έργο μας βοηθά να κατανοήσουμε γιατί οι μνήμες μας δεν είναι πάντα αξιόπιστες και πώς μπορούν να επηρεαστούν από τον χρόνο, το περιβάλλον και ακόμη και τη φαντασία μας”, πρόσθεσε ο Καθηγητής Renoult.
Μια νέα προοπτική στην κατανόηση της μνήμης
Η ομάδα εξέτασε σχεδόν 200 μελέτες ψυχολογίας και νευροεπιστήμης σχετικά με τις αναπαραστάσεις της μνήμης, καθώς και φιλοσοφικές εργασίες και πρόσφατες έρευνες που χρησιμοποιούν μοντέλα ζώων. Ο Καθηγητής Renoult δήλωσε: “Θέλαμε να προτείνουμε μια νέα οπτική, συνδυάζοντας ιδέες από διάφορους τομείς. Σκοπός μας ήταν να κατανοήσουμε προβλήματα που δεν έχουν ακόμη επιλυθεί και να ενθαρρύνουμε νέα έρευνα”.
Ένα κρίσιμο κομμάτι της μελέτης εστιάζει στο πώς ο εγκέφαλος αποθηκεύει φυσικά τις μνήμες, αναδεικνύοντας τον ρόλο του ιππόκαμπου, ενός τμήματος του εγκεφάλου που βοηθά στη δημιουργία και οργάνωση των μνημών. Οι ερευνητές εξηγούν πώς οι μνημονικές αποτυπώσεις στον εγκέφαλο μπορούν να παραμένουν ανενεργές και να γίνονται συνειδητές μόνο όταν κάτι, συνήθως ένα ερέθισμα από το περιβάλλον, ενεργοποιεί αυτή την αποτύπωση.
Σημασία για την καθημερινή ζωή
Η κατανόηση του πώς σχηματίζονται, αποθηκεύονται και αναδιαμορφώνονται οι μνήμες με την πάροδο του χρόνου είναι κρίσιμη, καθώς η μνήμη υποστηρίζει πολλές πτυχές της καθημερινής μας ζωής – από την εκπαίδευση και την ψυχική υγεία μέχρι τις αποφάσεις που λαμβάνονται στα δικαστήρια. “Αποκαλύπτοντας ότι οι μνήμες είναι δυναμικές και όχι στατικές, αυτή η έρευνα μας βοηθά να κατανοήσουμε γιατί μπορούν να αλλάξουν και πώς αυτό επηρεάζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, νιώθουμε και ενεργούμε”, κατέληξε ο Καθηγητής Renoult.
Η μελέτη “Η γνωστική νευροεπιστήμη των αναπαραστάσεων μνήμης” δημοσιεύεται στην έκδοση Δεκεμβρίου του περιοδικού Neuroscience & Biobehavioral Reviews.
