Στις 6 Φεβρουαρίου του 2020 εκπονήθηκε 1η Έκδοση του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Άμεσης/Βραχείας Διαχείρισης των Συνεπειών από την Εκδήλωση Ηφαιστειακής Δραστηριότητας στο Ηφαιστειακό Σύμπλεγμα Σαντορίνης με την κωδική ονομασία «ΤΑΛΩΣ», στα πλαίσια του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη “Ξενοκράτης”.
Η απόφαση εκδόθηκε σύμφωνα με το Ν.3013/2002 “Περί αναβάθμισης της Πολιτικής Προστασίας και λοιπές διατάξεις” (ΦΕΚ 102/Α ́/1-5- 2002), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει με το Ν.4249/2014 και την 1299/7-4-2003 εγκριτική απόφαση Υπουργού ΕΣ.Δ.Δ.Α. του Γενικού Σχεδίου Πολιτικής Προστασίας με τη συνθηματική λέξη “Ξενοκράτης” (ΦΕΚ 423/Β ́/2003).
Σύμφωνα με την απόφαση το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης, ως ενεργό ηφαίστειο, αποτελεί έναν σημαντικό κίνδυνο για τους κατοίκους και τις υποδομές του νησιού. Για αυτόν τον λόγο, οι δήμοι της Περιφερειακής Ενότητας Θήρας έχουν την υποχρέωση να εκπονήσουν ειδικό σχέδιο αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών και διαχείρισης συνεπειών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας. Αυτή η υποχρέωση απορρέει από το Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας “Ξενοκράτης”, καθώς και από την 1η Έκδοση του Γενικού Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών “ΤΑΛΩΣ”, που εγκρίθηκε από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας το 2020.
Οι δήμοι οφείλουν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν δράσεις που εξασφαλίζουν την προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και του φυσικού περιβάλλοντος. Ειδικότερα, το σχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει:
- Ανάλυση Κινδύνων και Σενάρια Επανενεργοποίησης
Το σχέδιο βασίζεται σε επιστημονικές αναλύσεις που περιγράφουν δύο βασικά σενάρια ηφαιστειακής δραστηριότητας:
• Ακραίο Σενάριο: Υποπλινιακή έκρηξη μεγάλης έντασης, με ηφαιστειακή στήλη ύψους 8-12 χλμ., πιθανή απομάκρυνση πληθυσμού και σοβαρές επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή.
• Πιθανότερο Σενάριο: Μικρότερης έντασης βουλκάνειες εκρήξεις, με περιορισμένες επιπτώσεις σε τοπικό επίπεδο. - Προπαρασκευαστικές Δράσεις (Φάση 1)
Οι δήμοι πρέπει να προβούν σε:
• Χαρτογράφηση επικίνδυνων ζωνών.
• Εκπαίδευση προσωπικού και ασκήσεις ετοιμότητας.
• Διαμόρφωση καταφυγίων και σχεδιασμό εκκένωσης.
• Ενημέρωση των πολιτών για μέτρα προστασίας. - Αυξημένη Ετοιμότητα σε Περίπτωση Ηφαιστειακής Διέγερσης (Φάση 2)
Εάν παρατηρηθούν πρόδρομα φαινόμενα ηφαιστειακής δραστηριότητας (σεισμοί, εκπομπές αερίων), οι δήμοι πρέπει να:
• Ενισχύσουν την επιτήρηση και να ενημερώσουν τις αρχές.
• Προετοιμάσουν σχέδια εκκένωσης και διαμονής των πολιτών.
• Διασφαλίσουν τη λειτουργία των δικτύων ύδρευσης, ηλεκτροδότησης και μεταφορών. - Αντιμετώπιση Εκτάκτων Αναγκών (Φάση 3)
Σε περίπτωση ηφαιστειακής έκρηξης, οι δήμοι πρέπει να ενεργοποιήσουν άμεσα:
• Το σχέδιο εκκένωσης των πληθυσμών.
• Την επιχειρησιακή ομάδα διαχείρισης κρίσεων.
• Τη διανομή προστατευτικού εξοπλισμού (μάσκες, νερό, φάρμακα).
• Την εκτροπή της κυκλοφορίας και την απομάκρυνση των πολιτών από τις ζώνες υψηλού κινδύνου. - Ανάκαμψη και Διαχείριση Συνεπειών (Φάση 4)
Μετά την εκδήλωση της ηφαιστειακής δραστηριότητας, οι δήμοι πρέπει να:
• Αποκαταστήσουν βασικές υποδομές (δρόμους, δίκτυα κοινής ωφέλειας).
• Παρέχουν στέγαση και οικονομική στήριξη στους πληγέντες.
• Εκτιμήσουν τις περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις.
• Αναθεωρήσουν τα σχέδια πολιτικής προστασίας βάσει των νέων δεδομένων.
Ποιοι όμως δήμοι διαθέτουν τέτοιο σχέδιο; Δυστυχώς όπως φαίνεται στην ΔΙΑΥΓΕΙΑ κανένας δήμος πλην του Δήμου Θήρας δεν έχει εκπονήσει σχέδιο.
