Οι νέες τεχνολογίες έχουν ήδη φέρει στο κατώφλι μας μια μικρή επανάσταση. Διασυνδεδεμένες συσκευές, «ευφυείς» εφαρμογές, έξυπνη διαχείριση των οικιακών συσκευών από το κινητό μας βάζουν ήδη στη σφαίρα του μέλλοντος. Όσο περισσότεροι άνθρωποι ζουν σε αστικά κέντρα, φτάνοντας στο 68% του παγκόσμιου πληθυσμού το 2050, τόσο η ανάγκη για πιο ανθεκτικές, βιώσιμες και ανθρώπινες πόλεις θα διογκώνεται.
Πώς θα μετακινούνται όλοι αυτοί οι κάτοικοι μέσα και γύρω από πόλεις; Πώς θα παρέχονται επαρκή αγαθά, όπως η ενέργεια, το νερό, η αποχέτευση; Πώς θα γίνεται η διαχείριση των απορριμμάτων και πώς οι πόλεις μας θα γίνουν πιο «πράσινες»;
Οι smart cities είναι οι πόλεις του μέλλοντος. Και η τεχνολογία είναι το καύσιμο που τις τροφοδοτεί. Οι λύσεις Internet of Things βελτιστοποιούν τις υποδομές και αναβαθμίζουν τη διοίκηση των πόλεων με μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών στη διαχείριση των υπηρεσιών. Αισθητήρες, δίκτυα και εφαρμογές συλλέγουν δεδομένα σχετικά με τη χρήση ενέργειας, νερού, φυσικού αερίου, τον όγκο και τα μοτίβα της κίνησης στους δρόμους, το επίπεδο ρύπανσης. Η ανάλυση και η διαχείριση των big data μπορεί να οδηγήσει σε νέες πολιτικές, ενώ τα ανοιχτά δεδομένα αποτελούν πλέον σημαντικό asset για δημόσιους φορείς, πολίτες κι επιχειρήσεις.
Ο ρόλος των πόλεων στην ανάπτυξη
Οι πόλεις θεωρούνται εδώ και δεκαετίες ατμομηχανές της ανάπτυξης. Μόνο το Τόκιο, το Λονδίνο, η Νέα Υόρκη, η Σαγκάη και το Λος Άντζελες αναμένεται να δημιουργήσουν ΑΕΠ περίπου 8,5 τρισεκατομμύρια δολάρια ως το 2035. Τα οικοσυστήματα των πόλεων οφείλουν μεγάλο μέρος αυτής της επιτυχίας στην ανταλλαγή πολιτισμών και ιδεών. Ακόμα λοιπόν κι αν η τεχνολογία καθιστά σταδιακά εφικτή την εργασία από οπουδήποτε οι πόλεις δεν θα χάσουν την αίγλη τους.
H παγκόσμια αγορά έξυπνων πόλεων αποτιμήθηκε σε 392,9 δισ. δολάρια το 2019, ενώ μέχρι το 2030 προβλέπεται να εκτοξευθεί στα 1,3 τρισ. δολάρια. Σύμφωνα με το Smart City Index 2021, η πιο «έξυπνη» πόλη παρέμεινε η Σιγκαπούρη, διατηρώντας τον τίτλο της πρωταθλήτριας, ενώ ακολουθούν η Ζυρίχη, το Όσλο, η Ταϊπέι, η Λοζάνη, το Ελσίνκι, η Κοπεγχάγη, η Γενέβη, το Όκλαντ και το Μπιλμπάο. Μεταξύ, των 118 πόλεων που εξετάζονται στο πλαίσιο του δείκτη, η Αθήνα κατέλαβε το 2021 την 111η θέση, χάνοντας μάλιστα 12 θέσεις από το 2020.
Οι έξυπνες πόλεις και ο ψηφιακός μετασχηματισμός θα βρεθούν στο τραπέζι του Συνεδρίου υπό τον γενικό τίτλο «Ο Κόσμος που Αλλάζει», το οποίο διοργανώνει στις 29 και 30 Μαρτίου ο ΟΤ.
Πρόγραμμα 320 εκατ. ευρώ για έξυπνες πόλεις
Μέσα από μία δεξαμενή περίπου 30 δράσεων, που περιλαμβάνουν από ψηφιακές πλατφόρμες για πάρκινγκ, έξυπνες διαβάσεις πεζών, αυτόματο φωτισμός, μέχρι τηλεϊατρική για τους δημότες μέσω έξυπνων συσκευών, 17 δήμοι της χώρας γίνονται ζωντανά εργαστήρια των smart cities. Το πρόγραμμα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, συνολικού προϋπολογισμού 320 εκατ. ευρώ, για τις έξυπνες πόλεις, θα θέσει τα big data, το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT), το cloud και τους αισθητήρες στην υπηρεσία των πολιτών.
Δεκαέξι μεγάλοι δήμοι άνω των 100.000 κατοίκων και ο «έξυπνος» δήμος Τρικκαίων, που αποτελεί επάξια το καλό ελληνικό παράδειγμα, θα επιλέξουν τις δράσεις εκείνες που ταιριάζουν στις ιδιαίτερες ανάγκες και τα χαρακτηριστικά τους, ώστε να ανοίξουν την πόρτα στο ψηφιακό τους αύριο. Το χαμηλότερο budget που θα δοθεί στους πιο μικρούς δήμους ανέρχεται σε 100.000 ευρώ. Η πρώτη φάση του προγράμματος, ύψους 90 εκατ. ευρώ, τρέχει ήδη από την Κοινωνία της Πληροφορίας με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Μεταξύ των δράσεων, οι δημοτικές αρχές θα μπορούν να κάνουν έξυπνη διαχείριση των απορριμμάτων τους, μειώνοντας το συνολικό κόστος συλλογής και μεταφοράς ως και 50%. Υπάρχουν επίσης δράσεις για την εξ αποστάσεως, συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του νερού με τη χρήση του IoT, καθώς και για την παρακολούθηση διαρροών στο δίκτυο μέσω αισθητήρων.
Η μεγαλύτερη πρόκληση των έξυπνων πόλεων είναι η αστική κινητικότητα. Οι Δήμοι μπορούν διαχειρίζονται ολοκληρωμένα τα δεδομένα από αισθητήρες, χάρτες και βίντεο, για την παρακολούθηση της κυκλοφορίας οχημάτων, των μετακινήσεων των πολιτών, των διαβάσεων των πεζών, τις ειδοποιήσεις για έκτακτες ανάγκες και διάφορες άλλες δραστηριότητες της πόλης.
Στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, πρόκειται να χρηματοδοτηθούν και άλλα έξυπνα έργα στον κρίσιμο τομέα των μετακινήσεων, που αποτελεί και το «κλειδί» για την επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας, καθώς και στις περιβαλλοντικές υποδομές. Για παράδειγμα, προβλέπονται 174 εκατ. για smart infrastructure. Μεταξύ άλλων, θα αναπτυχθεί πληροφοριακό σύστημα οριοθέτησης υδατορευμάτων, ψηφιακή δράση μέτρησης και παρακολούθησης των ατμοσφαιρικών ρύπων και της θαλάσσιας ρύπανσης. Επίσης, έξυπνη υποδομή για τα δημόσια κτήρια.
Ακόμη, προωθείται με χρηματοδότηση 81 εκατ. ευρώ το πρόγραμμα των «έξυπνων» γεφυρών για τη δημιουργία συστήματος παροχής πληροφοριών με ειδικά συστήματα μετρήσεων και αισθητήρες για την προληπτική συντήρηση γεφυρών σε διάφορες περιοχές της χώρας. Το έργο θα αυξήσει το επίπεδο ασφάλειας των οδικών μεταφορών με σύγχρονες τεχνολογικές μεθόδους.
Πιο ευφυείς θα γίνουν όμως και οι αυτοκινητόδρομοι της χώρας χάρη στο πρόγραμμα 5G Corridors. Η επένδυση των 130 εκατ. ευρώ αφορά στην ανάπτυξη υποδομής wireless network 5G σε συνολικά 2.011 χλμ. των έξι ελληνικών αυτοκινητόδρομων. Το έργο θα οδηγήσει σε νέες επενδύσεις στην συνδεδεμένη και αυτόνομη κινητικότητα και στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας της χώρας.
