Ο ρόλος του ύπνου στη μνήμη
Μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Behavioral Neuroscience εξετάζει τη σχέση μεταξύ του συναισθηματικού περιεχομένου και των προθέσεων μνήμης, οι οποίες λειτουργούν ως σήματα που προάγουν τις μνημονικές διαδικασίες. Ο ύπνος είναι κεντρικής σημασίας για τη διαδικασία της ενοποίησης μνήμης, μετατρέποντας τις πρόσφατα κωδικοποιημένες πληροφορίες σε μακροχρόνιες αναμνήσεις. Πολλές θεωρίες για τον ύπνο υποστηρίζουν ότι είναι επίσης κρίσιμος για την επιλογή του τι θα διατηρήσουμε ή θα απορρίψουμε, κάτι που είναι σημαντικό για την αποφυγή παρεμβολών με τις αναγκαίες μνήμες. Ωστόσο, ελάχιστα είναι γνωστά για το πώς συμβαίνει αυτό.
Η διαδικασία της ενοποίησης μνήμης
Αρχικά, ο ύπνος θεωρήθηκε ότι είναι κεντρικός στη μετατροπή νέων δεδομένων σε ανθεκτικές μνήμες. Αργότερα, διαπιστώθηκε ότι συνδέεται με την επιλεκτική ενοποίηση μνήμης, η οποία βασίζεται στη σημασία ή τη γνωστική σχετικότητα. Αυτή η απόφαση λαμβάνεται από τα σήματα που είναι παρόντα κατά τη διάρκεια του γεγονότος, τα οποία υποδεικνύουν την συναισθηματική ή ανταμοιβή αξία του, ή τη δυνητική χρησιμότητά του.
Η συναισθηματική σημασία, τα σήματα που προκαλούν συναισθηματικές αντιδράσεις, και οι ανώτερες γνωστικές οδηγίες (συνειδητή επιλογή να θυμόμαστε ή να ξεχνάμε) είναι μερικά από τα πιο σημαντικά σήματα για αυτή τη διαδικασία. Η συναισθηματική σημασία μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να θυμούνται επικίνδυνα ή ανταμοιβόμενα γεγονότα και να προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους ανάλογα. Αυτό διευκολύνεται από αυτόματες αλληλεπιδράσεις μεταξύ των περιοχών του εγκεφάλου που επεξεργάζονται τη μνήμη και τα συναισθήματα, όπως η αμυγδαλή και ο ιππόκαμπος.
Επιρροή των σταδίων του ύπνου
Μοναδικά στάδια ύπνου σχετίζονται με τον τύπο μνήμης που αποθηκεύεται. Οι σπινθήρες ύπνου, χαρακτηριστικές εκρήξεις κυμάτων EEG που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του μη-ταχείας κίνησης των ματιών (NREM) ύπνου, συνδέθηκαν με αυξημένη ανάκληση στόχων και συναισθηματικά φορτισμένων μνημών. Η δραστηριότητα των θήτα κυμάτων κατά τη διάρκεια του ταχείας κίνησης των ματιών (REM) ύπνου συνδέεται με την εξάπλωση αρνητικών συναισθημάτων από μια συγκεκριμένη ένδειξη σε σχετικές ενδείξεις, πιθανώς λόγω της σύνδεσης παρόμοιων ερεθισμάτων.
Έτσι, τα σήματα ενοποίησης μνήμης περιλαμβάνουν ανταγωνιζόμενη συναισθηματική σημασία και οδηγίες. Αν οι μνήμες επισημαίνονται από νευροδιαβιβαστές όπως η ντοπαμίνη ή η νορεπινεφρίνη, είναι πιο πιθανό να επανενεργοποιηθούν (και να ενοποιηθούν) κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ορισμένες θεωρίες προτείνουν ότι ο NREM ύπνος, ειδικά με σπινθήρες ύπνου, προάγει την επανενεργοποίηση ορισμένων μνημών ενισχύοντας επιλεκτικά τις συνάψεις που χρησιμοποιούν.
Οι θήτα κυματομορφές REM συνδέονται με την αποθήκευση συναισθηματικών μνημών ή σχετικού περιεχομένου και μπορούν έτσι να αλλάξουν τη φύση της τελικής μνήμης. Προηγούμενες μελέτες που βασίστηκαν σε νάρκες υποδείκνυαν ότι οι οδηγίες κυριαρχούν στη συναισθηματική σημασία στην ενοποίηση μνήμης. Ωστόσο, αυτά τα ευρήματα ενδέχεται να μην ισχύουν για τον νυχτερινό ύπνο, με τη διαφορετική του δομή και μεγαλύτερη διάρκεια, που περιλαμβάνει τόσο κύκλους EM όσο και REM, καθώς και περισσότερος βαθύς ύπνος (αργός κύκλος ύπνου ή SWS), και θήτα κυματομορφές REM. Αυτές οι διαδικασίες αντιδρούν διαφορετικά σε διάφορα σήματα μνήμης.
Η τρέχουσα μελέτη διερεύνησε την αλληλεπίδραση των συναισθηματικών και ανώτερων οδηγών σήματος στην επιλογή του τι θα διατηρηθεί ή θα απορριφθεί κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ο στόχος ήταν να διαπιστωθεί αν οι συμμετέχοντες θα μπορούσαν συνειδητά να ξεχάσουν συναισθηματικά αρνητικό περιεχόμενο. Δεύτερον, θα ενισχυόταν ή θα παρακάμπτονταν αυτή η καθοδηγούμενη λήθη κατά τη διάρκεια του ύπνου;
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν δύο μελέτες. Και οι δύο μελέτες ακολούθησαν πανομοιότυπες διαδικασίες δοκιμών αλλά σε διαφορετικά περιβάλλοντα: διαδικτυακά και εργαστηριακά. Η μελέτη περιλάμβανε περίπου 100 συμμετέχοντες (45 στη διαδικτυακή μελέτη και 53 στη εργαστηριακή μελέτη). Οι συμμετέχοντες στη δεύτερη μελέτη είχαν νυχτερινή παρακολούθηση ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (EEG).
