Η ατμοσφαιρική ρύπανση και οι επιπτώσεις της στην υγεία
Η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υπεύθυνη για περίπου 4,7 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο και συμβάλλει σχεδόν στο 8% των παγκόσμιων ετών ζωής προσαρμοσμένων για αναπηρία, τοποθετώντας την πάνω από άλλους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα, η παχυσαρκία και η υψηλή χοληστερόλη. Στην πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύθηκε στο Journal of Clinical Investigation, οι ερευνητές Ρόμπερτ Μπ. Χαμανάκα και Γκιοκάν Μ. Μουτλού από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο, ΗΠΑ, συνέθεσαν τοξικολογικές μελέτες και επιδημιολογικά στοιχεία για να εξηγήσουν πώς τα σωματίδια (PM) προκαλούν βλάβη στη λειτουργία των πνευμόνων, φλεγμονές και οξειδωτικό στρες, συμβάλλοντας έτσι σε χρόνιες και οξείες αναπνευστικές παθήσεις.
Οι επιπτώσεις της ρύπανσης στους πνεύμονες
Τα συμπεράσματα των ερευνητών ενισχύουν το κύριο μήνυμα: η ρύπανση του αέρα με σωματίδια είναι ένας σημαντικός περιβαλλοντικός κίνδυνος για την υγεία και μια σημαντική αιτία αναπνευστικής νοσηρότητας και θνησιμότητας, με τους περισσότερους επιπλέον θανάτους να σχετίζονται με καρδιοαγγειακά προβλήματα. Αυτό υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη για αυστηρότερους κανονισμούς ποιότητας αέρα και αποτελεσματικές παρεμβάσεις δημόσιας υγείας. Ιδιαίτερα ευάλωτοι είναι οι πνεύμονες των παιδιών, καθώς η μακροχρόνια έκθεση σε ρύπους μπορεί να περιορίσει την ανάπτυξή τους και να προκαλέσει μόνιμες ανεπάρκειες στην ενήλικη ζωή τους.
Πηγές και είδη ρύπανσης
Η ατμοσφαιρική ρύπανση περιλαμβάνει τόσο αέρια όσο και σωματίδια. Τα αέρια περιλαμβάνουν διοξείδιο του θείου (SO₂), οξείδια του αζώτου (NO, NO₂), όζον (O₃) και μονοξείδιο του άνθρακα (CO). Τα σωματίδια περιλαμβάνουν άνθρακα σε συνδυασμό με μέταλλα και οργανικές ενώσεις, όπως οι πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAHs), νιτρικά και θειικά. Τα σωματίδια ταξινομούνται κατά μέγεθος: PM10 (χονδρά), PM2.5 (λεπτά) και PM0.1 (νανοσωματίδια), με τα PM2.5 να διεισδύουν βαθιά στους πνεύμονες και να προκαλούν μεγαλύτερους κινδύνους για την υγεία.
Οι κυριότεροι παράγοντες που συμβάλλουν στην παραγωγή σωματιδίων και διοξειδίου του αζώτου είναι οι εκπομπές από την κυκλοφορία και τη βιομηχανία. Αν και η παγκόσμια ρύπανση από διοξείδιο του θείου έχει μειωθεί, η καύση βιομάζας σε εσωτερικούς χώρους για μαγείρεμα και θέρμανση παραμένει ανησυχητική, ειδικά σε αναπτυσσόμενες περιοχές. Οι ρύποι συχνά παράγονται ταυτόχρονα, καθιστώντας δύσκολη την απομόνωση των ατομικών επιδράσεων. Ωστόσο, η PM2.5 έχει συστηματικά συνδεθεί με αρνητικά καρδιοαγγειακά και αναπνευστικά αποτελέσματα, οδηγώντας σε κανονισμούς όπως ο Νόμος για τον Καθαρό Αέρα των ΗΠΑ.
