Ερευνώντας την επικινδυνότητα των μετεωροειδών
Πόσο επικίνδυνοι είναι οι μετεωροειδείς, γνωστοί και ως πεφταστέρια; Αν και οι περισσότεροι από αυτούς καίγονται κατά την είσοδό τους στην ατμόσφαιρα της Γης, η κατάσταση είναι διαφορετική στο διάστημα. Όταν αυτοί οι μικροσκοπικοί βράχοι προσκρούουν σε άλλα σώματα με υψηλές ταχύτητες, οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές. Το Ευρωπαϊκό Διαστημικό Οργανισμό (ESA) και το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών (ΕΑΑ) έχουν ξεκινήσει ένα ερευνητικό πρόγραμμα που εξετάζει αυτές τις προσκρούσεις, με σκοπό την ενίσχυση της πλανητικής άμυνας.
Το πρόγραμμα NELIOTA και οι στόχοι του
Το έργο NELIOTA (Near-Earth object Lunar Impacts and Optical TrAnsients) έχει ξεκινήσει από το 2015 και τώρα βρίσκεται στην τρίτη του φάση. Ο κύριος στόχος του είναι να μελετήσει τους μετεωροειδείς, οι οποίοι κυμαίνονται σε μέγεθος από λίγα χιλιοστά έως μερικά εκατοστά και κινούνται με ταχύτητες που κυμαίνονται από 15 έως 60 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο. Αυτά τα αντικείμενα έχουν τόσο μεγάλη κινητική ενέργεια που μπορούν να διατρήσουν μέταλλα, προκαλώντας σοβαρές ζημιές στους τεχνητούς δορυφόρους και στις μελλοντικές βάσεις στη Σελήνη.
Η Σελήνη ως φυσικό εργαστήριο
Η Σελήνη είναι το φυσικό εργαστήριο του προγράμματος, καθώς οι ταχύτητες των μετεωροειδών δεν μπορούν να αναπαραχθούν σε εργαστήρια στη Γη. Η έλλειψη ατμόσφαιρας στη Σελήνη σημαίνει ότι όλοι οι μετεωροειδείς προσκρούουν στην επιφάνειά της, καθιστώντας την ιδανική για πειραματικές δοκιμές. Ο Δρ Αλέξιος Λιάκος, εντεταλμένος ερευνητής στο Ινστιτούτο Αστρονομίας, Αστροφυσικής, Διαστημικών Εφαρμογών και Τηλεπισκόπησης του ΕΑΑ, εξηγεί ότι αν και οι ερευνητές μελετούν τις εκλάμψεις που προκαλούνται από τις προσκρούσεις στη Σελήνη, τελικά επιθυμούν να κατανοήσουν τις συνέπειες που θα έχουν αυτές οι προσκρούσεις στους τεχνητούς δορυφόρους.
Από την έναρξη του προγράμματος, έχουν καταγραφεί 193 επιβεβαιωμένες εκλάμψεις από προσκρούσεις στη Σελήνη, καθώς και 103 υποψήφιες. Μέσω της ανάλυσης αυτών των εκλάμψεων, οι επιστήμονες μπορούν να εκτιμήσουν τη μάζα και την ακτίνα των προσπιπτόντων αντικειμένων, καθώς και τις διαστάσεις των κρατήρων που δημιουργούν. Για τις 193 επιβεβαιωμένες εκλάμψεις, διαπιστώθηκε ότι η μάζα των αντικειμένων που τις προκάλεσαν ήταν κυρίως κάτω από 200 γραμμάρια, με ακτίνα από ένα έως τρία εκατοστά.
Η τρίτη φάση του προγράμματος, που χρηματοδοτείται από το «Horizon Europe», θα διαρκέσει τρία χρόνια. Η ομάδα του προγράμματος έχει ήδη ξεκινήσει παρατηρήσεις και κατά τις πρώτες τέσσερις νύχτες εντοπίστηκαν πέντε πιθανές σεληνιακές εκλάμψεις, με μία από αυτές να επιβεβαιώνεται πλήρως. Το πρόγραμμα διεξάγεται στο Αστεροσκοπείο Κρυονερίου Κορινθίας, όπου ένα τηλεσκόπιο διαμέτρου 1,2 μέτρων, το μεγαλύτερο του κόσμου αφιερωμένο στη Σελήνη, χρησιμοποιεί προηγμένες ψηφιακές κάμερες για να καταγράφει εικόνες της Σελήνης με ρυθμό 30 καρέ ανά δευτερόλεπτο.
