Οσφυαλγία, ισχιαλγία, πόνος στην πλάτη και τον αυχένα, αλλά και τον ώμο, τενοντίτιδες ή σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, είναι όλες τους μυοσκελετικές παθήσεις που ταλαιπωρούν μεγάλη μερίδα του πληθυσμού, δημιουργούνται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου από την καταπόνηση που δεχόμαστε καθημερινά για μεγάλο χρονικό διάστημα, ανεξάρτητα από την ένταση της καταπόνησης, κυρίως στο εργασιακό μας περιβάλλον.

Η λίστα των μυοσκελετικών παθήσεων είναι αρκετά μεγάλη και οι παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη των παθήσεων αυτών, περιλαμβάνουν την ανάγκη για άσκηση δύναμης, τις επαναλαμβανόμενες κινήσεις, τη λάθος στάση του σώματος, την οργάνωση της εργασίας, τη φυσική μας κατάσταση, αλλά και τις ανθυγιεινές συνήθειες που ενδεχομένως έχουμε.

Οι μυοσκελετικές παθήσεις είναι συχνές, επίπονες και κοστίζουν στο σύστημα υγείας και η πρόληψή τους είναι εφικτή μόνο σε μερικό βαθμό.

Με τίτλο «Μειώστε την καταπόνηση», ευρωπαϊκή εκστρατεία για χώρους εργασίας με υγεία και ασφάλεια, πραγματοποιείται ήδη από πέρυσι και θα διαρκέσει ως το 2022. Στο πλαίσιο της εκστρατείας αυτής, πραγματοποιήθηκε διαδικτυακή ημερίδα του ΕΟΔΥ και του υπουργείου Εργασίας με θέμα τη «Διαχείριση και πρόληψη μυοσκελετικών παθήσεων που σχετίζονται με την εργασία.

Από τις οδηγίες για χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού ώστε να αποφεύγεται η καταπόνηση, μέχρι την τήρηση βασικών κανόνων που θα μειώνουν την επιβάρυνση του σώματος κατά την επαγγελματική δραστηριότητα, οι ειδικοί τονίζουν την ανάγκη για μικρά διαλείμματα στη διάρκεια του χρόνου εργασίας, ώστε να δίνεται η δυνατότητα στο σώμα να επανέλθει σε στάση που δεν καταπονείται.

Έτσι, διατάσεις του αυχένα και των χεριών για ένα λεπτό μόνο, αρκούν να μας επαναφέρουν στη σωστή θέση, αν επί 20 λεπτά βρισκόμαστε στην ίδια στάση, ενώ δυο – τρία λεπτά κίνηση ανά ώρα καθιστικής εργασίας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο και να καθυστερήσει την ανάπτυξη μυοσκελετικών παθήσεων. Όσο για τις περιπτώσεις που η εργασία είναι όρθια, η μεταφορά του βάρους του σώματός μας από το ένα πόδι στο άλλο και τα χαμηλά άνετα παπούτσια, μπορούν να μειώσουν την επιβάρυνση της σπονδυλικής στήλης.

Σχετικές οδηγίες έδωσε η Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής Εργασίας και Περιβάλλοντος Ευγενία Πανταζή, σημειώνοντας πως χρειάζεται παράλληλα να πίνουμε και επαρκείς ποσότητες υγρών, ώστε να αποφεύγεται η μυϊκή κόπωση και οι κακώσεις στους τένοντες, ιδίως αν πρόκειται για βαριά εργασία, ενώ πρέπει άμεσα να αναγνωρίζουμε τα μυοσκελετικά προβλήματα από το πιο μικρό σύμπτωμα, ώστε να προλάβουμε την άμεση αντιμετώπισή του.

Τα συμπτώματα που πρέπει να αναγνωρίζουμε έγκαιρα είναι:

·         Πόνος στα δάκτυλα, χέρια ή άλλο σημείο του σώματος, που μπορεί να είναι από ήπιος μέχρι οξύς ή μπορεί να νιώθουμε «κάψιμο»,

·         Πρήξιμο ή φλεγμονή σε άρθρωση,

·         Ενόχληση που επιμένει, ή επανέρχεται κάθε φορά που κάνουμε κάποιες κινήσεις και εντοπίζεται στους ώμους, τον αυχένα, την πλάτη ή τη μέση,

·         Αδυναμία να πραγματοποιήσουμε μια κίνηση ή μειώνεται το εύρος των κινήσεών μας,

·         Αίσθημα σφιξίματος, κράμπες ή επίμονες ενοχλήσεις σε ορισμένους μύες

·         Αλλαγή χρώματος ή κρύα χέρια.

Οι ειδικοί επεσήμαναν ότι οι εργαζόμενοι που πάσχουν από μυοσκελετικές παθήσεις, δεν είναι λιγότερο παραγωγικοί, αντίθετα μπορούν να συνεχίσουν να εργάζονται με τις κατάλληλες προσαρμογές, τόσο στο ωράριο έναρξης της εργασίας ή τη χρήση τηλε-εργασίας στις «δύσκολες ημέρες», άδεια για συχνότερα διαλείμματα για διατάσεις, και συνδυασμό μέτρων που θα διευκολύνουν τον εργαζόμενο – ασθενή.

Το πιο σημαντικό όμως είναι η έγκαιρη αναγνώριση του προβλήματος και η άμεση πρόσβαση σε υπηρεσίες φυσικοθεραπείας για ταχύτερη αποκατάσταση και αποφυγή περαιτέρω επιβάρυνσης τους οργανισμού, υπογράμμισε ο Ελευθ. Μπουρνουσούζης, φυσικοθεραπευτής από τη διευθυνση επιδημιολογίας του ΕΟΔΥ.

Για την καλύτερη αντιμετώπιση των περιστατικών, οι φυσικοθεραπευτές διαθέτουν πλέον και νέα εργαλεία, όπως αυτό της «χαρτογράφησης» που προωθείται από την EUOSHA στο πλαίσιο της εκστρατείας «Μειώστε την καταπόνηση» κατά τα έτη 2020-2022. Σύμφωνα με την Ελένη Ζίγκιρη, Φυσικοθεραπεύτρια από την Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ,  η χαρτογράφηση του σώματος βοηθά στην πραγματική και άμεση επισκόπηση της μυοσκελετικής καταπόνησης των εργαζομένων, με στόχο την ιεράρχηση των κινδύνων, την βελτίωση της πρακτικής στάσης και κίνησης, αλλά και εγρήγορσης των εργαζομένων, ώστε να λάβουν μέτρα προστασίας.

Η χαρτογράφηση γίνεται με την προστασία των προσωπικών δεδομένων, και διαχωρίζονται τα σημεία του σώματος όπου παρουσιάζεται πόνος, τα σημεία με μυοσκελετικές παθήσεις και τα σημεία με αυτοάνοσα νοσήματα. Στη συνέχεια τα αποτελέσματα αναλύονται, και σε συνδυασμό με τη συχνότητά τους στην ίδια επιχείρηση μπορούν να γίνουν οι κατάλληλες παρεμβάσεις, εργονομικές, οργανωτικές, ψυχοκοινωνικές κλπ.

in.gr