Πότε θα επιστρέψουμε στο φυσικό χώρο της εργασίας μας; Το ερώτημα βασανίζει εκατομμύρια εργαζομένους στον κόσμο που χωρίς διακρίσεις βρίσκονται παγιδευμένοι στη θηλιά της πανδημίας βιώνοντας -με τα ήξεις αφήξεις των μέτρων – το μαρτύριο του Ταντάλου.
Θέλοντας και μη, η πλειονότητα των εργαζομένων το έχει πάρει απόφαση. Η επιστροφή στην κανονικότητα μπορεί να περιμένει. Αυτό διαπιστώνει έρευνα της επενδυτικής τράπεζας Morgan Stanley που καθιστά σαφές ότι οι εργαζόμενοι δεν τρέφουν αυταπάτες. Θα γυρίσουν πίσω στις δουλειές όχι πριν τον Ιούνιο και βέβαια, υπό την αίρεση ότι δεν θα εκτροχιαστεί ο προγραμματισμός του εμβολιασμού.
Οι επιχειρήσεις ανά τον κόσμο έχουν μέχρι στιγμής περάσει τρεις φάσεις λέει άλλη έρευνα- της Brian Kropp. Θυμίζει πολύ τα στάδια του πένθους «άρνηση-διαπραγμάτευση-αποδοχή». Τα ενδιάμεσα «θυμός και κατάθλιψη» μπορεί να μην θίγονται, είναι βέβαιο ωστόσο ότι βρίσκονται εκεί. Μπερδεμένα με τα πάνω-κάτω στον ψυχισμό των εργαζομένων.
Στην πρώτη φάση, την άνοιξη του 2020, όλοι, ή σχεδόν όλοι, πίστευαν ότι η πανδημία δεν θα διαρκέσει για πολύ και πως η εταιρική ζωή θα γυρίσει στα φυσιολογικά της. «Άρνηση» της πραγματικής εικόνας. Στη δεύτερη φάση οι οικονομικοί περιορισμοί φάνηκαν να διαρκούν επ’ αόριστον. Οι εταιρείες θεώρησαν ότι δεν υφίσταται αναγκαιότητα σχεδιασμού για το μετά. «Διαπραγμάτευση» του τώρα. Στην τρίτη φάση, σήμερα δηλαδή, όπου τα εμβόλια γέννησαν ελπίδες για επιστροφή στο κανονικό, οι επιχειρήσεις ψάχνουν να βρουν βηματισμό. Προσαρμογή ίσον «αποδοχή».
Η ψυχή πονάει, το σώμα… μιλάει
Τα νέα δεδομένα δεν άλλαξαν μόνο το εργασιακό μοντέλο, κατέρριψαν απόψεις άθραυστες που είχαν παγιωθεί στη συνείδηση κυρίως των διευθυντικών στελεχών όπως ότι η παραγωγικότητα είναι αδιανόητο να διατηρηθεί με την τηλεργασία. Σήμερα είναι πολύ πιο άνετοι με την ιδέα, αντιθέτως οι υπάλληλοι είναι εκείνοι που επιθυμούν διακαώς να επιστρέψουν στο γραφείο. Σε πολλές περιπτώσεις γίνονται νευρικοί, τα επίπεδα του στρες χτυπάνε κόκκινο, το αίσθημα κόπωσης είναι διάχυτο, η διάθεση έχει τελματώσει.
Σύμφωνα με μελέτη του Harvard Business Review, το 85% των εργαζομένων δηλώνει ότι η ψυχολογική του κατάσταση έχει καταβαραθρωθεί και το 55% θεωρεί ότι δεν είναι πλέον σε θέση να ισορροπήσει την εργασιακή με την οικογενειακή ζωή. Ο κακός ψυχισμός επιδρά και στο σώμα. Άλλη έρευνα, που έγινε στην Ιταλία διαπίστωσε ότι το 50% ανέφερε πόνο στον αυχένα, το 38% πόνο στη μέση, ενώ εργαζόταν εξ αποστάσεως.
Και μετά, τι;
Το μοντέλο που προκρίνουν πολλές εταιρείες για τη μετά-Covid εποχή είναι δυο ημέρες εργασίας από το σπίτι και οι υπόλοιπες στο γραφείο. Όμως το αύριο ίσως σημάνει την αρχή άλλων προβλημάτων. Για παράδειγμα, λίγοι εργοδότες φαίνεται ότι θα αναγκάσουν τους υπαλλήλους τους να εμβολιαστούν, κάτι που σημαίνει ότι όσοι δεν κάνουν το εμβόλιο θα είναι ευάλωτοι στο χώρο εργασίας.
Ένα άλλο πρόβλημα που ήδη διαπιστώνεται είναι πως πολλοί είναι εκείνοι που ξοδεύουν περισσότερο χρόνο αναζητώντας νέες θέσεις εργασίας στο διαδίκτυο ή ενημερώνουν τα επαγγελματικά τους προφίλ στο LinkedIn. Δεδομένου ότι λίγες επιχειρήσεις προσλαμβάνουν αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει μεγάλο κύμα φυγής όμως όταν ανοίξει η αγορά, κανείς δεν εγγυάται ότι μεγάλος αριθμός υπαλλήλων δεν θα αποχωρήσει οικειοθελώς από τις τωρινές τους δουλειές.
Άλλο ζήτημα. Οι γυναίκες σε πολλές περιπτώσεις προτιμούν την εργασία από το σπίτι, ειδικά όταν συνδυάζουν καριέρα και μητρότητα. Με δεδομένο ότι οι διευθυντές τείνουν να ανταμείβουν εκείνους με τους οποίους έχουν καθημερινή επαφή, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δυο φύλων.
Όλα αυτά, μένουν να αποδειχτούν στην πράξη. Οι αβεβαιότητες που ανέκυψαν σε αυτή την υγειονομική κρίση γέννησαν μια βεβαιότητα. Η επιστροφή δεν θα είναι στην κανονικότητα, αλλά σε μια νέα κανονικότητα που θα έχει διαμορφώσει η εμπειρία ενός χρόνου πανδημίας.
Μαριλένα Γεραντώνη
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΒΗΜΑ
