Τη μεγαλύτερη διάρκεια χρήσης και τον υψηλότερο κίνδυνο υπερβολικής εξάρτησης από smartphone έχουν οι έφηβοι σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα. Μάλιστα, η αυξημένη χρήση τους, έχει συνδεθεί με κατάθλιψη, λίγο και χαμηλής ποιότητας ύπνο και κοινωνικά προβλήματα.

Τώρα οι επιστήμονες διερευνούν την επίδραση από τον χρόνο χρήσης του κινητού στα social media στην αντίληψη των εφήβων για το σώμα τους και τις μεθόδους που εφαρμόζουν για να μοιάσουν στα πρότυπά τους.

Οι ειδικοί επισημαίνουν πως η εφηβεία είναι μια ευαίσθητη περίοδος για την ψυχολογική ανάπτυξη και τη συμπεριφορά των παιδιών, με αποτέλεσμα η χρήση των smartphone στην εφηβεία να σχετίζεται με την ψυχική υγεία και τις συμπεριφορές που αναπτύσσουν τα παιδιά.

Όταν χρησιμοποιούν smartphone, οι έφηβοι εκτίθενται σε εικόνες που εξιδανικεύουν τα αδύνατα σώματα. Για παράδειγμα, οι έφηβοι δείχνουν ενδιαφέρον σε εικόνες από μοντέλα και διασημότητες, οι οποίοι είναι συνήθως πιο αδύνατοι από ένα καθημερινό άτομο. Οι ψηφιακές πλατφόρμες μέσω αλγορίθμων που συνιστούν συνεχώς και κατευθύνουν τους χρήστες σε παρόμοιο περιεχόμενο. Η συνεχής έκθεση σε αυτές τις εικόνες μπορεί να δημιουργήσει αρνητικές αντιλήψεις για την εμφάνιση κάποιου, την υπερεκτίμηση του σωματικού βάρους και να προκαλέσει ακατάλληλες προσπάθειες απώλειας βάρους.

Ο ρόλος των μοντέλων

Μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και άλλων πλατφορμών δικτύωσης, οι έφηβοι μιλούν με τους συνομηλίκους τους και εκθειάζουν τα λεπτά ή δυνατά και γραμμωμένα σώματα, συζητώντας τα προβλήματα που εντοπίζουν στο δικό τους σώμα και ανταλλάσσοντας πληροφορίες και στρατηγικές για απώλεια βάρους ή fitness, οι οποίες μπορεί να είναι ψεύτικες, λανθασμένες και μπορεί να οδηγήσουν σε διατροφικές ελλείψεις και επιβράδυνση της ανάπτυξής τους. Τέτοιες περιπτώσεις περιλαμβάνουν συστάσεις για πρόκληση εμετού από τους ίδιους, χρήση καθαρτικών ή διουρητικών ή άλλων φαρμάκων για απώλεια βάρους χωρίς ιατρική συνταγή και παρακολούθηση. Σε πολλές χώρες, οι διατροφικές διαταραχές και οι ακατάλληλες προσπάθειες απώλειας βάρους των εφήβων έχουν γίνει πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Κορεάτες ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Σεούλ, σε συνεργασία με το τμήμα επιδημιολογίας από τη σχολή δημόσιας υγείας Bloomberg του Johns Hopkins των ΗΠΑ, δημοσίευσαν σχετική μελέτη στο επιστημονικό περιοδικό JAMA.

Σε αυτή τη μελέτη, διερευνήθηκε η σχέση του περιεχομένου και του χρόνου χρήσης των smartphone με τις συμπεριφορές απώλειας βάρους των εφήβων στην Νότια Κορέα, μια χώρα όπου το 94% των εφήβων έχει smartphone. Οι προσπάθειες απώλειας βάρους αφορούσαν υγιεινές ή ανθυγιεινές συμπεριφορές, μυϊκή ενδυνάμωση και αερόβια άσκηση). Συνολικά συμμετείχαν 53.133 έφηβοι (26.220 αγόρια και 26.913 κορίτσια).

Αξιολόγηση χρήσης smartphone

Κατά τη διάρκεια της έρευνας, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αναφέρουν τη μέση διάρκεια χρήσης smartphone τις καθημερινές και το Σαββατοκύριακο τις τελευταίες 30 ημέρες. Βάσει των στοιχείων που ανέφεραν οι συμμετέχοντες, δημιουργήθηκαν τέσσερις ομάδες χρήσης (1-120 λεπτά/ημέρα, 121-180 λεπτά/ημέρα, 181-300 λεπτά/ημέρα και ≥301 λεπτά/ημέρα).

Οι συμμετέχοντες δήλωσαν επίσης ένα είδος περιεχομένου που προτιμούν περισσότερο, ανάμεσα σε 13 είδη: εκπαιδευτικό (π.χ. διαδικτυακές διαλέξεις), ενημερωτικές αναζητήσεις, συνομιλίες ή μηνύματα, παιχνίδια, ταινίες, webtoons (π.χ. ψηφιακά κόμικ) ή διαδικτυακά μυθιστορήματα, μουσική, βίντεο (π.χ. YouTube ), υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. ιστολόγια, Instagram, Twitter και Facebook), διαδικτυακά φόρουμ κοινότητας, email, ηλεκτρονικές αγορές και άλλες δραστηριότητες.

Οι τομείς αυτοί συμπτύχθηκαν σε 7 ομάδες και αντιστοιχήθηκαν στο χρόνο χρήσης του κινητού:

• συνομιλία, ανταλλαγή μηνυμάτων ή email, που προτιμούσε το 32,2% όσων έκαναν πάνω από πεντάωρη χρήση του κινητού μέχρι 24% όσων έκαναν χρήση μέχρι δύο ωρών,
• υπηρεσίες ή φόρουμ κοινωνικής δικτύωσης, (25,8% για πάνω από 5ωρη χρήση – 12,7% για δίωρη χρήση)
• βίντεο, ταινίες ή μουσική (19,2% για πάνω από 5ωρη χρήση – 21,3% για μέχρι δίωρη χρήση)
• Παιχνίδια (10,9% για πάνω από 5 ώρες χρήση – 15,3% για δίωρη χρήση)
• εκπαιδευτικές ή ενημερωτικές αναζητήσεις που κυμαινόταν από 3,5% για αυτούς με πάνω από 5ωρη χρήση κινητού μέχρι 15,5% γι΄ αυτούς με χρήση μέχρι δύο ωρών,
• webtoons ή διαδικτυακά μυθιστορήματα (7,1% για πάνω από 5ωρη χρήση – 10,2% για μέχρι δίωρη χρήση και
• ψώνια ή άλλες δραστηριότητες για περίπου 1% των χρηστών, ανεξάρτητα από το χρόνο χρήσης του κινητού.

Παραμορφωμένη εικόνα σώματος

Το σωματικό βάρος και το ύψος ανέφεραν μόνοι τους οι συμμετέχοντες, μέσω διαδικτυακής έρευνας. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν την αντίληψη για το βάρος τους, χαρακτηρίζοντας τους εαυτούς τους ως πολύ αδύνατους, αδύνατους, κανονικούς, χοντρούς ή πολύ χοντρούς. Στην ανάλυση που ακολούθησε, οι ερευνητές με βάση το Δείκτη Μάζας Σώματος, ταξινόμησαν τις αντιλήψεις των εφήβων για το σώμα τους σε σχέση με την πραγματικότητα.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, όσο περισσότερο χρησιμοποιούσαν τα smartphones, οι έφηβοι, τόσο πιο στρεβλή ήταν η εικόνα που είχαν για το σώμα τους.

Συγκεκριμένα, το 72,1-75,6% των εφήβων (ανάλογα με τον χρόνο χρήσης του κινητού) είχε κανονικό σωματικό βάρος. Οι λιπόσαρκοι κυμαίνονταν από 6,5-7,1% και οι υπέρβαροι από 17,9-21%.

Στρεβλή εικόνα για το σώμα του είχε το 22,2% όσων έκαναν ημερήσια χρήση του κινητού τους μέχρι 2 ώρες, το 24,6% όσων έκαναν ημερήσια χρήση του κινητού μέχρι 3 ώρες, το 27% όσων έκαναν χρήση του κινητού μέχρι 5 ώρες την ημέρα και το 28,8% όσων έκαναν χρήση του κινητού πάνω από 5 ώρες την ημέρα.

Επίσης, «ανορθόδοξες» μεθόδους αδυνατίσματος εφάρμοζε το 3,5% των εφήβων που χρησιμοποιούσε το κινητό μέχρι δύο ώρες, ενώ τριπλάσιο ποσοστό (10,5%) αφορούσε τους εφήβους που ήταν κολλημένοι στο κινητό για πάνω από 5 ώρες την ημέρα.