“Καμπανάκι” για την αύξηση των ανισοτήτων και τον κίνδυνο φτώχειας κρούει το Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) στην έκθεσή του για την πορεία της οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του 2024, όπου εντάσσει ειδική ανάλυση με τίτλο “προοδευτικότητα στη φορολογία δηλωθέντος εισοδήματος στην Ελλάδα, 2012-2021”. Όπως καταγράφει το Ινστιτούτο, ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού βρέθηκε στο όριο της φτώχειας τη δεκαετία 2012-2021, όπως καταφαίνεται από τη συνεισφορά σε φόρους των πολιτών.
Μάλιστα, όπως αναφέρει, το κατώτατο 40% του πληθυσμού πλήρωσε το 1.63% των συνολικών φόρων, όντας στα δυο χαμηλά πεμπτημόρια εισοδήματος, που προσδιορίζονται από εισοδήματα έως 6.098 ευρώ.
Να σημειωθεί ότι το όριο της φτώχειας, σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση της ΕΛΣΤΑΤ για το 2021, ανήλθε στο ποσό των €5.712 ετησίως για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και σε €11.995 για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών.
Όπως σημειώνει ειδικότερα η μελέτη του ΙΟΒΕ, “η επίδραση της οικονομικής κρίσης στα εισοδήματα των Ελλήνων πολιτών ήταν μεγάλη. Πέρα από τη μείωση των εισοδημάτων, ως απόλυτα μεγέθη, σημειώθηκε και σημαντική μείωση της αγοραστικής δύναμης αφού ο πληθωρισμός δεν μειώθηκε αναλογικά με τα εισοδήματα. Επιπλέον, χρησιμοποιώντας στοιχεία δηλωμένων εισοδημάτων στις φορολογικές αρχές, το ΙΟΒΕ αναφέρει ότι ορισμένοι δείκτες ανισότητας επιδεινώθηκαν, όπως ότι το συνολικό εισόδημα των χαμηλότερα (υψηλότερα) αμειβόμενων πολιτών μειώθηκε (αυξήθηκε) ως ποσοστό του συνολικού εισοδήματος.
Χαρακτηριστικά το ΙΟΒΕ, κάνοντας χρήση των δημοσίως διαθέσιμων δεδομένων της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) για τα εισοδήματα και τη φορολογία φυσικών προσώπων και συγκρίνοντας τη χρονιά με τα πλέον διαθέσιμα στοιχεία (2021) με τα παλαιότερα διαθέσιμα στοιχεία (2012), αναφέρει ότι τα δηλωθέντα εισοδήματα (πραγματικά εισοδήματα από όλες τις πηγές) το 2021 σε σχέση με το 2012 ήταν χαμηλότερα κατά 7,2%. Επίσης, χωρίζοντας τον πληθυσμό σε πεμπτημόρια εντάσσει, για το 2021, ένα 20% στο κατώτατο εισοδηματικό πεμπτημόριο, όπου εντάσσονται όσοι και όσες έχουν εισοδήματα έως 1.016 ευρώ. Στο ανώτατο 20% εντάσσει όσους έχουν εισόδημα από 19.312 ευρώ και πάνω.
Κάνοντας, επίσης, χρήση του δείκτη τιμών της Eurostat για να μπορεί να γίνει σύγκριση των εισοδημάτων των διαφορετικών ετών μεταξύ τους (το επίπεδο τιμών ήταν λίγο χαμηλότερο το 2021 από ό,τι το 2012), η μελέτη παρατηρεί ότι η επίδραση της οικονομικής κρίσης στα εισοδήματα των πολιτών ήταν σημαντική.
“Παρατηρούμε επίσης ότι, με βάση τα στοιχεία των δηλωμένων εισοδημάτων στις φορολογικές αρχές, μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού βρίσκεται στο όριο της φτώχειας, το οποίο σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση της ΕΛΣΤΑΤ για το 2021, ανήλθε στο ποσό των €5.712 ετησίως για μονοπρόσωπο νοικοκυριό και σε €11.995 για νοικοκυριά με δύο ενήλικες και δύο εξαρτώμενα παιδιά ηλικίας κάτω των 14 ετών.”
Παρουσιάζοντας, μάλιστα, το συνολικό δηλωθέν εισόδημα ανά πεμπτημόριο και της αντίστοιχης συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης, για το 2012 αναφέρει ότι με βάση τα δηλωθέντα εισοδήματα παρατηρούνται υψηλά επίπεδα εισοδηματικής ανισότητας, αφού το κατώτατο 20% έλαβε μόλις το 1,4% του συνολικού εισοδήματος, ενώ το ανώτατο 20% το 52,6% του συνολικού εισοδήματος της Ελλάδας.
