Η στρατηγική του Σι Τζινπίνγκ και η αντι-αμερικανική του προσέγγιση

Μια σημαντική αλλαγή κατεύθυνσης είναι πλέον εμφανής. Στις αρχές Σεπτεμβρίου, η Κίνα φιλοξένησε μία από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις ηγετών κρατών και κυβερνήσεων των τελευταίων ετών. Περισσότεροι από είκοσι ηγέτες, συμπεριλαμβανομένων των Βλαντίμιρ Πούτιν από τη Ρωσία, Κιμ Γιονγκ Ουν από τη Βόρεια Κορέα, Αλεξάντερ Λουκασένκο από τη Λευκορωσία και Μασούντ Πεζεσκιάν από το Ιράν, ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση του Σι Τζινπίνγκ για τη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (ΟΣΣ) στην Τιαντζίν. Ακολούθησε μια εντυπωσιακή στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο για την επέτειο της λήξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Κίνα ως πόλος σταθερότητας

Σύμφωνα με ανάλυση του The Economist, το γεγονός αυτό υπογραμμίζει μια βαθύτερη τάση: η Κίνα του Σι Τζινπίνγκ προβάλλεται ως πόλος σταθερότητας σε μια Αμερική που θεωρείται ασταθής και επιθετική υπό την προεδρία του Ντόναλντ Τραμπ. Ο Σι Τζινπίνγκ υποστηρίζει ότι η πηγή της παγκόσμιας αβεβαιότητας δεν είναι το Πεκίνο, αλλά η Ουάσιγκτον. Η εκτεταμένη χρήση εξωεδαφικών κυρώσεων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες μπορούν να αποκλείσουν χώρες από το δολάριο και τις τεχνολογικές πλατφόρμες, προκαλεί ανησυχία σε πολλές χώρες.

Η στρατηγική συνεργασία και οι προκλήσεις

Η Ρωσία και η Κίνα επιταχύνουν την απεξάρτησή τους από το δολάριο, ενώ άλλες χώρες εξετάζουν εναλλακτικές λύσεις, όπως το «παγκόσμιο ευρώ». Σε αυτό το πλαίσιο, η Κίνα φαίνεται ικανή να προσφέρει τουλάχιστον έναν ισχυρό αντίβαρο. Το εμπορικό της βάρος αποτελεί ισχυρό όπλο, καθώς είναι ο πρώτος εταίρος των περισσότερων χωρών που συμμετείχαν στη σύνοδο, αλλά και περισσότερων από εκατό κρατών παγκοσμίως. Η παρέλαση στην πλατεία Τιενανμέν ανέδειξε τη στρατιωτική ισχύ της Κίνας, με πυραύλους, drones και διαστημικές τεχνολογίες. Ωστόσο, η στρατιωτική συνεργασία παραμένει περιορισμένη, με χώρες όπως η Ινδία να απέχουν λόγω συνοριακών εντάσεων με το Πεκίνο.

Ακόμα και μεταξύ των αυταρχικών καθεστώτων που συμμετείχαν, η θέα των νέων κινεζικών πυραύλων προκάλεσε περισσότερο ανησυχία παρά ενθουσιασμό. Παρ’ όλα αυτά, οι συγκλίσεις ενισχύονται, με τη Μόσχα να προσφέρει ευαίσθητες τεχνολογίες στο Πεκίνο σε αντάλλαγμα για στήριξη στην Ουκρανία, ενώ η Βόρεια Κορέα συνεργάζεται με τη Ρωσία σε δορυφορικά και διαστημικά συστήματα.

Ωστόσο, ο Σι Τζινπίνγκ αντιμετωπίζει προκλήσεις στο πεδίο της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Το Πεκίνο προτείνει ένα σύστημα όπου οι μεγάλες περιφερειακές δυνάμεις θα έχουν διευρυμένες ζώνες επιρροής, αλλά ελάχιστες ασιατικές χώρες επιθυμούν να ζουν υπό ένα καθεστώς ελεγχόμενο από το Πεκίνο. Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης απέχει πολύ από μια συμμαχία τύπου ΝΑΤΟ, με βαθιές διαφορές και περιορισμένη ενότητα που επικεντρώνεται κυρίως στην αντίθεση προς την Αμερική του Τραμπ.

Η ανάλυση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο Σι Τζινπίνγκ δεν έχει δημιουργήσει ακόμα μια «νέα παγκόσμια τάξη», αλλά έχει ήδη σημειώσει μια συμβολική νίκη: απέδειξε ότι η Κίνα μπορεί να συγκεντρώσει γύρω της μια μωσαϊκή συμμαχία καθεστώτων με συχνά αντικρουόμενα συμφέροντα. Πέντε χρόνια νωρίτερα, μια τέτοια εικόνα θα φαινόταν αδιανόητη. Εν τέλει, η αντίθεση είναι έντονη: ενώ ο Τραμπ αποδυναμώνει τις συμμαχίες του και αυξάνει τις εμπορικές συγκρούσεις, ο Σι αξιοποιεί αυτές τις ρωγμές για να προσελκύσει έναν αυξανόμενο αριθμό κρατών που βλέπουν με σκεπτικισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες.