Η απόσυρση των ΗΠΑ από την ηγετική τους θέση στην Ευρώπη φέρνει νέες στρατηγικές ισορροπίες και ερωτήματα.
«Είστε μόνοι σας»: Το νέο δόγμα Τραμπ και η ευρωπαϊκή αφύπνιση
Το μήνυμα του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προς την Ευρώπη ήταν ξεκάθαρο: η ήπειρος πρέπει να είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τον εαυτό της χωρίς την παραδοσιακή στήριξη της Ουάσινγκτον. Στο πλαίσιο αυτό, τα ευρωπαϊκά κράτη επανεξετάζουν τη στρατηγική τους, θέτοντας στο επίκεντρο την αυτονομία στην άμυνα, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει την ανάληψη του πλήρους βάρους της υπεράσπισης της Γηραιάς Ηπείρου.
Ραγδαίες ανατροπές στην αμερικανική πολιτική
Μέσα σε μόλις τρεις μήνες, η διοίκηση Τραμπ ανέτρεψε δεκαετίες αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, περιορίζοντας την παρουσία των ΗΠΑ στην Ευρώπη και πιέζοντας για τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία – ακόμη και με παραχωρήσεις εδαφών στη Μόσχα.
Μια Ευρώπη που μαθαίνει να ζει χωρίς «προστασία»
Όπως σημειώνει ο Roberto Cingolani, πρώην Ιταλός υπουργός και νυν επικεφαλής του αμυντικού κολοσσού Leonardo:«Η Ευρώπη ζει εδώ και 80 χρόνια θεωρώντας την ειρήνη δεδομένη. Τώρα πρέπει να την υπερασπιστούμε».Οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ εντείνουν τις προετοιμασίες τους, καθώς η πιθανότητα σύγκρουσης με τη Ρωσία δεν είναι πια απλώς θεωρητική.
Εκτίναξη των στρατιωτικών δαπανών στην Ευρώπη
Από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, οι αμυντικές δαπάνες στην Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 54,3%. Η Ουκρανία, το ίδιο έτος, δαπάνησε 41 δισ. δολάρια, ποσό που ξεπερνά όσα είχε δαπανήσει τα προηγούμενα οκτώ χρόνια.Η Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία ενίσχυσαν τις επενδύσεις στους στρατούς τους, αν και ο αντίκτυπος αυτών των επενδύσεων θα φανεί σταδιακά τα επόμενα χρόνια.
Η πρόκληση της ετοιμότητας
Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, ο στρατιωτικός εξοπλισμός και η ετοιμότητα μειώθηκαν σημαντικά στη Δυτική Ευρώπη. Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, ο πόλεμος στην Ουκρανία αποκάλυψε τις ελλείψεις των ευρωπαϊκών στρατών με επώδυνο τρόπο.—Η Πολωνία στην πρωτοπορία της ευρωπαϊκής άμυναςΗ Πολωνία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα χώρας που κινείται ταχέως, τόσο λόγω γεωγραφικής εγγύτητας όσο και ιστορικών εντάσεων με τη Ρωσία. Οι ΗΠΑ την παρουσιάζουν ως πρότυπο συμμάχου, αν και διαφωνούν σε βασικά ζητήματα, όπως η διαχείριση της σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Η στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ και το ευρωπαϊκό ισοζύγιο
Το 2024, περίπου 80.000 Αμερικανοί στρατιώτες βρίσκονταν σε ευρωπαϊκό έδαφος – περισσότεροι από τις ένοπλες δυνάμεις όλων των ευρωπαϊκών κρατών, εκτός από οκτώ. Ενδεικτικά, οι στρατιωτικές δυνάμεις ανά χώρα είναι:Τουρκία: 481.000Πολωνία: 216.000Γαλλία: 205.000Γερμανία: 186.000Ιταλία: 171.000Βρετανία: 138.000Ισπανία: 117.000Ελλάδα: 111.000
Η επόμενη μέρα
Η Ευρώπη βρίσκεται πλέον σε σταυροδρόμι: η ανάγκη για στρατηγική αυτονομία δεν είναι απλώς επιλογή, αλλά επιτακτική ανάγκη. Η ιστορική συγκυρία απαιτεί ετοιμότητα, πολιτική βούληση και συντονισμένες επενδύσεις, ώστε η ήπειρος να μη βρεθεί απροστάτευτη απέναντι στις απειλές του μέλλοντος.
