Η κλιματική αλλαγή και οι καρδιοαγγειακοί κίνδυνοι για τους ηλικιωμένους

Η κλιματική αλλαγή, με την αύξηση των θερμοκρασιών και τη διάρκεια των καλοκαιρινών θερμών περιόδων, προκαλεί ανησυχίες σχετικά με την υγεία των ηλικιωμένων. Νέα έρευνα αποκαλύπτει ότι οι καρδιές των ηλικιωμένων δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις αυξανόμενες θερμοκρασίες, δημιουργώντας μια σιωπηλή, αλλά αυξανόμενη κρίση στην υγεία.

Η επίδραση της θερμότητας στο καρδιοαγγειακό σύστημα

Μια πρόσφατη ανασκόπηση που δημοσιεύτηκε στο Journal of Applied Physiology εξετάζει τις συνέπειες της ακραίας θερμότητας στην καρδιοαγγειακή υγεία των ηλικιωμένων παγκοσμίως. Οι ερευνητές αναλύουν πώς η γήρανση εντείνει τις επιδράσεις του θερμικού στρες στο καρδιοαγγειακό σύστημα, εστιάζοντας σε επιδημιολογικά ευρήματα της τελευταίας δεκαετίας, φυσιολογικούς μηχανισμούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν τον καρδιοαγγειακό κίνδυνο στους ηλικιωμένους.

Η αύξηση των καρδιοαγγειακών παθήσεων

Οι συγγραφείς της μελέτης προειδοποιούν ότι οι ηλικιωμένοι που εκτίθενται σε συνθήκες καύσωνα μπορεί να βιώσουν αυξημένες κεντρικές θερμοκρασίες, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο καρδιοαγγειακών παθήσεων και επιπλοκών, καθώς και θνησιμότητας. Η ακραία θερμότητα είναι η κύρια αιτία θανάτου που σχετίζεται με τον καιρό παγκοσμίως, και οι επιπτώσεις της αναμένονται να αυξηθούν καθώς οι παγκόσμιες θερμοκρασίες συνεχίζουν να ανέρχονται. Οι καύσωνες γίνονται πιο μακροχρόνιοι και πιο σοβαροί, εκθέτοντας δισεκατομμύρια ανθρώπους σε παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες.

Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 2°C θα έχει δραματικές συνέπειες. Ταυτόχρονα, ο αριθμός των ενηλίκων άνω των 65 ετών αυξάνεται ραγδαία, με προβλέψεις να φτάσουν το 1.6 δισεκατομμύριο (16.7% του παγκόσμιου πληθυσμού) μέχρι το 2050. Αυτή η αλληλεπίδραση μεταξύ της αυξανόμενης θερμότητας και της γηράσκουσας πληθυσμιακής ομάδας δημιουργεί μια σημαντική παγκόσμια πρόκληση υγείας, με τους ηλικιωμένους να είναι οι πιο ευάλωτοι σε ασθένειες και θανάτους που σχετίζονται με τη θερμότητα, κυρίως από καρδιοαγγειακές αιτίες.

Σύμφωνα με πρόσφατες επιδημιολογικές μελέτες, οι ενήλικες άνω των 65 ετών αντιμετωπίζουν τις υψηλότερες αναλογίες νοσηλειών και θανάτων που σχετίζονται με τη θερμότητα, οι περισσότερες από τις οποίες οφείλονται σε καρδιοαγγειακή νόσο (CVD). Στη Νέα Υόρκη, περίπου 580 θάνατοι το καλοκαίρι κάθε χρόνο σχετίζονται με τη θερμότητα, και το 62% αυτών περιλαμβάνει προϋπάρχουσες καρδιοαγγειακές παθήσεις.

Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1°C σχετίζεται με αύξηση 2% στη θνησιμότητα από CVD και 12% καθώς η ένταση του καύσωνα αυξάνεται. Σε όλη την Αμερική, κάθε επιπλέον ημέρα ακραίας θερμότητας ανά μήνα από το 2008 έως το 2017 προκάλεσε περίπου 5,000 επιπλέον θανάτους από καρδιοαγγειακές παθήσεις στους ηλικιωμένους.

Μελλοντικές προβλέψεις εκτιμούν αύξηση 187% σε αυτούς τους θανάτους από το 2036 έως το 2065, υπογραμμίζοντας την επείγουσα ανάγκη για προσαρμοστικά μέτρα υγείας. Οι συγγραφείς τονίζουν ότι αυτά τα δεδομένα αντικατοπτρίζουν κυρίως την έρευνα της τελευταίας δεκαετίας, δείχνοντας ότι η ακραία θερμότητα εντείνει τον καρδιοαγγειακό κίνδυνο ακόμη και σε περιοχές που δεν είναι συνηθισμένες σε υψηλές θερμοκρασίες.

Η έκθεση στη θερμότητα απαιτεί σημαντική αύξηση της καρδιακής παροχής για να υποστηριχθεί η ροή αίματος στο δέρμα και η εφίδρωση για τη θερμορύθμιση. Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι εμφανίζουν μια περιορισμένη καρδιοαγγειακή αντίδραση. Μελέτες δείχνουν ότι οι νεότεροι ενήλικες μπορούν να διπλασιάσουν την καρδιακή τους παροχή σε περίπου 11 L/min κατά τη διάρκεια της παθητικής θέρμανσης, ενώ οι ηλικιωμένοι φτάνουν μόνο περίπου 7 L/min. Αυτή η μείωση προέρχεται από περιορισμένο όγκο παλμού και μειωμένη εφεδρεία καρδιακού ρυθμού, αυξάνοντας την καταπόνηση της καρδιάς.

Περαιτέρω έρευνες δείχνουν ότι ακόμη και όταν οι ηλικιωμένοι διατηρούν τον όγκο παλμού, το κάνουν αυξάνοντας την καρδιοσυμπαθητική τους δραστηριότητα και λειτουργώντας πιο κοντά στον μέγιστο καρδιολογικό τους ρυθμό, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο μυοκαρδιακής καταπόνησης. Σε άτομα με στεφανιαία νόσο, αυτή η καταπόνηση μπορεί να υπερβεί την καρδιοαγγειακή τους εφεδρεία, οδηγώντας περιστασιακά σε ισχαιμία λόγω θερμότητας.

Οι ηλικιωμένοι δείχνουν επίσης μειωμένη ικανότητα να αυξάνουν τη ροή αίματος στο δέρμα κατά τη διάρκεια της έκθεσης στη θερμότητα. Αυτό οφείλεται κυρίως στη μειωμένη διαθεσιμότητα του νιτρικού οξειδίου, στο οξειδωτικό στρες και στη μειωμένη δραστηριότητα των χολινεργικών και συμπαθητικών νεύρων. Αυτές οι δυσλειτουργίες περιορίζουν τη διαστολή των αγγείων, μειώνοντας την ικανότητα του σώματος να απελευθερώνει θερμότητα αποτελεσματικά.