Παρά τις εκκρεμότητες στο θεσμικό καθεστώς της Θαλάσσιας Προστατευόμενης Περιοχής της Γυάρου, τα νερά του νησιού έχουν γεμίσει πάλι με ψάρια και η βιοποικιλότητα παρουσιάζει σημεία ανάκαμψης, δείχνει έρευνα του Εθνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) που διήρκεσε 4 χρόνια.
Χαρακτηριστικό είναι ότι οι πειραματικές δειγματοληψίες έδειξαν ότι, ανάλογα με το αλιευτικό εργαλείο, τα νερά της Γυάρου φιλοξενούν 2-6 φορές περισσότερα ψάρια σε βάρος από ό,τι σε γειτονικές περιοχές εκτός της προστατευόμενης περιοχής.
Η επιτήρηση του οικοσυστήματος με σκάφη, ραντάρ, κάμερες και drone που προσέφερε το WWF Ελλάς βοήθησε να προστατευτεί η Γυάρος από την παράνομη αλιεία, αναφέρει η οργάνωση επικαλούμενη τη μελέτη.
«Τα τελευταία 5 χρόνια, τα παράνομα περιστατικά που αφορούν την ερασιτεχνική αλιεία μειώθηκαν κατά 55%, ενώ αυτά που αφορούν την επαγγελματική αλιεία κατά 85%» επισημαίνει η οργάνωση σε ανακοίνωσή της.
Η στήρα (Epinephelus costae) είναι σαρκοφάγο ψάρι και στενός συγγενής του ροφού (Fernando Herranz Martín / CC BY-SA 2.5)
Εκτός από αύξηση της βιομάζας των ψαριών, η έρευνα κατέγραψε αύξηση του αριθμού των ειδών, από 61 είδη εκτός της προστατευόμενης περιοχής στα 83 στα νερά της Γυάρου.
Μάλιστα, τα 24 από τα 36 είδη που εξετάστηκαν ήταν σημαντικά μεγαλύτερα σε μέγεθος εντός της προστατευόμενης περιοχής, ενώ είδη στην κορυφή του τροφικού πλέγματος, όπως οι ροφοί και οι στήρες ήταν έως και 3 φορές περισσότερα και σημαντικά μεγαλύτερα σε μέγεθος.
Ο ροφός (Epinephelus marginatus) σπανίζει πλέον στο Αιγαίο (Flickr / Mal B / CC BY-ND 2.0)
Μελέτες αυτού του είδους επιβάλλεται να πραγματοποιηθούν και στις υπόλοιπες προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές, τονίζουν το WWF και το ΕΛΚΕΘΕ.
«Η Γυάρος αποτελεί ένα επιτυχημένο παράδειγμα συνεργασίας αλιέων, κεντρικής διοίκησης, αυτοδιοίκησης, επιστημόνων και ΜΚΟ, που θα μπορούσε να αποτελέσει οδηγό για ανάλογες μελλοντικές πρωτοβουλίες» δήλωσε ο Δρ. Δημήτρης Δαμαλάς, επιστημονικός υπεύθυνος του ερευνητικού προγράμματος στο ΕΛΚΕΘΕ.
Εκκρεμότητες
Παρά την επιτυχία της προσπάθειας, ορισμένα προβλήματα παραμένουν στη Γυάρο και άλλες προστατευόμενες περιοχές.
«Το σημαντικότερο είναι το θεσμικό καθεστώς που τις διέπει, το οποίο βρίσκεται ακόμα σε εκκρεμότητα, μετά από χρόνια καθυστερήσεων των σχετικών Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και τη μη έκδοση των προβλεπόμενων Προεδρικών Διαταγμάτων και των Σχεδίων Διαχείρισης που θα τις διασφαλίσουν διαχρονικά» επισημαίνει το WWF Ελλάς.
«Η ΘΠΠ Γυάρου προστατεύεται σήμερα από μία προσωρινής διάρκειας υπουργική απόφαση – η τρίτη κατά σειρά- που και αυτή όμως θα λήξει σε λιγότερο από έναν χρόνο από σήμερα. Αν μέχρι τότε δεν έχει εκδοθεί το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, η Γυάρος θα μείνει χωρίς κανένα μέτρο προστασίας.
Επιπρόσθετα, αδυναμίες στη διαχείριση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων εντός των ΘΠΠ προκύπτουν από την ανεπάρκεια και την έλλειψη στελέχωσης και πόρων των φορέων της Πολιτείας να στήσουν και να εφαρμόσουν τις κατάλληλες διαδικασίες διαχείρισης, αδειοδότησης και ελέγχου.
«Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της παράκτιας επαγγελματικής αλιείας, που για πρώτη φορά φέτος επιτρέπεται με όρους και συγκεκριμένους περιορισμούς εντός της ΘΠΠ Γυάρου» δηλώνει ο Δρ. Σπύρος Κοτομάτας, Υπεύθυνος των δράσεων του WWF Ελλάς στη Γυάρο:
«Πρόκειται για ένα μέτρο που στόχο είχε να στηρίξει τους επαγγελματίες αλιείς ειδικά τους ντόπιους, ώστε να έχουν εποχιακά κάποιο απτό όφελος από την ΘΠΠ. Δυστυχώς όμως, κανένας αρμόδιος φορέας, όπως ο ΟΦΥΠΕΚΑ που πλέον έχει την ευθύνη διαχείρισης όλων των προστατευόμενων περιοχών της χώρας, δεν κατάφερε να στήσει τη διαδικασία έκδοσης άδειας για να ψαρεύει κάποιος ελεγχόμενα εντός της ΘΠΠ, καταλήγοντας έτσι στην παρούσα περίοδο η περιοχή να αλιεύεται νόμιμα μεν, αλλά εντατικά και χωρίς να συλλέγονται τα απαραίτητα στοιχεία για να μπορούν να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις».
»Αν δεν αλλάξει άμεσα η υπάρχουσα στάση και πρακτική της πολιτείας, τα οφέλη για τη θάλασσα, αλλά και τους ίδιους τους ψαράδες, από την προστασία της Γυάρου που κερδήθηκαν με πολύ κόπο και με τη συμβολή όλων, θα χαθούν».
