H Γιούλια Τιμοσένκο έχει διατελέσει δύο φορές πρωθυπουργός της Ουκρανίας στο παρελθόν και έτσι είχε την ευκαιρία να συναντήσει και να συνομιλήσει αρκετές φορές με τον ρώσο ηγέτη Βλαντίμιρ Πούτιν. Τον περιγράφει ως «απόλυτα λογικό, ψυχρό και σκληρό», αποφασισμένο να περάσει στην ιστορία ως εκείνος που επέκτεινε τη ρωσική αυτοκρατορία. «Το μήνυμά του, η ισχύς του είναι ότι συνειδητά παραβιάζει κανόνες και κόκκινες γραμμές. Δεν τον νοιάζουν οι επιπτώσεις. Είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει τα πάντα για να επιτύχει την «ιστορική αποστολή του», όπως τη λέει, να γίνει ένας δεύτερος Μέγας Πέτρος για τη Ρωσία». Η ουκρανή πολιτικός βρέθηκε στην Αθήνα συμμετέχοντας στο ετήσιο συνέδριο στρογγυλής τραπέζης του Economist.
Σε κάθε τοποθέτησή της τονίζει πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος επίλυσης της παρούσας κρίσης από το να νικήσει στρατιωτικά η Ουκρανία. Θεωρεί πως όλες οι άλλες επιλογές, μεταξύ των οποίων και κάποιες εδαφικές παραχωρήσεις από το Κίεβο, «δεν θα βάλουν τέλος στις αυτοκρατορικές φιλοδοξίες του Πούτιν. Είναι μια ψευδαίσθηση ότι μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία τώρα». Η 62χρονη πρώην πρωθυπουργός δεν πιστεύει ότι υπάρχουν όρια για τις φιλοδοξίες του ρώσου προέδρου. «Θέλει να καθυποτάξει και να ταπεινώσει τους άλλους.
Η πρώτη φορά που το αισθάνθηκα αυτό ήταν το 2009 όταν ήμουν πρωθυπουργός, εν μέσω χειμώνα, με -20 βαθμούς. Τότε χωρίς κανένα λόγο έκλεισε τη ροή φυσικού αερίου όχι μόνο στην Ουκρανία, αλλά σε όλη την Ευρώπη. Ηταν ξεκάθαρο τότε ότι χρησιμοποιούσε την ενέργεια ως όπλο, κάτι που διαπιστώνουμε σήμερα με πικρό τρόπο».
Τα λάθη
Στην κουβέντα μας προκύπτουν διαρκώς περιστατικά του παρελθόντος όπου, όπως λέει, η Δύση θα έπρεπε να είχε καταλάβει τις πραγματικές προθέσεις του Βλαντίμιρ Πούτιν. «Η πρώτη χαμένη ευκαιρία αντίδρασης ήταν το 2008 όταν η Ρωσία κατέλαβε 20% του εδάφους της Γεωργίας. Επίσης η Δύση δεν έβγαλε σωστά συμπεράσματα μετά την ομιλία του Πούτιν στη Διεθνή Διάσκεψη για την Ασφάλεια στο Μόναχο το 2007, όταν ήταν εντελώς ωμός για το τι πρόκειται να κάνει. Επρεπε να έχει υπάρξει αντίδραση, όμως η Δύση έχασε την ευκαιρία. Είχε πει τότε ότι στόχος του ήταν μέρος της Ουκρανίας. Επίσης το 2007, όταν ήμουν πρωθυπουργός, έγινε και ένα ακόμα λάθος. Με επιστολή μου ζητούσα σχέδιο δράσης με στόχο να γίνει η Ουκρανία μέλος του ΝΑΤΟ. Τότε στη σύνοδο κορυφής στο Βουκουρέστι, δύο χώρες είπαν όχι: Η Γαλλία και η Γερμανία. Είμαι πεπεισμένη ότι εάν τότε είχε γίνει δεκτή η Ουκρανία, αυτός ο πόλεμος δεν θα είχε συμβεί».
Μα θα μπορούσε και τότε να έχει αντιδράσει με στρατιωτική απάντηση σε μια τέτοια κίνηση. «Οχι. Κοιτάξτε, μόλις ανακοινώθηκε η ένταξη της Φινλανδίας, μιας χώρας που έχει μακρά σύνορα με τη Ρωσία, τι έκανε; Απέσυρε τα στρατεύματά του από εκεί. Επειδή η δύναμή του δεν είναι ο ισχυρός στρατός, όπως φάνηκε στην Ουκρανία, ούτε η οικονομία. Η δύναμή του είναι η αδύναμη αντίδραση της Δύσης. Πάντα. Ακόμα και πριν από 168 χρόνια. Χθες έδωσα δώρο στον δημοσιογράφο του Εκόνομιστ, ένα άρθρο του περιοδικού που είχε γραφτεί στις 14 Οκτωβρίου 1854, τον καιρό του πολέμου της Κριμαίας. Ο τίτλος ήταν: «Οι αιώνιες ρωσικές αδυναμίες». Ηταν λεπτομερές και θα μπορούσε να έχει γραφτεί σήμερα. Τελειώνει με την εξής φράση: Η δύναμη της Ρωσίας υπερεκτιμάται, η πραγματική της δύναμη είναι η έλλειψη θάρρους της Δύσης».
Για την Τουρκία
Η αναφορά στη Φινλανδία, αναπόφευκτα, μας φέρνει στο επόμενο ερώτημα: Πώς κρίνει τη στάση της Τουρκίας να προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τον πόλεμο που καταστρέφει την Ουκρανία ως μέσο για να προωθήσει τα δικά της συμφέροντα, θέτοντας αρχικά βέτο στην ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ; «Παραδέχομαι ότι αυτό το θέμα ήταν περίπλοκο για το ΝΑΤΟ. Παρ’ όλα αυτά, η πολιτική απόφαση ελήφθη. Φυσικά, κάθε χώρα σε κάποιες περιπτώσεις προσπαθεί να εκμαιεύσει οφέλη ή να προωθήσει τα συμφέροντά της. Ορισμένες φορές είναι υπερβολικά, όπως αυτή τη φορά, αλλά στο τέλος, η διεύρυνση του ΝΑΤΟ πραγματοποιήθηκε».
Δεν θα προτιμούσε η Τουρκία να επιβάλλει τις κυρώσεις όπως οι άλλες χώρες του ΝΑΤΟ ή να κάνει περισσότερα στη Μαύρη Θάλασσα; «Δεν είναι άσπρο – μαύρο. Είμαστε ικανοποιημένοι για την απόφαση να κλείσει η Τουρκία τα στενά των Δαρδανελίων ώστε να μην εισέρχονται άλλα ρωσικά στρατιωτικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα. Και φυσικά τα drones Bayraktar, στα οποία έχουμε συμπαραγωγή, μας βοηθούν πολύ στον πόλεμο. Σε αυτή την αντι-Πούτιν συμμαχία, κάθε εβδομάδα που περνά, ξεπερνιούνται αρχικές αμφιβολίες και γίνονται βήματα για την κοινή μας νίκη».
Οικονομικές επιπτώσεις
Ο επόμενος χειμώνα θα είναι δύσκολος για όλους. Φοβάται ότι οι οικονομικές επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές χώρες θα αποδυναμώσουν την υποστήριξη προς την Ουκρανία; «Μα ο πόλεμος δεν θα τελειώσει. Οι χώρες αυτές θα υποφέρουν ούτως ή άλλως. Η κούρασή τους δεν θα λύσει το πρόβλημα. Για να σταματήσουμε και να μη συνεχιστεί αυτή η δύσκολη κατάσταση, πρέπει να νικηθεί ο στρατός του Πούτιν στην Ουκρανία».
Πολλοί φοβούνται ότι ο πόλεμος θα συνεχισθεί για πολύ καιρό ακόμα. «Εάν στο τέλος του Αυγούστου δοθούν στην Ουκρανία όσα όπλα έχουν υποσχεθεί οι δυτικές χώρες, πιστεύω ακράδαντα ότι οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις με τη διεθνή στήριξη έχουν ισχυρές πιθανότητες να τελειώσουν αυτό τον πόλεμο, νικηφόρα. Μόνο τότε η ζωή θα επιστρέψει στα φυσιολογικά. Μετά τη νίκη σε αυτό τον πόλεμο ο δημοκρατικός κόσμος πρέπει να ξανασκεφθεί τους υπάρχοντες κανόνες του διεθνούς συστήματος. Και να οικοδομήσει μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας».
