Γιατί τα περισσότερα τροχαία συμβαίνουν κοντά στο σπίτι μας;
Τα τροχαία ατυχήματα δεν συμβαίνουν αποκλειστικά σε μεγάλες αποστάσεις. Αντίθετα, οι περισσότεροι από εμάς βιώνουμε αυτά τα περιστατικά στις γειτονιές μας, στα στενά που διανύουμε καθημερινά. Εκεί όπου νιώθουμε άνετα, όπου η οικειότητα μας κάνει να πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος, γιατί «γνωρίζουμε τον δρόμο».
Η διαφορά στην προσοχή ανάμεσα σε κοντινές και μακρινές διαδρομές
Αν σκεφτούμε πώς προετοιμαζόμαστε για ένα μακρύ ταξίδι, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική. Ελέγχουμε τα λάδια, τα φρένα, τα λάστιχα και τα φώτα. Βάζουμε τη ζώνη ασφαλείας πριν καν βάλουμε μπροστά τη μηχανή. Το κράνος είναι σωστά κουμπωμένο και έχουμε έτοιμο το GPS ή τον χάρτη. Όλα αυτά τα βήματα δείχνουν ότι η ευθύνη είναι αυξημένη, καθώς πρόκειται για άγνωστες διαδρομές.
Ωστόσο, την επόμενη μέρα, στον δρόμο για τη δουλειά ή για έναν γρήγορο καφέ, η προσοχή μας μειώνεται. «Μόνο πέντε λεπτά είναι, εδώ πιο κάτω πάω» είναι η σκέψη που μας οδηγεί σε εφησυχασμό. Η ζώνη μπορεί να μείνει άδετη, το κράνος να παραμείνει στο σπίτι ή να το ξεχάσουμε στον αγκώνα. Αυτή η αίσθηση οικειότητας μπορεί να εξελιχθεί σε επικίνδυνη αμέλεια, καθώς το απρόοπτο παραμονεύει εκεί που δεν το περιμένουμε.
Στατιστικά στοιχεία και οι αιτίες των ατυχημάτων
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: πάνω από το 50% των τροχαίων ατυχημάτων συμβαίνουν σε ακτίνα 5 χιλιομέτρων από το σπίτι. Ειδικότερα, για τα αυτοκίνητα, το 39,3% των ατυχημάτων καταγράφεται σε απόσταση έως 2,5 χλμ, ενώ επιπλέον 14,5% έως τα 5 χλμ. Για τις μηχανές, τα ποσοστά είναι ακόμη πιο ανησυχητικά – 42,5% έως 2,5 χλμ και 17,4% έως 5 χλμ.
Με λίγα λόγια, σχεδόν έξι στα δέκα τροχαία με μηχανή και πάνω από τα μισά με αυτοκίνητο συμβαίνουν κυριολεκτικά κάτω από το σπίτι μας. Αυτή η απλή διαπίστωση αποκαλύπτει μια βαθύτερη αλήθεια: την ψευδαίσθηση ασφάλειας που αποκτούμε όταν κινούμαστε σε γνώριμα μέρη. Όταν μια διαδρομή γίνεται ρουτίνα, ο εγκέφαλος χαλαρώνει και η προσοχή μας μειώνεται, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε λάθη.
Η σημασία της προσοχής και της πειθαρχίας
Η πιο συχνή αιτία ατυχημάτων, σύμφωνα με ανάλυση δεδομένων της Hellas Direct για το 2024, είναι το τρακάρισμα με παρκαρισμένο όχημα. Ένα φαινομενικά ασήμαντο περιστατικό που δείχνει πόσο εύκολα μπορεί να χαθεί η προσοχή. Ακολουθούν η μη τήρηση αποστάσεων και οι αναστροφές, αποδεικνύοντας πόσο «ανθρώπινα» είναι τα ατυχήματα. Μια στιγμή απροσεξίας, ένα τηλέφωνο, ένα βλέμμα αλλού, μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες.
Η πρόληψη δεν είναι δύσκολη, αλλά απαιτεί πειθαρχία. Η καθημερινή διαδρομή, όσο μικρή και γνωστή κι αν είναι, χρειάζεται την ίδια προσοχή με ένα μακρύ ταξίδι. Το απρόοπτο δεν κάνει διακρίσεις – μπορεί να μας βρει στη γωνία του τετραγώνου μας. Η αντίληψη ότι «μακριά κινδυνεύω περισσότερο» είναι ένας μύθος. Στην πραγματικότητα, οι περισσότερες ζημιές και συγκρούσεις συμβαίνουν σε περιβάλλοντα που θεωρούμε ασφαλή.
Το τιμόνι, είτε το κρατάμε για πέντε είτε για 500 χιλιόμετρα, απαιτεί την ίδια προσήλωση. Το ίδιο ισχύει και για τη ζώνη, το κράνος και την προσοχή μας. Η ασφάλεια του οχήματος είναι αυτονόητη, καθώς δεν είναι θέμα τύχης, αλλά ευθύνης. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος, τελικά, δεν βρίσκεται στην απόσταση, αλλά στη νοοτροπία μας.
