Γάζα: Αντι-Χαμάς οργανώσεις προσπαθούν να διεκδικήσουν ρόλο στην περιοχή
Η πρόσφατη δολοφονία του Γιασέρ Αμπού Σαμπάμπ στη Ράφα έχει προκαλέσει αναταραχή, όχι μόνο για τις Λαϊκές Δυνάμεις που έχασαν τον ηγέτη τους, αλλά και για ένα δεύτερο, λιγότερο ορατό μέτωπο. Αυτό αφορά τις παλαιστινιακές ομάδες που αντιτίθενται στη Χαμάς και επιδιώκουν να εδραιωθούν στις περιοχές που πλέον ελέγχονται από το Ισραήλ, διεκδικώντας ρόλο στην λεγόμενη «μετα-Γάζα» εποχή.
Η στρατηγική των αντι-Χαμάς οργανώσεων
Σύμφωνα με πηγές ασφαλείας από την περιοχή, αυτές οι οργανώσεις, οι οποίες ήταν περιθωριακές πριν από τον πόλεμο, έχουν εκμεταλλευτεί την εκεχειρία του Οκτωβρίου για να στρατολογήσουν νέα μέλη και να οργανωθούν. Στόχος τους είναι να παρουσιαστούν ως εναλλακτική λύση σε μια αποδυναμωμένη Χαμάς. Ωστόσο, ο πραγματικός τους στόχος φαίνεται να είναι η εκμετάλλευση του κενού εξουσίας που ούτε το Ισραήλ ούτε η Χαμάς φαίνεται να μπορούν να καλύψουν.
Οι περιοχές δράσης αυτών των ομάδων δεν είναι τυχαίες. Αφορούν σχεδόν το μισό της Λωρίδας της Γάζας, ζώνες που σήμερα βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ισραηλινού στρατού και όπου η Χαμάς έχει χάσει την επιχειρησιακή της παρουσία. Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου είχε αφήσει να εννοηθεί ότι το Ισραήλ υποστηρίζει ορισμένες από αυτές τις ομάδες, αναφερόμενος σε φατρίες που «ενεργοποιήθηκαν» στη Γάζα. Αιγυπτιακές πηγές αναφέρουν ότι αυτές οι οργανώσεις αριθμούν περίπου 1.000 ένοπλους, εκ των οποίων οι 400 στρατολογήθηκαν μετά την εκεχειρία.
Η αντίδραση της Χαμάς και οι κίνδυνοι
Μετά τη δολοφονία του Αμπού Σαμπάμπ, οι Λαϊκές Δυνάμεις ανάρτησαν βίντεο με μαχητές που τον αποκαλούν «μάρτυρα» και ορκίζονται να συνεχίσουν το έργο του. Ο νέος επικεφαλής της οργάνωσης, Γκασάν Ντουχίν, έχει ήδη ανακοινώσει την εκτέλεση δύο ανδρών που, όπως ισχυρίζεται, ήταν μέλη της Χαμάς και ευθύνονταν για τον θάνατο ενός ομοϊδεάτη τους. Αυτές οι ενέργειες εντείνουν τον φόβο μιας ενδοπαλαιστινιακής σύγκρουσης, η οποία θα μπορούσε να αποδειχθεί εξίσου αποσταθεροποιητική με την κεντρική σύγκρουση.
Παρά τις σοβαρές απώλειες και την πίεση από το Ισραήλ, η Χαμάς φαίνεται να διατηρεί χιλιάδες μαχητές και να ελέγχει τις κατοικημένες περιοχές της Λωρίδας. Απορρίπτει τις αντίπαλες ομάδες ως συνεργάτες του Ισραήλ, μια κατηγορία που συμμερίζεται μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Μετά την εκεχειρία, η οργάνωση έχει προχωρήσει σε κύμα συλλήψεων και εκτελέσεων κατά Παλαιστινίων που θεωρούνται απειλή για την εξουσία της.
Το μέλλον της Γάζας και οι προοπτικές
Το λεγόμενο «σχέδιο Τραμπ» για το μέλλον της Γάζας, που περιλαμβάνει τον αφοπλισμό της Χαμάς και τη δημιουργία μιας μεταβατικής διοίκησης, φαίνεται να έχει παγώσει. Η Λωρίδα κινδυνεύει να οδηγηθεί σε de facto διχοτόμηση: μια παράκτια ζώνη, πυκνοκατοικημένη και κατεστραμμένη, όπου η Χαμάς εξακολουθεί να έχει παρουσία, και μια ενδοχώρα σχεδόν άδεια από κατοίκους, υπό πλήρη ισραηλινό έλεγχο, όπου δραστηριοποιούνται οι αντίπαλες οργανώσεις.
Το Ισραήλ αναφέρεται πλέον σε μια «κίτρινη γραμμή», μια νέα εσωτερική στρατιωτική οριοθέτηση που προορίζεται να παραμείνει μέχρι να υπάρξει πολιτική λύση. Παρά το γεγονός ότι ορισμένοι Παλαιστίνιοι πανηγύρισαν τον θάνατο του Αμπού Σαμπάμπ, οι περισσότεροι αναλυτές επισημαίνουν ότι αυτές οι οργανώσεις δεν διαθέτουν κοινωνική βάση και δεν αποτελούν ρεαλιστική πολιτική προοπτική. «Το Ισραήλ τις χρησιμοποιεί τακτικά, όχι επειδή πιστεύει σε αυτές», αναφέρει χαρακτηριστικά ένας Παλαιστίνιος ειδικός στο Reuters.
Από την πλευρά της Παλαιστινιακής Αρχής, το μήνυμα είναι σαφές: οι οργανώσεις αυτές «δεν έχουν καμία σχέση με τον λαό ούτε με την παλαιστινιακή υπόθεση». Οι εξελίξεις αυτές προσθέτουν ένα ακόμα επίπεδο αστάθειας σε έναν ήδη χαοτικό χάρτη. Χωρίς πολιτικό σχέδιο, αποδεκτή ηγεσία και προοπτική επανένωσης, η Γάζα βυθίζεται σε ένα περιβάλλον όπου συνυπάρχουν κατοχικές δυνάμεις, ένοπλες φατρίες, διεθνείς παίκτες και ένας πληθυσμός εξαντλημένος, χωρίς ορατό μέλλον.
