«Δεν θα τους αφήσουμε να πεθάνουν από το κρύο στην Ευρώπη», έλεγε… στάζοντας «φαρμάκι» και ειρωνεία ο Λευκορώσος πρόεδρος και στενός σύμμαχος της Ρωσίας, Αλεξάντρ Λουκασένκο, σε βίντεο που δημοσιοποιήθηκε προ ημερών, με τον ίδιο να κόβει ξύλα.
Η στάση του λεγόμενου και «τελευταίου δικτάτορα» στη Γηραιά Ήπειρο ήταν σαφώς προκλητική. Όμως στους χαλεπούς καιρούς της ενεργειακής κρίσης και υπό τον φόβο εκτεταμένων διακοπών στην ηλεκτροδότηση αυτό τον δύσκολο χειμώνα, τα καυσόξυλα έχουν πράγματι γίνει ανάρπαστα στην ανεπτυγμένη ΕΕ, εν έτει 2022.
Καθώς ολοένα και περισσότερα νοικοκυριά βυθίζονται στην ενεργειακή φτώχεια -ξοδεύοντας πάνω από το 10% του οικογενειακού εισοδήματος για να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες τους- και αναζητούν αγωνιωδώς εναλλακτικές λύσεις για θέρμανση, ζεστό νερό και μαγείρεμα, ο χρόνος δείχνει να γυρνά δεκαετίες πίσω.
Με φόντο την εκτόξευση των τιμών του πέλετ μετά την απαγόρευση εισαγωγών στην ΕΕ από τη Ρωσία αρχής γενομένης από τον περασμένο Ιούλιο, ξυλόσομπες, ξυλόφουρνοι και ξυλολέβητες έχουν τώρα ξανά την τιμητική τους, μαζί με τα -μέχρι σήμερα κυρίως διακοσμητικά- τζάκια.
Μοιραία, η κατακόρυφη αύξηση της ζήτησης έχει οδηγήσει τις τιμές και αυτού του αγαθού στα ύψη. Τόσο, ώστε πολλοί να στρέφονται στην παράνομη υλοτομία.
Σε αναζήτηση φθηνότερων εναλλακτικών
Στη Γερμανία, οι αναζητήσεις στο Google για καυσόξυλα είχαν σημειώσει απότομη άνοδο εδώ και εβδομάδες, καθώς η βόρεια Ευρώπη έμπαινε στο φθινόπωρο και προετοιμαζόταν για έναν άγριο χειμώνα. Στα δάση γύρω από τη Στουτγάρδη, τα πριόνια λέγεται ότι έχουν πάρει πια «φωτιά».
Σε συνοικίες του παλιού Δυτικού Βερολίνου, περιγράφει σε ανταπόκριση η Washington Post, «κάτοικοι ξεσκονίζουν παλιούς φούρνους με κάρβουνο και ξύλο, που κάποτε χρησίμευαν ως δικλείδα ασφαλείας έναντι των Ρώσων, οι οποίοι στόχευαν τις προμήθειες ενέργειας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου».
Στο Βέλγιο και στην Ολλανδία, οι τιμές των καυσόξυλων διπλασιάστηκαν μέσα στο καλοκαίρι. Στην Πολωνία αυξήθηκαν 100% σε ετήσια βάση. «Μάλλον είναι φθηνότερο να κόψεις και να κάψεις έπιπλα», είπε μισοαστειευόμενος ένας ακροατής στον ραδιοφωνικό σταθμό RMF FM.
Με πολλές οικογένειες χαμηλού εισοδήματος να βασίζονται στο πανάκριβο πια πέλετ, η κυβέρνηση της Βαρσοβίας ανακοίνωσε πρόσφατα επίδομα ξυλείας ύψους 1000 ζλότι (περίπου 210 ευρώ) για δύο εκατομμύρια ευάλωτα νοικοκυριά.
Στη Σλοβακία, όπου οι τιμές έχουν επίσης διπλασιαστεί συγκριτικά με πέρυσι, οι λίστες αναμονής στις αποθήκες με καυσόξυλα φτάνουν σε πολλές περιπτώσεις μέχρι το τέλος του έτους. Εν μέσω πανικού και εκκλήσεων για απαγόρευση των εξαγωγών ξυλείας, ο κρατικός φορέας διαχείρισης των δασών της Σλοβακίας ανακοίνωσε ότι θα επιτρέψει σε πολίτες να πάρουν ξύλα από συγκεκριμένες περιοχές, υπό την επίβλεψη υπαλλήλων.
Στην Ουγγαρία, από την άλλη, η κυβέρνηση Όρμπαν αναγκάστηκε εν μέρει σε αναδίπλωση μετά τις έντονες αντιδράσεις που πυροδότησε απόφαση για χαλάρωση του νομικού πλαισίου υλοτομίας σε προστατευόμενες δασικές εκτάσεις. Τελικά, η χαλάρωση των μέτρων περιορίστηκε στα δέντρα ακακίας.
Προσωρινή απαγόρευση στις εξαγωγές ξυλείας επέβαλαν οι αρχές στη Βουλγαρία, όπου περίπου τα μισά νοικοκυριά χρησιμοποιούν καυσόξυλα το χειμώνα, αλλά η τιμή του κυβικού μέτρου σχεδόν τριπλασιάστηκε σε αρκετές περιοχές, σε ετήσια βάση.
Μικρά οφέλη, τεράστιοι κίνδυνοι
Για ορισμένους, η νέα αυτή κατάσταση σημαίνει «χρυσές» δουλειές: από πωλητές ξυλείας και υλοτόμους, μέχρι κατασκευαστές και επισκευαστές σομπών ξύλου και καπνοδοχοκαθαριστές.
Δεν λείπουν οι επιτήδειοι που προσπαθούν να θησαυρίσουν, κλέβοντας ξυλεία για την πουλήσουν στη μαύρη αγορά ή εξαπατώντας κόσμο μέσω διαδικτύου προσφέροντας απίθανες προσφορές με εταιρείες-«φάντασμα».
Ειδικοί χτυπούν πάντως «καμπανάκι» και για έτερους, πιο πιθανούς κινδύνους. Ένας από αυτούς έχει να κάνει με δηλητηριώδεις αναθυμιάσεις από πρόχειρες ή φορητές κατασκευές για θέρμανση με κάρβουνο ή ξύλο. Ένας άλλος αφορά στην τεράστια επιβάρυνση του περιβάλλοντος.
Προς τούτο δεν λαμβάνουν υπόψη μόνο την αναμενόμενη κατακόρυφη αύξηση των επιπέδων ρύπων από την καύση ξύλων, άνθρακα, αλλά και ακατάλληλων υλικών κατά τη διάρκεια αυτού του πολλαπλά δύσκολου χειμώνα, όπου οι πυκνοκατοικημένες πόλεις θα καλυφθούν με αποπνικτικά νέφη αιθαλομίχλης.
Συνυπολογίζουν επίσης το γεγονός ότι η Ευρώπη βίωσε φέτος ένα από τα πιο εφιαλτικά καλοκαίρια από πλευράς επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και των συνακόλουθων καταστροφικών δασικών πυρκαγιών, με ρεκόρ καμένων εκτάσεων: κατά 56% μεγαλύτερο από το προηγούμενο του 2017 και διπλάσιο του ετήσιου μέσου όρου μεταξύ 2006 και 2021.
in.gr
