Ένα μοναδικό καλλιτεχνικό ταξίδι στο παρελθόν και το παρόν της Ελευσίνας προσφέρει η αναδρομική έκθεση της Βάνας Ξένου, η οποία εγκαινιάστηκε την Κυριακή 30 Μαρτίου στον χώρο ΙΡΙΣ, ένα ιστορικό βιομηχανικό μνημείο που απέκτησε ξανά ζωή στο πλαίσιο της δράσης «Ελευσίς 2023 – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης».
Η εικαστικός και ομότιμη καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ αφιέρωσε τρεις δεκαετίες στη μελέτη της πόλης και των Ελευσίνιων Μυστηρίων, δημιουργώντας ένα έργο που παντρεύει τη μυθολογία με τη σύγχρονη τέχνη. Η έκθεση, με τίτλο «Μυστήριο 15.
Γιατί η Ελευσίνα σήμερα;
Το Ανοιχτό Μουσείο», είναι ένα πολυδιάστατο ερευνητικό και καλλιτεχνικό εγχείρημα, στο οποίο το αρχείο, το σχέδιο και τα γλυπτά συνθέτουν ένα σύγχρονο «παλίμψηστο» της Ελευσίνας.
Η σύνδεση της Ξένου με την Ελευσίνα ξεκινά από τα παιδικά της χρόνια, όταν έβλεπε σάκους τσιμέντου από το εργοστάσιο του Τιτάνα στην οικογενειακή επιχείρηση. Μεγαλώνοντας, η καλλιτέχνιδα ήρθε σε επαφή με τη μυθολογία και την αρχαιολογία, διαβάζοντας Νίτσε, Κερένυι και Πεντζίκη, ενώ το 2006 παρουσίασε στο εργοστάσιο Κρόνος την πρώτη της προσέγγιση στα μυστήρια της πόλης.
Η φετινή αναδρομική δεν είναι μια στατική έκθεση, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός που εξελίσσεται διαρκώς. Τεράστια γλυπτά, ζωγραφικές συνθέσεις, κείμενα και αρχείο συνομιλούν με την ιστορία της Ελευσίνας, φωτίζοντας τις διαφορετικές πτυχές της.
«Το έργον των θεών διακόπτομεν εμείς, τα βιαστικά κι άπειρα όντα της στιγμής», γράφει ο Καβάφης στο ποίημα «Διακοπή», και το έργο της Ξένου μοιάζει να θέλει να γεφυρώσει αυτή τη διακοπή, αναζητώντας την αλήθεια πέρα από τον χρόνο.
Την καλλιτεχνική επιμέλεια της έκθεσης έχει ο ιστορικός τέχνης Τάκης Μαυρωτάς, ο οποίος αναδεικνύει τις πολλαπλές αφηγήσεις της Ελευσίνας – από τη λατρευτική της σημασία έως τη βιομηχανική της κληρονομιά και τη σύγχρονη πολιτιστική της ταυτότητα.
Η Ελευσίνα, τόπος ιερός και πολυδιάστατος, καλεί το κοινό σε μια κατάδυση στον μυστικισμό της, όπως τον αποτυπώνει η Βάνα Ξένου μέσα από το έργο της. Μια έκθεση που δεν είναι απλώς ένα αφιέρωμα στο παρελθόν, αλλά μια γέφυρα προς το παρόν και το μέλλον της πόλης.
