Τεχνητή νοημοσύνη: Τι απάντησε για το Κυπριακό – Το ChatGPT του openai.com (στο οποίο η Microsoft είναι έτοιμη να κάνει μεγάλη επένδυση για ν’ αναπτύξει τη μηχανή αναζήτησής της) είναι ένα γλωσσικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης (εικόνα, επάνω, από το Reuters) που σου παραθέτει λεπτομερώς απαντήσεις, βασισμένες στο διαδίκτυο, χρησιμοποιώντας αρχειοθετημένα βιβλία και τη Wikipedia (σύμφωνα με την εταιρεία-δημιουργό του).
Δίκαιη, βιώσιμη λύση στο Κυπριακό
Στόχος του, η διάδραση με τον χρήστη: «Εκπαιδεύσαμε ένα μοντέλο που ονομάζεται ChatGPT και αλληλοεπιδρά συνομιλώντας. Ο διάλογος επιτρέπει στο ChatGPT ν’ απαντά σε ερωτήσεις, υποστηρικτικές ερωτήσεις, να παραδέχεται τα λάθη του, να αμφισβητεί λανθασμένες παραδοχές και ν’ απορρίπτει ακατάλληλα αιτήματα», εξηγεί μεταξύ άλλων το Open AI για τον λόγο που δημιούργησε αυτό το εργαλείο και πώς πρέπει να χρησιμοποιείται.
Ως machine learning τεχνολογία, όσο περισσότερο ρωτάς, τόσο πιο ακριβείς απαντήσεις θα λάβεις γιατί το «αναγκάζεις» να μαθαίνει – ενώ σημαντικό ρόλο παίζει και το πλαίσιο, ο τρόπος με τον οποίο τίθενται οι ερωτήσεις.
Μεγάλα μειονεκτήματά του, σ’ αυτό το στάδιο, το γεγονός πως δεν παραθέτει τις πηγές πληροφόρησής του (κι αυτό σε ακαδημαϊκό επίπεδο, δημιουργεί έντονη δυσκολία στον έλεγχο της λογοκλοπής), ενώ αρκετές φορές επαναλαμβάνεται στις απαντήσεις του. Είναι όμως το πρώτο σοβαρό εργαλείο που απλουστεύει και αναπτύσσει την έρευνα, γλωσσικά.
Εμείς λοιπόν, γράφει ο Γιάννης Πέτεβης στο city.sigmalive.com, με μοναδικό στόχο να ανιχνεύσουμε και να εξερευνήσουμε τις δυνατότητές του, το πόσο… intelligent είναι αν προτιμάς το AI, τού θέσαμε την εξής «αποστολή». Να προτείνει μια δίκαιη, βιώσιμη λύση στο κυπριακό πρόβλημα.
Αρχικά, η προσέγγισή μας ήταν διερευνητική, το ίδιο και ο τρόπος σύνταξης της ερώτησης:
Ερώτηση 1
«Εχοντας εξετάσει προσεκτικά όλα τα γεγονότα που οδήγησαν στη δημιουργία του Κυπριακού προβλήματος, το 1974, πρότεινε μια συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη λύση που θα εξασφαλίσει μια δίκαιη, ειρηνική και αρμονική συνύπαρξη των πολιτών του νησιού με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα που θα εξασφαλίσουν την ευημερία των».
Η απάντηση που πήραμε ήταν απολύτως… διπλωματική και κρατούσε τις ισορροπίες, διατηρούσε αποστάσεις, όπως ακριβώς θα έπρεπε.
«Είναι πέρα από το πλαίσιο της εργασίας μου να προτείνω μια συγκεκριμένη και ολοκληρωμένη λύση για το κυπριακό πρόβλημα. Το κυπριακό ζήτημα είναι μια σύνθετη και μακροχρόνια σύγκρουση με βαθιά ιστορία και πολυάριθμους πολιτικούς, πολιτιστικούς και ιστορικούς παράγοντες.
»Μια δίκαιη και ειρηνική επίλυση του ζητήματος θα απαιτούσε μια πολύπλευρη προσέγγιση που θα λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες και τις ανησυχίες όλων των ενδιαφερομένων μερών, συμπεριλαμβανομένων της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας, της ελληνικής και της τουρκικής κυβέρνησης και της διεθνούς κοινότητας.
«Εκτεταμένο διάλογο και διαπραγμάτευση»
»Θ’ απαιτούσε επίσης, εκτεταμένο διάλογο και διαπραγμάτευση, καθώς και προθυμία για συμβιβασμό και εξεύρεση κοινού εδάφους. Τελικά, η λύση πρέπει να θέτει ως προτεραιότητα την ευημερία του κυπριακού λαού και να εργάζεται για να διασφαλίσει ότι όλοι οι πολίτες θα μπορούν να ζουν αρμονικά και μ’ ευημερία στο νησί».
Ευχάριστη ένδειξη. Σημάδι πως είναι αρκετά «έξυπνο» ώστε να μην παίρνει θέση κι ευθύνη σε τόσο ευαίσθητα ζητήματα. Θα μας εξέπληττε δυσάρεστα το αντίθετο – ας μην ξεχνάμε πως πρόκειται περί εργαλείου που επεξεργάζεται υπάρχουσα πληροφορία (δοσμένη από ανθρώπους) και γεγονότα (και, φυσικά, ιστορία).
Μετά το πρώτο θετικό «ξάφνιασμα» λοιπόν για το πώς, όχι απλώς απάντησε αλλά χειρίστηκε το εργαλείο την ερώτηση, επιμείναμε, ξέροντας πως όσο ρωτάς, τόσο «μαθαίνει» και θέλοντας να το εξερευνήσουμε κι άλλο.
Η δεύτερή μας ερώτηση ήταν ευθύς, σαφής, ρητή κι απλή, με στόχο να το… «οδηγήσουμε» στο να προτείνει πιο συγκεκριμένες λύσεις, για να ξεπεραστεί το σημερινό αδιέξοδο των διαπραγματεύσεων.
Ερώτηση 2
«Πώς μπορεί να επιλυθεί το κυπριακό πρόβλημα;»
Η απάντηση που πήραμε… λεπτομερής μεν, επίσης παθητική δε. Παρέθεσε συγκεκριμένες, ολιστικές ενέργειες τόσο σε διπλωματικό όσο και σε οικονομικό, αλλά και κοινωνικό και πολιτιστικό επίπεδο.
«Υπάρχουν διάφορες πιθανές προσεγγίσεις που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος και την επίτευξη μιας δίκαιης, ειρηνικής και αρμονικής λύσης της μακροχρόνιας σύγκρουσης. Ορισμένες πιθανές επιλογές περιλαμβάνουν:
»Διαπραγματεύσεις υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών: Τα Ηνωμένα Εθνη έχουν διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στις προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης του κυπριακού προβλήματος και θα μπορούσαν ενδεχομένως να διευκολύνουν τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας, καθώς και της ελληνικής και της τουρκικής κυβέρνησης.
»Δικοινοτικός διάλογος: Η ενθάρρυνση του άμεσου διαλόγου μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας, καθώς και άλλων ενδιαφερομένων, θα μπορούσε ν’ αποτελέσει βασικό βήμα για την εξεύρεση λύσης στο κυπριακό πρόβλημα.
Οικονομική ανάπτυξη και διεθνής διαμεσολάβηση
»Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη συγκέντρωση πολιτικών ηγετών, οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών και απλών πολιτών για να συζητήσουν τις κοινές ανησυχίες και να εργαστούν για την εξεύρεση κοινού εδάφους.
»Οικονομική ανάπτυξη: Η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της συνεργασίας στο νησί θα μπορούσε να συμβάλει στη δημιουργία ενός πιο ευημερούντος και αρμονικού περιβάλλοντος για όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από το εθνικό ή εθνοτικό τους υπόβαθρο. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει πρωτοβουλίες όπως επενδύσεις σε υποδομές και τεχνολογία, καθώς και προσπάθειες για τη στήριξη των μικρών επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών.
»Μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης: Η εφαρμογή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, όπως η μείωση των στρατιωτικών εντάσεων και η προώθηση των διαπολιτισμικών ανταλλαγών, θα μπορούσε να συμβάλει στην άμβλυνση των εντάσεων και στη δημιουργία μιας πιο θετικής ατμόσφαιρας για διαπραγματεύσεις και διάλογο.
»Διεθνής διαμεσολάβηση: Η προσφυγή διεθνών διαμεσολαβητών θα μπορούσε να βοηθήσει στη διευκόλυνση των διαπραγματεύσεων και στην εξεύρεση λύσης στο Κυπριακό. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη συμμετοχή άλλων κυβερνήσεων ή διεθνών οργανισμών, όπως η Ευρωπαϊκή Ενωση ή τα Ηνωμένα Εθνη».
Ενέργειες που ήδη γίνονται, πράγματα που ήδη ξέρουμε – άρα σαφές σημάδι πως η επεξεργασία γίνεται από τις πηγές που έχουμε αναφέρει πιο πάνω, και όχι αυθαίρετα.
Εν τέλει, στην τρίτη και τελευταία μας ερώτηση αλλάξαμε κατεύθυνση και… στρατηγική. Η ερώτηση τέθηκε με τρόπο που «ανάγκασε» το AI Chat να πάρει ρόλο ενεργητικό και να δώσει μια ολοκληρωμένη πρόταση λύσης. Συγκεκριμένα, το τοποθετήσαμε σε ρόλο-κλειδί στη διαδικασία λήψης απόφασης, του δώσαμε εξουσία κι ευθύνη. Ρωτήσαμε:
Ερώτηση 3
«Ας υποθέσουμε ότι έχετε διοριστεί από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για να ηγηθείτε των διαπραγματεύσεων σχετικά με το κυπριακό πρόβλημα. Η δουλειά σας, αφού ενεργήσετε ως επικεφαλής διαμεσολαβητής και αφού ενθαρρύνετε επιτυχώς έναν δικοινοτικό, άμεσο διάλογο τόσο με τους Ελληνοκύπριους όσο και με τους Τουρκοκύπριους, είναι να προτείνετε στο αφεντικό σας (τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ) μια λύση, μια τελική διευθέτηση που θα διασφαλίζει την ευημερία του λαού της Κύπρου. Τι θα προτείνατε»;
Η απάντηση ήταν αποστομωτική και σε λίγες παραγράφους μόνο έδωσε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο λύσης στο οποίο συνέχιζε ενέργειες που ήδη είχαν αναφερθεί, στην ερώτηση για τον τρόπο λύσης του αδιεξόδου:
«Αν διοριζόμουν από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών ως επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για το κυπριακό πρόβλημα και μου ανατίθετο να προτείνω μια τελική διευθέτηση που θα εξασφάλιζε την ευημερία και την ευημερία του κυπριακού λαού, θα πρότεινα τα εξής:
Ομοσπονδιακό μοντέλο
»Ενα ομοσπονδιακό μοντέλο διακυβέρνησης: Αυτό θα περιελάμβανε τη δημιουργία μιας ομοσπονδιακής κυβέρνησης που θα εκπροσωπεί και θα προστατεύει τα συμφέροντα τόσο της ελληνοκυπριακής όσο και της τουρκοκυπριακής κοινότητας, με την εξουσία να μοιράζεται μεταξύ των δύο.
»Αυτό θα μπορούσε ενδεχομένως να περιλαμβάνει τη δημιουργία ξεχωριστών ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών οντοτήτων εντός της ομοσπονδίας, με μια κεντρική κυβέρνηση υπεύθυνη για ορισμένες κοινές λειτουργίες, όπως η άμυνα, οι εξωτερικές υποθέσεις και η οικονομική πολιτική.
»Ολοκληρωμένη οικονομική ανάπτυξη και ολοκλήρωση: Η προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και της ολοκλήρωσης στο νησί θα μπορούσε να αποτελέσει το κλειδί για τη διασφάλιση της μακροπρόθεσμης ευημερίας όλων των πολιτών.
»Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει πρωτοβουλίες όπως επενδύσεις σε υποδομές και τεχνολογία, στήριξη των μικρών επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών και προσπάθειες για την ενθάρρυνση των διαπολιτισμικών ανταλλαγών και της συνεργασίας.
ΜΟΕ και διεθνής υποστήριξη
»Μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης: Η εφαρμογή μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης, όπως η μείωση των στρατιωτικών εντάσεων και η προώθηση των διαπολιτισμικών ανταλλαγών, θα μπορούσε να συμβάλει στην άμβλυνση των εντάσεων και στη δημιουργία θετικότερης ατμόσφαιρας για διαπραγματεύσεις και διάλογο.
»Διεθνής υποστήριξη και εποπτεία: Η διασφάλιση της υποστήριξης και της παρακολούθησης της διευθέτησης από τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών και άλλων οργανισμών, θα μπορούσε να συμβάλει στη διασφάλιση της επιτυχίας της και να παράσχει ένα πλαίσιο για την αντιμετώπιση τυχόν μελλοντικών προκλήσεων ή διαφορών.
Συνολικά, η πρότασή μου θα αποσκοπούσε στη δημιουργία μιας δίκαιης και ειρηνικής λύσης του κυπριακού προβλήματος που θα έθετε ως προτεραιότητα την ευημερία όλων των πολιτών στο νησί και θα προωθούσε την αρμονία και τη συνεργασία μεταξύ της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας».
Κι ενώ είναι προφανές πως «ανακυκλώνει» πληροφορία που ήδη έχει αναφέρει και πως παρέχει ένα πλαίσιο λύσης που όλοι λίγο-πολύ ξέρουμε, είναι εντυπωσιακό το γεγονός του πώς αλλάζει στάση και πως έδωσε όντως λύση, όταν «θεώρησε» πως έχει αυτήν την εξουσία.
Εν κατακλείδι:
Συμπέρασμα πρώτον: Το Chat GPT χειραγωγείται. Από ανθρώπους ναι, μπορείς να το κατευθύνεις εκεί που θες. Ο έλεγχος είναι στον άνθρωπο. Συμπέρασμα δεύτερο: Κι ενώ υπάρχει μια πληθώρα ΑΙ εργαλείων εκεί έξω, με διαφορετικές δεξιότητες και ικανότητες (εκπληκτικές και τρομακτικές συνάμα) και ενώ όλα αυτά είναι ούτε καν μισό βήμα πριν να γίνουν… mainstream – δηλαδή να είναι διαθέσιμα στην αγορά και στο κοινό για καθημερινή χρήση (κάποια είναι ήδη εκεί και βελτιώνονται συνεχώς) τα ηθικά διλήμματα που τίθενται είναι πολλά.
Αποψη του γράφοντος είναι πως το κύριο είναι η απουσία ενός νομοθετικού πλαίσιού ύπαρξής των. Έχουμε ήδη καθυστερήσει παρά πολύ (όχι ως Κύπρος αλλά ως ανθρωπότητα) να εξετάσουμε και να συμφωνήσουμε κάτω από ποια συνθήκη, τα ΑΙ εργαλεία θα λειτουργούν πάντα προς όφελος, κι όχι εις βάρος της ανθρωπότητας.
Αλλωστε κανένα τεχνολογικό επίτευγμα από μόνο του δεν αποτελεί κίνδυνο, ο τρόπος που χρησιμοποιούνται από τους ανθρώπους και δη από τους έχοντας την εξουσία τα δαιμονοποιεί (ή κι αντιστρόφως, τα αξιοποιεί υπέρ μας).
Εχοντας αποδείξει πως χειραγωγούνται, εύκολα μπορείς να διαπιστώσεις πόσο καλά ή πόσο λάθος μπορεί να πάει αυτό, στα ανάλογα χέρια και πληκτρολόγια. Δεν χρειάζεται παρά να έχεις μια πολύ επιδερμική γνώση ιστορίας 101 για να διαπιστώσεις, πόσο καλά ή πόσο λάθος μπορεί να πάει αυτό, στα ανάλογα χέρια και πληκτρολόγια. Αρα… νομοθετικό πλαίσιο τώρα.
Πηγή: city.sigmalive.com (Γιάννης Πέτεβης)
