Για πρώτη φορά δύο ερευνητικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις επιχειρούν να υπολογίσουν την επιβάρυνση του πλανήτη από το διοξείδιο του άνθρακα που θα απελευθερωνόταν στην ατμόσφαιρα αν χρησιμοποιούνταν και «καίγονταν» οι συνολικές ποσότητες πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα που περιέχονται στα ανά την υφήλιο καταγεγραμμένα αποθέματα.
Η δεξαμενή σκέψης Carbon Tracker Initiative και η περιβαλλοντική οργάνωση Global Energy Monitor δημιούργησαν ένα παγκόσμιο μητρώο «δυνητικής» μόλυνσης της ατμόσφαιρας που προκαλεί ίλιγγο: 3,5 τρισεκατομμύρια τόνοι αερίων του θερμοκηπίου είναι διαθέσιμοι για να ανατρέψουν συθέμελα τους κλιματικούς στόχους που έχει θέσει η διεθνής κοινότητα – και μαζί μ’ αυτούς να κλονίσουν πιθανότατα δια παντός τη ζωή στον πλανήτη, όπως έχει αυτή διαμορφωθεί έπειτα από μια διαδικασία 3,75 δισεκατομμυρίων ετών.
Η ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που θα μπορούσε να παραχθεί είναι μεγαλύτερη από την ποσότητα που έχει ήδη εκλυθεί στην ατμόσφαιρα της γης από τα χρόνια της βιομηχανικής επανάστασης, από τα μέσα του 18ου αιώνα δηλαδή, όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της μελέτης. Ισοδυναμεί επίσης με το «επταπλάσιο του προϋπολογισμού άνθρακα που απομένει για την επίτευξη του στόχου να συγκρατηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου».
Ο προϋπολογισμός άνθρακα
Η έννοια του «προϋπολογισμού άνθρακα» αναφέρεται στην ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα που μπορεί να εκπέμπεται για ένα δεδομένο αποτέλεσμα. Εν προκειμένω στην επίτευξη του πλέον φιλόδοξου στόχου που έθεσε η Συμφωνίας του Παρισιού για το Κλίμα το 2015. Ήδη η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη από τη βιομηχανική εποχή, που οφείλεται ως επί το πλείστον στη χρήση ορυκτών καυσίμων, έχει ήδη φτάσει τους 1,1 βαθμούς Κελσίου και έχει αρχίσει να προκαλεί φυσικές καταστροφές που εσπευσμένα προσπαθούν να αντιμετωπίσουν οι κυβερνήσεις.
Η καλύτερη θεραπεία βεβαίως, ακόμα κι όταν πρόκειται για τον πλανήτη, είναι η πρόληψη. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) είχε προτείνει πέρυσι τη διεθνή κοινότητα να εγκαταλείψει οποιοδήποτε νέο σχέδιο εκμετάλλευσης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου και να αναπτύξει προγράμματα ανάπτυξης εναλλακτικών πηγών ενέργειας που θα οδηγήσουν σε ραγδαία πτώση της ζήτησης για ορυκτά καύσιμα προκειμένου να τεθεί υπό έλεγχο η υπερθέρμανση του πλανήτη.
Πέρυσι δεν είχε συμβεί, όμως, ακόμη η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία – και οι δυτικές κυβερνήσεις έκαναν ό,τι τους περνούσε από το χέρι για να την επισπεύσουν μάλλον παρά για να την αποτρέψουν, δίνοντας στο αφελές Κίεβο υποσχέσεις που δεν επρόκειτο να τηρήσουν. Δεν είχε ξεκινήσει ο πόλεμος Δύσης-Ρωσίας και δεν είχε ξεσπάσει η ενεργειακή κρίση, που από περιβαλλοντικής απόψεως ισοδυναμεί με ένα άνευ προηγουμένου πισωγύρισμα.
Πανδημική παρένθεση
Προ δεκαεημέρου εξάλλου η ετήσια έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO) «United in Science» υπογράμμισε τη δραματική επιστροφή στον άνθρακα που φέρνει η προϊούσα κρίση. Επιστροφή ακόμη και στην καύση ξύλων που εδώ και δεκαετίες απαγορευόταν σε όλες τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, εξαιρουμένης βεβαίως της Αθήνας.
Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες σε βίντεο που συνόδευε τη δημοσίευση της έκθεσης του WMO αναφερόμενος στις φονικές πλημμύρες στο Πακιστάν και στις πρωτοφανείς ξηρασίες και τα κύματα καύσωνα που σάρωσαν την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Αφρική επισήμανε ότι ο αριθμός των καταστροφών που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή έχουν πενταπλασιαστεί την τελευταία 50ετία και ότι το κόστος τους υπολογίζεται πλέον σε 200 εκατ. δολάρια ημερησίως!
Ο Γκουτιέρες εξέφρασε το φόβο ότι η μείωση των εκπομπών άνθρακα που καταγράφηκε παγκοσμίως κατά τη διάρκεια της πανδημίας θα αποτελέσει μια μικρή παρένθεση και προειδοποίησε για μια «αποκαρδιωτική επιστροφή στη χρήση υδρογονανθράκων» τον χειμώνα που έρχεται στο βόρειο ημισφαίριο.
ΗΠΑ, Ρωσία και Γκαουάρ
Το μητρώο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που θα έχει η εκμετάλλευση των καταγεγραμμένων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων παγκοσμίως, το οποίο συνέταξαν οι Carbon Tracker και Global Energy Monitor αφού επεξεργάστηκαν δεδομένα από περισσότερες από 50.000 πλούσιες σε αποθέματα τοποθεσίες σε 89 χώρες, έχει ως διακηρυγμένο στόχο την παροχή των απαραίτητων στοιχείων και μεγεθών στους πολιτικούς ηγέτες και στην κοινωνία των πολιτών «προκειμένου να διαχειριστούν αποτελεσματικότερα την σταδιακή στροφή του πλανήτη σε περιβαλλοντικά βιώσιμες πηγές ενέργειας».
Η μελέτη έδειξε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Ρωσία έχουν αρκετά αποθέματα ορυκτών καυσίμων «για να τινάξουν στον αέρα ολόκληρο τον παγκόσμιο προϋπολογισμό άνθρακα», ακόμα κι αν όλες οι άλλες χώρες σταματούσαν πάραυτα την παραγωγή τους! Προσδιορίζουν επίσης οι ερευνητές των δύο ΜΚΟ τη μεγαλύτερη πηγή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα σήμερα στον κόσμο: πρόκειται το κοίτασμα πετρελαίου Γκαουάρ στη Σαουδική Αραβία, που εκτείνεται σε μια περιοχή 8,4 τετραγωνικών χιλιομέτρων και αποτελεί το μεγαλύτερο κοίτασμα άντλησης υδρογονανθράκων σήμερα στον κόσμο – το 2018 συνεισέφερε κατά το ένα τρίτο στη συνολική πετρελαϊκή παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας.
Οι υπό εξαφάνιση
«Το παγκόσμιο μητρώο θα βοηθήσει τις κυβερνήσεις, τις εταιρείες και τους επενδυτές να λάβουν αποφάσεις και να ευθυγραμμίσουν την παραγωγή ορυκτών καυσίμων με γνώμονα το όριο αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1,5 βαθμό Κελσίου και να αποτρέψουν έτσι την εξαφάνιση των νησιών μας», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Σάιμον Κόφε, υπουργός Εξωτερικών του Τουβαλού, ενός από τα νησιά στο αρχιπέλαγος του Ειρηνικού τα οποία απειλούνται από την άνοδο των υδάτων που προκαλεί η υπερθέρμανση του πλανήτη.
«Διαθέτουμε τώρα ένα εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει αποτελεσματικά ώστε να τερματιστεί η παραγωγή άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου», δήλωσε μέσα σε ένα κρεσέντο αισιοδοξίας o υπουργός του μικρού νησιού της Ωκεανίας που έχει έκταση μόλις 28 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 11.000 κατοίκους και καθώς ανήκει στην Κοινοπολιτεία των Εθνών (πρώην Βρετανική Κοινοπολιτεία), αναγνωρίζει ως μονάρχη τον βασιλιά της Αγγλίας Κάρολο Γ’.
