Χειμερινό ηλιοστάσιο: Επίσημα ξεκινά ο χειμώνας με τη μεγαλύτερη νύχτα
Η 21η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως η ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου, σηματοδοτώντας την επίσημη έναρξη του χειμώνα. Σήμερα, Κυριακή, 21 Δεκεμβρίου 2025, ο ήλιος φτάνει στο χαμηλότερο σημείο του ουρανού για το βόρειο ημισφαίριο, δίνοντας το σήμα ότι η νύχτα θα διαρκέσει περισσότερο από κάθε άλλη ημέρα του χρόνου.
Η μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου
Αυτή η ημέρα χαρακτηρίζεται από τη μικρότερη διάρκεια ημέρας στο βόρειο ημισφαίριο. Στη χώρα μας, ο ήλιος θα ανατείλει στις 7:37 το πρωί και θα δύσει στις 17:08, προσφέροντας μόλις 9 ώρες και 31 λεπτά φωτός. Αντίθετα, στο νότιο ημισφαίριο, οι κάτοικοι γιορτάζουν την αρχή του καλοκαιριού, με τη διάρκεια της ημέρας να είναι στο αποκορύφωμά της.
Η σημασία του ηλιοστασίου
Το χειμερινό ηλιοστάσιο παρατηρείται κυρίως στις 21 και 22 Δεκεμβρίου, ενώ σπανιότερα μπορεί να συμβεί στις 20. Η τελευταία φορά που το ηλιοστάσιο έπεσε στις 23 Δεκεμβρίου ήταν το 1903, και δεν αναμένεται να ξανασυμβεί πριν από το 2303. Αυτές οι ημερολογιακές διακυμάνσεις οφείλονται στο Γρηγοριανό ημερολόγιο, το οποίο είναι σε χρήση στον δυτικό κόσμο.
Από τη Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2025, οι ημέρες θα αρχίσουν σιγά-σιγά να μεγαλώνουν, κάτι που μπορεί να χαροποιήσει όσους δεν είναι φίλοι του σκοταδιού. Το ηλιοστάσιο πήρε το όνομά του από την «στάση» του ήλιου, καθώς κοντά σε αυτές τις ημερομηνίες, ο ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει την κίνησή του, μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση σταματά και αντιστρέφεται.
Πολιτιστική κληρονομιά και γιορτές
Σε πολλές κουλτούρες, το χειμερινό ηλιοστάσιο συνδέεται με μεγάλες γιορτές. Θεωρείται η γιορτή της γέννησης του ήλιου, με προϊστορικά μνημεία όπως το Στόουνχετζ στη Βρετανία να σχετίζονται με την παρατήρηση των κινήσεων του ήλιου. Για τους Ρωμαίους, η γιορτή του «αήττητου Ηλίου» στις 25 Δεκεμβρίου είχε ιδιαίτερη σημασία, καθώς ο ήλιος άρχιζε και πάλι να ανεβαίνει στον ουρανό, φέρνοντας τη ζέστη και τη ζωή στη φύση.
Στο Στόουνχετζ, ένα εντυπωσιακό φαινόμενο συμβαίνει κατά τη διάρκεια των ηλιοστασίων, καθώς οι 93 ορατές πέτρες του, που χτίστηκαν γύρω στο 2500 π.Χ., ευθυγραμμίζονται με τις κινήσεις του ήλιου. Αυτή η μοναδική ευθυγράμμιση με το φως του ήλιου συμβαίνει μόνο κατά τη διάρκεια των δύο ηλιοστασίων, προσφέροντας μια μαγευτική εμπειρία στους επισκέπτες.
