Άτομα με απώλεια κεντρικής όρασης μπορούν να εκτιμούν ακριβώς τα προσεγγίζοντα οχήματα
Μια νέα διεθνής μελέτη αποκαλύπτει ότι οι άνθρωποι που πάσχουν από απώλεια κεντρικής όρασης μπορούν να εκτιμούν την κίνηση των οχημάτων σχεδόν με την ίδια ακρίβεια όπως και οι άνθρωποι με φυσιολογική όραση. Παρά την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας (AMD), οι συμμετέχοντες μπόρεσαν να υπολογίσουν τη στιγμή που ένα προσεγγίζον αυτοκίνητο θα τους έφτανε, με παρόμοια ακρίβεια με εκείνους που είχαν κανονική όραση. Αυτά είναι τα ευρήματα της έρευνας που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο Johannes Gutenberg Mainz (JGU) σε συνεργασία με το Rice University στο Τέξας και άλλους Αμερικανούς και Γάλλους ερευνητές. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο ανοιχτό περιοδικό PLOS One, συνέκρινε ηλικιωμένα άτομα με AMD με μια ομάδα ελέγχου που είχε φυσιολογική όραση σε σενάρια κυκλοφορίας εικονικής πραγματικότητας.
Η μελέτη και οι μέθοδοι της
Η νέα έρευνα βασίστηκε σε προηγούμενες εργασίες των συγγραφέων που εξέτασαν τις εκτιμήσεις χρόνου άφιξης σε συμμετέχοντες με φυσιολογική όραση χρησιμοποιώντας μεθόδους εικονικής πραγματικότητας. Αυτή τη φορά, η ομάδα ήθελε να κατανοήσει εάν οι άνθρωποι με μειωμένη όραση στηρίζονται περισσότερο στον ήχο και αν η συνδυασμένη χρήση όρασης και ήχου προσφέρει πλεονέκτημα σε σχέση με την όραση μόνη της. “Υπάρχουν λίγες μελέτες που εξετάζουν ειδικά τις εκτιμήσεις σύγκρουσης σε άτομα με οπτικές αναπηρίες,” δήλωσε η καθηγήτρια Patricia DeLucia, ψυχολόγος αντιληπτικών και ανθρώπινων παραγόντων από το Rice University. “Ακόμη και απλές δραστηριότητες όπως η διάσχιση ενός δρόμου ή η πλοήγηση σε πολυσύχναστα περιβάλλοντα εξαρτώνται από αυτή την ικανότητα.”
Πειραματικός σχεδιασμός και ευρήματα
Ο πειραματικός σχεδιασμός της μελέτης χρησιμοποίησε μια εικονική σκηνή οδού, όπου ένα όχημα πλησίαζε τον παρατηρητή από την οπτική γωνία ενός πεζού. Το σύστημα εικονικής πραγματικότητας παρείχε ρεαλιστικές προσομοιώσεις του ήχου του οχήματος, που υλοποιήθηκε από τον Daniel Oberfeld-Twistel, καθηγητή Πειραματικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Mainz. Οι οπτικές και ακουστικές πληροφορίες μεταβάλλονταν συστηματικά: η σκηνή παρουσιάστηκε είτε οπτικά, ακουστικά ή με τις δύο μορφές διαθέσιμες ταυτόχρονα. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να πατήσουν ένα κουμπί τη στιγμή που πίστευαν ότι το όχημα θα τους είχε φτάσει. Χάρη σε προηγμένες στρατηγικές ανάλυσης δεδομένων που αναπτύχθηκαν στο JGU, η μελέτη προσφέρει μια λεπτομερή ανάλυση των αντιληπτικών στοιχείων που σχετίζονται με τις εκτιμήσεις χρόνου άφιξης των συμμετεχόντων, εξετάζοντας πώς χαρακτηριστικά όπως το οπτικό μέγεθος, η οπτική επέκταση ή η ένταση του ήχου συνέβαλαν στις εκτιμήσεις τους.
Συμπεράσματα και μελλοντικές προοπτικές
Αναπάντεχα, η ομάδα με AMD και στα δύο μάτια παρουσίασε παρόμοια απόδοση με την ομάδα που είχε φυσιολογική όραση στην εκτίμηση του χρόνου που θα έφτανε το όχημα. Οι ερευνητές παρατήρησαν ότι, υπό καθαρά οπτικές συνθήκες, οι ηλικιωμένοι με AMD τείνουν να στηρίζονται περισσότερο σε εικονικές ή ευρετικές ενδείξεις, όπως το φαινομενικό μέγεθος του οχήματος, σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες με φυσιολογική όραση. Ωστόσο, όταν οι οπτικές και ακουστικές πληροφορίες ήταν διαθέσιμες, οι δύο ομάδες παρουσίασαν συγκρίσιμη ακρίβεια, χωρίς να υπάρχει σαφές πλεονέκτημα από τη συνδυασμένη χρήση όρασης και ήχου.
“Τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι ακόμη και η μειωμένη κεντρική όραση παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την εκτίμηση προσεγγισμένων αντικειμένων,” εξήγησε ο Oberfeld-Twistel. “Οι άνθρωποι με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας συνεχίζουν να επωφελούνται από την υπολειμματική τους όραση αντί να στηρίζονται αποκλειστικά σε ακουστικά στοιχεία.” Ωστόσο, ο καθηγητής σημείωσε ότι η μελέτη χρησιμοποίησε σκόπιμα απλοποιημένες σκηνές εικονικής πραγματικότητας με μόνο ένα προσεγγίζον όχημα.
“Μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να εξετάσουν εάν τα ευρήματα ισχύουν σε πιο σύνθετα περιβάλλοντα, όπως με πολλαπλά οχήματα ή όταν τα οχήματα επιταχύνουν,” πρόσθεσε η Patricia DeLucia. Αυτή η έρευνα θα μπορούσε να συμβάλει στην καθοδήγηση των εξελίξεων στη κινητικότητα, την αποκατάσταση και την οδική ασφάλεια.
