Στην ορεινή Ξάνθη, το Άνω Καρυόφυτο θυμάται τη σφαγή του 1944
Στην άκρη της ορεινής Ξάνθης, το Άνω Καρυόφυτο, περιτριγυρισμένο από έλατα και καστανιές, γιορτάζει 81 χρόνια μνήμης από τη σφαγή που καθόρισε την ύπαρξή του. Το Σεπτέμβριο του 1944, τα βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής εισέβαλαν στον μικρό οικισμό, προκαλώντας καταστροφή και σιωπή. Οικογένειες ξεκληρίστηκαν, σπίτια κάηκαν, και πολλοί άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων γυναικών και παιδιών, εκτελέστηκαν.
Εκδηλώσεις μνήμης και αναγνώριση του χωριού
Στις 12 και 13 Σεπτεμβρίου, η κοινότητα του Άνω Καρυόφυτου και ο δήμος Ξάνθης θα τιμήσουν τα θύματα αυτής της σκοτεινής περιόδου της τοπικής ιστορίας. Για πρώτη φορά, οι εκδηλώσεις θα διεξαχθούν με τη συμμετοχή τοπικών φορέων, ειδικών σε θέματα ιστορικής μνήμης, πανεπιστημιακών και ενεργών πολιτών. Σκοπός είναι όχι μόνο η διατήρηση της ιστορικής μνήμης αλλά και η ανάδειξη του αιτήματος αναγνώρισης του Άνω Καρυόφυτου ως μαρτυρικού χωριού από την Πολιτεία.
Η ιστορία του Άνω Καρυόφυτου
Η κοινότητα του Άνω Καρυόφυτου ιδρύθηκε από πρόσφυγες που προήλθαν από το Καρά -Τεπέ της Νικομήδειας στη Μικρά Ασία και από την περιοχή της Ραιδεστού στην Ανατολική Θράκη. Με σκληρή δουλειά και αγώνα, οι οικογένειες κατάφεραν να ξαναχτίσουν τη ζωή τους στη νέα τους πατρίδα, μέχρι την περίοδο 1941-1944, όταν η κοινότητα υπήρξε θύμα των βίαιων επιθέσεων της βουλγαρικής κατοχής.
Στις 9 Σεπτεμβρίου 1944, οι κατακτητές κατέστρεψαν σχεδόν ολοκληρωτικά τον οικισμό και εκτέλεσαν 36 αμάχους. Τις πρώτες πρωινές ώρες, αντάρτες από την περιοχή, οι οποίοι είχαν καταφύγει στην οροσειρά της Ροδόπης, επιτέθηκαν στη βουλγαρική μονάδα που βρισκόταν στον οικισμό. Σύντομα, οι κατοχικές δυνάμεις έστειλαν ενισχύσεις και ακολούθησαν εκτελέσεις όσων αμάχων δεν πρόλαβαν να διαφύγουν.
Οι μαρτυρίες των τελευταίων επιζώντων της σφαγής, οι οποίοι μοιράστηκαν τις ιστορίες τους στο πρόγραμμα «Δράσεις Ιστορίας Μνήμης Πολιτισμού», καταγράφουν το διπλό πλήγμα που υπέστησαν οι κάτοικοι: πρώτα ως πρόσφυγες και έπειτα από τη σφαγή του 1944. Όπως δήλωσε ο υπεύθυνος του προγράμματος, Νίκος Κοσμίδης, «ο κόπος είκοσι χρόνων για ανάκαμψη χάθηκε μέσα σε μια μέρα». Η μνήμη των θυμάτων διατηρείται ζωντανή μέσω του πένθους των οικογενειών και των δημόσιων τελετών.
Στην πλατεία του χωριού έχει ανεγερθεί μνημείο με τα ονόματα των θυμάτων, συμπεριλαμβανομένου και εκείνου του Βούλγαρου κατοχικού προέδρου, ο οποίος εκτελέστηκε λόγω των διαμαρτυριών του για τις θηριωδίες των συμπατριωτών του. Μετά την πανδημία, κάτοικοι και φορείς έχουν ξεκινήσει μια νέα προσπάθεια για την ανανέωση της μνήμης και τη σύνδεση της τοπικής συλλογικής μνήμης με άλλους μαρτυρικούς τόπους της χώρας.
Τον Ιούλιο, με πρόσκληση του δήμου Ξάνθης, συστάθηκε επιτροπή για την επεξεργασία του αιτήματος αναγνώρισης του Άνω Καρυόφυτου. Ο δήμαρχος Ξάνθης, Ευστράτιος Κοντός, δήλωσε: «Ο δήμος τιμά εμπράκτως τη μνήμη των θυμάτων. Η τραγική αυτή σελίδα μας υπενθυμίζει τη διαρκή αξία της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ειρήνης».
