Η Ελλάδα προχωρά για πρώτη φορά στη συστηματική καταγραφή και οργάνωση του θαλάσσιου χώρου της, παρουσιάζοντας τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό ως εργαλείο εθνικής στρατηγικής. Παρότι δεν αποτελεί επίσημη οριοθέτηση ΑΟΖ, ο ΘΧΣ αποτυπώνει με σαφήνεια τις θέσεις της χώρας στο διεθνές πλαίσιο, ενισχύοντας το διπλωματικό αποτύπωμα της Ελλάδας και προωθώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη στις θαλάσσιες ζώνες.
Θες να είναι λίγο πιο “δημοσιογραφικό” ή να κρατήσουμε αυτόν τον ύφος;
Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ), έπειτα από ημέρες προετοιμασίας.
Η αντίδραση της Τουρκίας, που έκανε λόγο για μονομερείς ενέργειες και προανήγγειλε την κατάθεση δικού της χάρτη, δεν αποτέλεσε έκπληξη για την Αθήνα. Διευκρίνιση: Δεν πρόκειται για οριοθέτηση ΑΟΖΗ ελληνική κυβέρνηση ξεκαθάρισε ότι ο ΘΧΣ και ο συνοδευτικός χάρτης δεν αποτελούν οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Παρ’ όλα αυτά, αποτυπώνεται η πλήρης επήρεια τόσο της ηπειρωτικής Ελλάδας όσο και των νησιών, με τη μέση γραμμή να υπολογίζεται από τα νησιά και όχι από την ηπειρωτική χώρα.
Περιλαμβανόμενες περιοχές και υφιστάμενες συμφωνίες
Ο χάρτης περιλαμβάνει τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες του 1977 και 2020 και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020. Σε περιοχές χωρίς οριοθέτηση, αποτυπώνεται η μέση γραμμή ως εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας μέχρι να συναφθούν σχετικές συμφωνίες με άλλα κράτη.
Επεξήγηση ΥΠΕΞ για τη διαφορά με την ΑΟΖ
Το Υπουργείο Εξωτερικών εξηγεί ότι ο ΘΧΣ είναι διαφορετική διαδικασία από την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, καθώς αφορά τη ρύθμιση ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις θαλάσσιες περιοχές με στόχο την οικολογική, κοινωνική και οικονομική ισορροπία.
Αιγιαλίτιδα ζώνη και τα 12 ναυτικά μίλια
Για το ενδεχόμενο επέκτασης της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια, το ΥΠΕΞ τονίζει ότι πρόκειται για αναφαίρετο κυριαρχικό δικαίωμα της Ελλάδας σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο, το οποίο μπορεί να ασκηθεί όποτε το κρίνει σκόπιμο.
Η σημασία του ΘΧΣ για την Ελλάδα και την Ε.Ε.
Είναι η πρώτη φορά που σε επίσημο έγγραφο της Ε.Ε. καταγράφονται τα δυνητικά απώτατα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Τα όρια αυτά συμβαδίζουν και με τον νόμο 4001/2011.
Σκοπός του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού
Ο ΘΧΣ επιδιώκει την οργάνωση των θαλάσσιων χώρων, τη βιώσιμη ανάπτυξη και τη συνύπαρξη χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων. Περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως:
προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος
δημιουργία θαλάσσιων πάρκων
διατήρηση ενάλιων αρχαιοτήτων
ενίσχυση θαλάσσιων μεταφορών
βιώσιμος τουρισμός
αξιοποίηση ενεργειακών πόρων (π.χ. φυσικό αέριο, υπεράκτια αιολικά πάρκα)
ιχθυοκαλλιέργειες
ενίσχυση διασυνοριακών υποδομών
Ο σχεδιασμός χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες ώστε να συμβαδίζει με τη διοικητική δομή των Περιφερειών. Θα ακολουθήσουν εξειδικευμένα Θαλάσσια Χωροταξικά Πλαίσια, όπως συνέβη και με τα Περιφερειακά.
Η Αντίδραση της Τουρκίας
Η Τουρκία αντέδρασε άμεσα χαρακτηρίζοντας την ενέργεια ως μονομερή. Δηλώνει ανοιχτή σε διάλογο αλλά ταυτόχρονα προανήγγειλε την κατάθεση του δικού της σχεδίου στην UNESCO και στα όργανα του ΟΗΕ.
Δήλωση Γεραπετρίτη: Διπλωματική ενίσχυση της Ελλάδας
Ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης χαρακτήρισε τη μέρα ιστορική για την Ελλάδα, τονίζοντας ότι για πρώτη φορά καταγράφονται επίσημα τα δυνητικά όρια της υφαλοκρηπίδας.
Η Ελλάδα, σημείωσε, βαδίζει με βάση το διεθνές δίκαιο και υλοποιεί ευρωπαϊκή υποχρέωση. Αν υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες, υπάρχει και ο δρόμος του συνυποσχετικού.
Ο ΘΧΣ καταγράφει τις μέγιστες δυνατότητες που προβλέπει η ευρωπαϊκή και διεθνής νομοθεσία, οργανώνοντας χρήσεις στις θαλάσσιες ζώνες της χώρας.
της Εβίτας Χρυσολούρη
