Μοντέλα γλώσσας επαναστατούν τα ψυχιατρικά ερωτηματολόγια

Η χρήση μεγάλων μοντέλων γλώσσας μπορεί να φέρει επανάσταση στα ερωτηματολόγια που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση ψυχικών ασθενειών, βελτιώνοντας τη γενικευσιμότητα των συμπτωμάτων και μειώνοντας την επανάληψη. Αυτή η καινοτόμος προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει σε νέες αντιλήψεις σχετικά με τις ψυχικές διαταραχές. Αυτά είναι τα κύρια ευρήματα μιας διεθνούς μελέτης που ηγήθηκαν οι καθηγητές Δρ. Ιωσήφ Καμπέιτζ και Δρ. Καϊ Βόγκελεϊ από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κολωνίας. Τα αποτελέσματα της μελέτης, με τίτλο «Η εμπειρική δομή της ψυχοπαθολογίας εκπροσωπείται σε μεγάλα μοντέλα γλώσσας», δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Nature Mental Health.

Η σημασία των ερωτηματολογίων στη διάγνωση

Για τη διάγνωση μιας ψυχικής ασθένειας, οι ιατροί βασίζονται σε διάφορους παράγοντες, όπως τα συμπτώματα που αναφέρουν οι ασθενείς και αυτά που καταγράφονται στα κλινικά ερωτηματολόγια. Η ακριβής διατύπωση των ερωτήσεων σε αυτά τα ερωτηματολόγια είναι συχνά καθοριστική για τη σωστή διάγνωση. Ωστόσο, τα τυποποιημένα ερωτηματολόγια διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους. Οι ερευνητές έχουν εντοπίσει επικαλύψεις και αποκλίσεις στο περιεχόμενο των ερωτήσεων που χρησιμοποιούνται για την αναγνώριση της κατάθλιψης, της διπολικής διαταραχής και του κινδύνου ψύχωσης, γεγονός που καθιστά δύσκολη την ακριβή διάγνωση.

Η κλινική εμπειρία και οι προκλήσεις

Επιπλέον, οι γιατροί στηρίζονται στην κλινική τους εμπειρία, συνδέοντας συγκεκριμένα συμπτώματα με μια συγκεκριμένη ασθένεια. Ωστόσο, καθώς διαφορετικές ασθένειες μπορούν να προκαλέσουν τα ίδια ή παρόμοια συμπτώματα, αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο λανθασμένης διάγνωσης. «Γνωρίζουμε surprisingly λίγα για το αν – και πώς – η διατύπωση των κλινικών ερωτηματολογίων προκαλεί ορισμένες συνειρμούς στους γιατρούς», δηλώνει ο καθηγητής Ιωσήφ Καμπέιτζ. Οι ασυνεπείς ευρήματα θα μπορούσαν επίσης να προκύψουν από διαφορές μεταξύ των ασθενών στην ίδια διαγνωστική ομάδα ή, εναλλακτικά, από διαφορές μεταξύ των ερωτηματολογίων.

Η ανάλυση με μεγάλες γλώσσες μοντέλα

Η χρήση μεγάλων μοντέλων γλώσσας (LLMs) αποτελεί μία προσέγγιση για την ανάλυση των περιγραφών ασθενειών που μεσολαβούνται από τη γλώσσα. Η ομάδα χρησιμοποίησε τα LLMs GPT-3, Llama και BERT για να αναλύσει τη δομή και το περιεχόμενο τεσσάρων κλινικών ερωτηματολογίων. Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από πάνω από 50.000 ερωτηματολόγια σχετικά με την κατάθλιψη, το άγχος, τον κίνδυνο ψύχωσης και τον αυτισμό.

Στην κλινική πρακτική, τα συμπτώματα συχνά εμφανίζονται ταυτόχρονα, όπως η εμπειρική σύνδεση μεταξύ έλλειψης κινήτρου και απώλειας ευχαρίστησης. Η ανάλυση έδειξε ότι τα LLMs «αναγνωρίζουν» ποια συμπτώματα εμφανίζονται συχνά μαζί. Ακόμα και χωρίς πρόσβαση σε συγκεκριμένα εμπειρικά δεδομένα, οι ίδιες συσχετίσεις συμπτωμάτων είναι εμφανείς στα LLMs που βασίζονται αποκλειστικά στις διατυπώσεις των ερωτηματολογίων.

Η μελλοντική προοπτική της τεχνητής νοημοσύνης

Αυτό υποδηλώνει νέους τρόπους με τους οποίους η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να βελτιώσει τα ψυχολογικά ερωτηματολόγια στο μέλλον, αποφεύγοντας επαναλαμβανόμενα στοιχεία και καθιστώντας τη διάγνωση και την κατανόηση των ψυχικών ασθενειών πιο αποτελεσματική. Τα LLMs μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη ερωτηματολογίων που είναι τόσο ακριβή (δηλαδή, που αναγνωρίζουν αξιόπιστα τα ψυχολογικά συμπτώματα) όσο και αποδοτικά, θέτοντας μόνο τόσες ερωτήσεις όσες είναι απαραίτητες για να απλοποιήσουν τη διαδικασία για τους ασθενείς και τους επαγγελματίες.

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να χαρτογραφήσει τόσο την ιατρική γνώση όσο και τις δομές των ψυχικών ασθενειών. Αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα για να φέρει πιο κοντά τις ψηφιακές μεθόδους και τη νευροεπιστήμη, προωθώντας την ανάπτυξη διαγνωστικών και ερευνητικών εργαλείων στην ψυχιατρική.

Ο καθηγητής Δρ. Καϊ Βόγκελεϊ καταλήγει: «Στην ψυχιατρική, η ‘ομιλία’ παίζει σημαντικό ρόλο στη διάγνωση και τη θεραπεία. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή πολλά υποσχόμενα έργα που εξετάζουν πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα LLMs στην ψυχιατρική, από τη διάγνωση μέχρι τη συγγραφή και την τροποποίηση αναφορών, καθώς και τη προσομοίωση θεραπευτικών συνεδριών. Αναμένουμε πολλές περισσότερες συναρπαστικές ερευνητικές εξελίξεις σε αυτόν τον τομέα.