Αρχοντικό των Μπενιζέλων: Το τελευταίο σωζόμενο κονάκι στην Αθήνα
Το αρχοντικό των Μπενιζέλων, το τελευταίο σωζόμενο κονάκι στην Αθήνα, αποτελεί ένα από τα ελάχιστα παραδείγματα τέτοιων αρχοντικών που διασώζονται στη νότια Ελλάδα. Τα κονάκια, που χτίστηκαν από τα μέσα του 17ου αιώνα έως τις αρχές του 19ου αιώνα, ήταν οι αστικές κατοικίες που κυριαρχούσαν στις οθωμανικές πόλεις, τόσο στα Βαλκάνια όσο και στη Μικρά Ασία.
Η αρχιτεκτονική του κονάκι
Το κονάκι των Μπενιζέλων, όπως το βλέπουμε σήμερα, έχει αποκατασταθεί με σεβασμό στη λιτότητα των μορφών του και στην οργάνωση της κάτοψης του ορόφου. Στο κέντρο του βρίσκεται ένα ευρύχωρο χαγιάτι, που αντανακλά τον τρόπο ζωής της εποχής του 17ου και των αρχών του 18ου αιώνα, όταν και κατασκευάστηκε. Το αρχοντικό του 18ου αιώνα είναι χτισμένο πάνω σε δύο παλαιότερες λιθόκτιστες οικοδομές, οι οποίες ενσωματώθηκαν στο ισόγειο και συνδέονται με τον θρύλο της Οσίας Φιλοθέης, μέλους της οικογένειας των Μπενιζέλων.
Δομή και λειτουργίες του κτιρίου
Το αρχοντικό έχει διώροφη ορθογώνια μορφή, με διαστάσεις 9.30 x 23.70 μ. και λιθόκτιστο ισόγειο, ενώ η ανωδομή του είναι κυρίως ξύλινη. Το κτίριο δεσπόζει στο κέντρο της ιδιοκτησίας και διαθέτει δύο αυλές, τη βόρεια και τη νότια. Στους χώρους του ισογείου, που περιλαμβάνει τρεις κλειστούς χώρους και μια στοά, διατηρούνται στοιχεία που μαρτυρούν την οικοδομική ιστορία του. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η τοξοστοιχία της στοάς, η οποία στηρίζεται σε λεπτούς μαρμάρινους κίονες, κοσμημένους με φύλλα καλάμου και άκανθας.
Στο ισόγειο, όπως συνηθίζεται, φιλοξενούνται οι βοηθητικές λειτουργίες και οι εγκαταστάσεις που σχετίζονται με οικονομικές δραστηριότητες. Ο όροφος, με κύριο υλικό κατασκευής τους ξυλόπηκτους τοίχους, είναι ο κύριος χώρος διαβίωσης. Δύο βασικά στοιχεία καθορίζουν την κάτοψή του: ο οντάς, που είναι η μονάδα δωματίου για τις καθημερινές δραστηριότητες, και το χαγιάτι, ένα ανοιχτό πέρασμα που οδηγεί στα δωμάτια, με καθιστικά στις άκρες του.
Η εσωτερική διακόσμηση και οι δράσεις του μνημείου
Η ευέλικτη επίπλωση και η εσωτερική διαμόρφωση στους χώρους του ορόφου επιτρέπουν την προσαρμογή τους σε διαφορετικές ανάγκες κατά τη διάρκεια της ημέρας. Οι προσεγμένες ξυλοκατασκευές και οι λεπτομέρειες της ξυλόγλυπτης διακόσμησης είναι χαρακτηριστικά στοιχεία που συναντά κανείς στα κονάκια της εποχής. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον χώρο, τους θεματικούς άξονες της εκθεσιακής αφήγησης, το ωράριο λειτουργίας του μνημείου και τις εκπαιδευτικές δράσεις, μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα https://archontiko-mpenizelon.gr/el.
