Η μητρική διαβήτης τύπου 1 προσφέρει προστασία στα παιδιά μέσω επιγενετικής προγραμματισμού
Η οικογενειακή ιστορία διαβήτη τύπου 1 (T1D) αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου στα παιδιά. Παρά ταύτα, τα παιδιά που γεννιούνται από μητέρες με T1D φαίνεται να έχουν λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν τη νόσο σε σύγκριση με εκείνα που έχουν πατέρες ή αδέλφια με T1D. Μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Metabolism εντοπίζει συγκεκριμένες αλλαγές στο μεθυλομάτισμα του αίματος στα παιδιά που εκτίθενται στη μητρική T1D. Ορισμένες από αυτές τις αλλαγές σχετίζονται με μειωμένη ανάπτυξη αυτοάνοσης νησιωτικής νόσου, υποδεικνύοντας ότι οι επιγενετικοί μηχανισμοί μπορεί να είναι υπεύθυνοι για την προστασία από την αυτοάνοση νησιωτική νόσο.
Η επιγενετική προγραμματισμός και η προστασία από τη νόσο
Ο διαβήτης τύπου 1 είναι μια αυτοάνοση νόσος κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα καταστρέφει τα β-κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη, αναγκάζοντας τους ασθενείς σε δια βίου εξάρτηση από εξωτερική ινσουλίνη. Τα παιδιά των οποίων οι γονείς ή αδέλφια έχουν T1D έχουν 8- έως 15-φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν τη νόσο. Ωστόσο, αυτός ο κίνδυνος δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένος: το παιδί μιας μητέρας με T1D έχει χαμηλότερο κίνδυνο σε σύγκριση με το παιδί ενός πατέρα ή αδελφού με T1D. Ενδιαφέρον είναι ότι η γενετική ευαισθησία στον T1D φαίνεται να είναι συγκρίσιμη μεταξύ των απογόνων μητέρων και πατέρων με T1D. Έτσι, οι ερευνητές υποπτεύτηκαν ότι ο πρώιμος επιγενετικός προγραμματισμός μπορεί να είναι ο κύριος μηχανισμός μέσω του οποίου η μητρική T1D προσφέρει προστασία.
Πώς οι περιβαλλοντικοί παράγοντες επηρεάζουν την υγεία των παιδιών
Οι επιγενετικοί μηχανισμοί, όπως η μεθυλίωση του DNA, καθορίζουν ποια γονίδια διαβάζονται και εκφράζονται. Με την αλλαγή των προτύπων μεθυλίωσης του DNA, περιβαλλοντικοί παράγοντες στην κοιλιά, όπως το κάπνισμα της μητέρας, ιατρικές καταστάσεις, άγχος ή διατροφή, μπορούν να έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία ενός παιδιού, ενεργοποιώντας ή απενεργοποιώντας γονίδια κατά την πρώιμη ζωή και αργότερα. Έτσι, οι συγκεκριμένες περιβαλλοντικές συνθήκες στη μήτρα μιας μητέρας με T1D μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο του παιδιού για αυτοάνοση νησιωτική νόσο μέσω επιγενετικών τροποποιήσεων.
Σημαντικά ευρήματα της μελέτης
Η ερευνητική ομάδα μελέτησε δείγματα αίματος από 1.752 παιδιά περίπου δύο ετών από τις ομάδες BABYDIAB, BABYDIET και POInT. Όλα τα παιδιά είχαν αυξημένο γενετικό κίνδυνο για T1D. Σύγκριναν τα πρότυπα μεθυλίωσης DNA 790 παιδιών με μητέρα που είχε T1D και 962 παιδιών χωρίς μητέρα με T1D για να εντοπίσουν διαφορές που σχετίζονται με τη μητρική διαβήτη.
«Η μελέτη μας εντόπισε πολλές διαφορετικά μεθυλιωμένες γενετικές θέσεις, κυρίως στην ομάδα γονιδίων HOXA και στην περιοχή MHC, στα απογόνους μητέρων με T1D. Η περιοχή MHC είναι γνωστό ότι παρέχει τη βασική γενετική ευαισθησία και αντίσταση στον T1D. Παρατηρήσαμε ότι οι επιγενετικές αλλαγές σε αυτά τα παιδιά σχετίζονταν με την έκφραση 15 γονιδίων ευαισθησίας στον T1D», εξηγεί ο Δρ. Ράφαελ Ότ, επικεφαλής επιστήμονας στο Ινστιτούτο Έρευνας Διαβήτη και πρώτος συγγραφέας της μελέτης.
Χρησιμοποιώντας 34 διαφορετικά μεθυλιωμένα σημεία σε περιοχές ευαισθησίας για T1D που αντικατοπτρίζουν καλύτερα την έκθεση στη μητρική T1D, οι ερευνητές δημιούργησαν μια βαθμολογία προδιάθεσης μεθυλίωσης. Δοκιμάζοντας αυτή τη βαθμολογία σε παιδιά χωρίς μητέρα με T1D, οι ερευνητές ελπίζουν να ρίξουν φως σε νέες προσεγγίσεις για την πρόληψη της νόσου.
