Νέα συνδυαστική θεραπεία ξεπερνά την αντοχή στον καρκίνο του μαστού ER+
Σημαντική πρόοδος σημειώθηκε από ερευνητές του Sylvester Comprehensive Cancer Center, που ανήκει στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι. Σε προκλινικές μελέτες, δοκιμάστηκε μια νέα συνδυαστική θεραπεία για τον ορμονοανθεκτικό καρκίνο του μαστού με θετικούς υποδοχείς οιστρογόνων (ER+), η οποία κατάφερε να μειώσει τους όγκους, να περιορίσει τον αριθμό των καρκινικών βλαστοκυττάρων και να επαναπρογραμματίσει το ανοσολογικό περιβάλλον, καθιστώντας το λιγότερο υποστηρικτικό για την ανάπτυξη του καρκίνου.
Αντίκτυπος της έρευνας
Τα ευρήματα της μελέτης, που δημοσιεύθηκαν στο τεύχος της 5ης Νοεμβρίου 2025 του Science Translational Medicine, επιβεβαιώθηκαν όχι μόνο σε προκλινικές μελέτες αλλά και σε δείγματα όγκων προερχόμενα από ασθενείς. Η ορμονική θεραπεία έχει παραδοσιακά αποτελέσει θεμέλιο για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού ER+, ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό ασθενών αναπτύσσει αντοχή σε φάρμακα όπως η ταμοξιφαίνη και η φουλβεστράντη, οδηγώντας σε χειρότερα αποτελέσματα και περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές.
Μηχανισμός αντοχής και νέες στρατηγικές
Η νέα έρευνα ρίχνει φως στο γιατί συμβαίνει αυτή η αντοχή και πώς μπορεί να ξεπεραστεί, στοχεύοντας στα «σώματα φύλακες» των καρκινικών κυττάρων. Η ερευνητική ομάδα εστίασε στο μικροπεριβάλλον του όγκου και δημιούργησε δύο προκλινικά μοντέλα όγκων ανθεκτικών στην ορμονική θεραπεία.
Το μικροπεριβάλλον του όγκου μπορεί να θεωρηθεί ως η «γειτονιά» γύρω από έναν όγκο, γεμάτη διάφορα κύτταρα που μπορούν είτε να βοηθήσουν είτε να εμποδίσουν την ανάπτυξη του καρκίνου. Σε αυτό το περιβάλλον, οι μακροφάγοι που σχετίζονται με τον όγκο (TAMs) – ένας τύπος ανοσοποιητικού κυττάρου – παίζουν καθοριστικό ρόλο. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι μια συγκεκριμένη υποκατηγορία TAMs, που χαρακτηρίζεται από τις πρωτεΐνες CD163 και PD-L1, είναι πιο άφθονη σε ασθενείς των οποίων οι όγκοι αντιστέκονται στη θεραπεία με ταμοξιφαίνη. Η PD-L1 είναι μια πρωτεΐνη που βοηθά τα καρκινικά κύτταρα να κρύβονται από το ανοσοποιητικό σύστημα.
Μια νέα προσέγγιση στη θεραπεία
Η ερευνητική ομάδα ανακάλυψε ότι οι PD-L1+ TAMs προσελκύονται στον όγκο από ένα σήμα που ονομάζεται DLL1, το οποίο παράγεται από τα ίδια τα καρκινικά κύτταρα. Το DLL1 λειτουργεί ως φάρος, προσελκύοντας τους μακροφάγους μέσω μιας διαδρομής που εξαρτάται από το CCR3/CCL7. Μόλις εισέλθουν στον όγκο, αυτοί οι μακροφάγοι βοηθούν στη διατήρηση των καρκινικών βλαστοκυττάρων, τα οποία είναι γνωστά ότι είναι δύσκολα να καταστραφούν με τις τυπικές θεραπείες. Επιπλέον, αυτοί οι ανοσοκατασταλτικοί μακροφάγοι οδηγούν στην εξάντληση των CD8-T κυττάρων, τα οποία είναι υπεύθυνα για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων.
Στις προκλινικές μελέτες και στα δείγματα όγκων από ασθενείς, οι υψηλότερες συγκεντρώσεις DLL1 και PD-L1+ TAMs συσχετίστηκαν έντονα με την αντοχή στη θεραπεία με ταμοξιφαίνη και φουλβεστράντη. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι ασθενείς με μεγαλύτερο αριθμό αυτών των κυττάρων στους όγκους τους παρουσίασαν χειρότερα ποσοστά επιβίωσης.
Για να αντιμετωπίσουν αυτή την πρόκληση, η ομάδα διεξήγαγε προκλινικές μελέτες για να δοκιμάσει μια νέα συνδυαστική θεραπεία. Χρησιμοποιώντας αντισώματα που μπλοκάρουν το DLL1 και το PD-L1, σε συνδυασμό με χαμηλή δόση ταμοξιφαίνης, κατάφεραν να μειώσουν τους όγκους, να περιορίσουν τον αριθμό των καρκινικών βλαστοκυττάρων και να επαναπρογραμματίσουν το ανοσολογικό περιβάλλον, καθιστώντας το λιγότερο υποστηρικτικό για την ανάπτυξη του καρκίνου.
«Αυτή η τριπλή θεραπεία θα μπορούσε να είναι καθοριστική για τους ασθενείς των οποίων οι καρκίνοι δεν ανταποκρίνονται πια στις τυπικές ορμονικές θεραπείες», δήλωσε η Δρ. Rumela Chakrabarti, ανώτερη συγγραφέας της μελέτης και συνδιευθύντρια της Ομάδας Έρευνας Χειρουργικής Καρκίνου Μαστού του Sylvester. «Επικεντρωνόμαστε στο να πλήξουμε τον καρκίνο από πολλές κατευθύνσεις ταυτόχρονα». Ωστόσο, οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι απαιτείται περισσότερη δουλειά προτού αυτή η προσέγγιση μπορέσει να μεταφραστεί σε κλινική πρακτική, μέσω εκτενών μελετών in vivo και πιλοτικών κλινικών δοκιμών. «Τα μοντέλα μας είναι ισχυρά, αλλά οι ανθρώπινοι όγκοι είναι ακόμη πιο περίπλοκοι», σημείωσε η Δρ. Chakrabarti. «Είμαστε αισιόδοξοι, αλλά και προσεκτικοί».
