Ανακαλύφθηκε μοριακό κλειδί για την πρόληψη της μείωσης του καφέ λίπους με την ηλικία
Καθώς το σώμα γερνάει, η δραστηριότητα του καφέ λιπώδους ιστού μειώνεται, με αποτέλεσμα να καίγονται λιγότερες θερμίδες. Αυτή η διαδικασία μπορεί να συμβάλλει στην παχυσαρκία και σε ορισμένες χρόνιες καρδιοαγγειακές παθήσεις που επιδεινώνονται με την ηλικία. Μια νέα μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης έχει εντοπίσει έναν κρίσιμο μοριακό μηχανισμό που σχετίζεται με την απώλεια της δραστηριότητας του καφέ λίπους κατά τη διάρκεια της γήρανσης. Η έρευνα αυτή ανοίγει νέες προοπτικές για την ανάπτυξη στρατηγικών που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη δραστηριότητα αυτού του ιστού και να προλάβουν χρόνιες μεταβολικές και καρδιοαγγειακές παθήσεις καθώς ο πληθυσμός γερνάει.
Η μελέτη και οι συνεργασίες
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances, είναι υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Joan Villarroya από τη Σχολή Βιολογίας και το Ινστιτούτο Βιοϊατρικής του Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης (IBUB), που βρίσκεται στο Επιστημονικό Πάρκο της Βαρκελώνης, καθώς και από την CIBER για την Παθοφυσιολογία της Παχυσαρκίας και της Διατροφής (CIBEROBN). Συνεργαζόμενες ομάδες από το Albert Einstein College of Medicine στη Νέα Υόρκη συμμετέχουν επίσης στην έρευνα.
Η σημασία του καφέ λιπώδους ιστού
Ο καφέ λιπώδης ιστός είναι ο κύριος οργανισμός που μπορεί να παράγει θερμότητα από το λίπος (θερμογένεση). Διαδραματίζει προστατευτικό ρόλο κατά της παχυσαρκίας, του διαβήτη τύπου 2 και των καρδιοαγγειακών παθήσεων, ενεργοποιούμενος σε απάντηση σε διάφορους παράγοντες, όπως το κρύο ή διαιτητικά ερεθίσματα. Όμως, οι μοριακοί μηχανισμοί που οδηγούν στη μείωση της δραστηριότητάς του κατά τη διάρκεια της γήρανσης παραμένουν άγνωστοι.
Η ανακάλυψη και οι προοπτικές
Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε σε ζωικά μοντέλα, αποκαλύπτει ότι η θερμογένεση του καφέ λίπους σχετίζεται με την αύξηση μιας κυτταρικής διαδικασίας που ονομάζεται χορηγούμενη από χονδροκύτταρα αυτοφαγία (CMA), η οποία βελτιώνει την επιλεκτική αποδόμηση συγκεκριμένων πρωτεϊνών. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Villarroya, «καθώς γερνάμε, η χορηγούμενη από χονδροκύτταρα αυτοφαγία μειώνεται, οδηγώντας σε απώλεια της δραστηριότητας του καφέ λιπώδους ιστού». Έτσι, η παρέμβαση στη χορηγούμενη από χονδροκύτταρα αυτοφαγία μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση της δραστηριότητας αυτού του ιστού.
Η δραστηριότητα του καφέ λιπώδους ιστού ρυθμίζεται αυστηρά για να αποφεύγεται η ανεξέλεγκτη μεταβολή διαφόρων χημικών υποστρωμάτων, με την υποστήριξη πρωτεϊνών που δρουν ως αναστολείς της θερμογένεσης. Αυτές οι πρωτεΐνες ενεργοποιούνται όταν το σώμα δεν χρειάζεται να ενεργοποιήσει τον καφέ λιπώδη ιστό. Όπως παρατηρήθηκε, η λειτουργία της CMA είναι να εξαλείφει επιλεκτικά αυτές τις αναστολείς, επιτρέποντας έτσι τη δραστηριότητα του καφέ λίπους.
Για πολλά χρόνια, υπήρξαν προσπάθειες να σχεδιαστούν φάρμακα που θα μπορούσαν να ενεργοποιήσουν τον καφέ λιπώδη ιστό και να προλάβουν τη μείωσή του, ωστόσο οι διάφορες επιλογές μέχρι τώρα είχαν ανεπιθύμητες παρενέργειες. «Τώρα, αρχίζουν να προκύπτουν αποτελεσματικά πειραματικά φάρμακα για τη ρύθμιση της CMA», προσθέτει ο Villarroya. Στη μελέτη, ηλικιωμένα ποντίκια υποβλήθηκαν σε θεραπεία με αυτά τα φάρμακα, διατηρώντας τη δραστηριότητα του λιπώδους ιστού και βελτιώνοντας τη μεταβολική λειτουργία τους, παρά την ηλικία τους.
Προοπτικές για το μέλλον
Προς το παρόν, ορισμένα προκλινικά φάρμακα που σχεδιάστηκαν για την ενεργοποίηση της CMA είναι διαθέσιμα, αρχικά αναπτυγμένα για την πιθανή θεραπεία νευροεκφυλιστικών παθήσεων, στις οποίες οι πρωτεΐνες με παθολογική δράση συχνά συσσωρεύονται. Στην κλινική πλευρά, η χρήση αυτών των ενώσεων θα μπορούσε να εξεταστεί για την πρόληψη της αδρανοποίησης του καφέ λίπους κατά τη διάρκεια της γήρανσης ή σε άλλες καταστάσεις όπου η χαμηλή δραστηριότητα του καφέ λιπώδους ιστού έχει παθολογικές συνέπειες, όπως η παχυσαρκία ή ο διαβήτης.
Για το λόγο αυτό, η ερευνητική ομάδα μελετά πώς η CMA θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να ενισχύσει την ενεργειακή δαπάνη και να ελέγξει την παχυσαρκία και τις αρνητικές καρδιομεταβολικές επιπτώσεις της. «Ακολουθούμε αυτές τις γραμμές έρευνας τόσο σε πειραματικά μοντέλα όσο και σε αρχικές μελέτες σε ασθενείς, σε συνεργασία με αρκετά νοσοκομεία», καταλήγει ο Joan Villarroya.
