Δημογραφικές εξελίξεις στην Ελλάδα
Η κατάσταση των γεννήσεων και των θανάτων σε εθνικό επίπεδο έχει προκαλέσει σημαντική ανησυχία, με την υπογεννητικότητα να είναι ένα από τα κυρίαρχα θέματα της τελευταίας δεκαετίας στον δημόσιο διάλογο. Ωστόσο, οι διαφοροποιήσεις που παρατηρούνται κάτω από τους μέσους εθνικούς όρους παραμένουν ελάχιστα εξετασμένες. Ο Βύρων Κοτζαμάνης, αφυπηρετήσας καθηγητής Δημογραφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και διευθυντής του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών (ΙΔΕΜ), αναλύει την κατάσταση αυτή στο πρόσφατο ψηφιακό δελτίο του ΙΔΕΜ.
Ανάλυση φυσικών ισοζυγίων
Σύμφωνα με τον κ. Κοτζαμάνη, οι διαφοροποιήσεις στα φυσικά ισοζύγια (γεννήσεις-θάνατοι) αποτυπώνονται σε όλους τους δημογραφικούς δείκτες. Τα τελευταία 45 χρόνια, τα φυσικά ισοζύγια παρέμειναν θετικά, εκτός από μια σύντομη περίοδο από το 1998 έως το 2003. Από την αρχή της δεκαετίας του 2010, ωστόσο, οι θάνατοι έχουν σταθερά ξεπεράσει τις γεννήσεις, με τις εκτιμήσεις να δείχνουν ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί και στο μέλλον. Η συνολική μείωση του πληθυσμού της χώρας, που υπολογίζεται σε 715 χιλιάδες σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, είναι αποτέλεσμα αυτής της αρνητικής πορείας.
Διαφορετικά ισοζύγια ανά νομό
Ο κ. Κοτζαμάνης εξετάζει επίσης τα φυσικά ισοζύγια σε 51 νομούς της Ελλάδας από το 1980 έως το 2024. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι πίσω από τους μέσους εθνικούς όρους κρύβονται σημαντικές διαφοροποιήσεις. Ειδικότερα, σε 15 νομούς, οι θάνατοι υπερβαίνουν τις γεννήσεις για 41 ή περισσότερα από τα 45 εξεταζόμενα έτη. Αυτή η κατάσταση έχει σοβαρές συνέπειες για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη των περιοχών αυτών, οδηγώντας σε γήρανση του πληθυσμού και δημογραφική κατάρρευση. Η αύξηση των θανάτων, η οποία οφείλεται στη γήρανση του πληθυσμού, σε συνδυασμό με τη μείωση των γεννήσεων, δημιουργεί μια ανησυχητική εικόνα για το μέλλον.
