Μια νέα ανακάλυψη στον τομέα της γενετικής προσφέρει ελπίδα για τα παιδιά που πάσχουν από προγερία
Μια σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί στη μελέτη μιας σπάνιας γενετικής ασθένειας που προκαλεί την ταχεία γήρανση των παιδιών, μέσω της ανακάλυψης γονιδίων μακροχρόνιας ζωής που εντοπίζονται σε άτομα που ζουν για πάνω από 100 χρόνια. Η έρευνα, που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και το IRCCS MultiMedica, ανακάλυψε ότι αυτά τα γονίδια, τα οποία συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων κατά τη διάρκεια της γήρανσης, θα μπορούσαν να αντιστρέψουν τη ζημιά που προκαλεί αυτή η θανατηφόρα ασθένεια.
Η σπάνια κατάσταση της προγερίας και οι επιπτώσεις της
Η προγερία, γνωστή και ως σύνδρομο Hutchinson-Gilford (HGPS), είναι μια σπάνια και θανατηφόρα γενετική κατάσταση που προκαλεί «ταχεία γήρανση» στα παιδιά. Οφείλεται σε μια μετάλλαξη στο γονίδιο LMNA, που οδηγεί στην παραγωγή μιας τοξικής πρωτεΐνης, της προγερίνης. Οι περισσότεροι από τους προσβεβλημένους ασθενείς πεθαίνουν στην εφηβεία λόγω καρδιολογικών προβλημάτων, αν και κάποιοι, όπως ο Σάμι Μπάσο, ο μεγαλύτερος γνωστός ασθενής με προγερία, έχουν ζήσει περισσότερο. Δυστυχώς, ο Σάμι απεβίωσε τον Οκτώβριο του 2022 σε ηλικία 28 ετών.
Η έρευνα και τα ευρήματα για τα γονίδια μακροχρόνιας ζωής
Η προγερίνη βλάπτει τα κύτταρα διαταράσσοντας τη δομή του πυρήνα τους, που είναι το «κέντρο ελέγχου» του κυττάρου, οδηγώντας σε πρώιμα σημάδια γήρανσης, κυρίως στην καρδιά και τα αιμοφόρα αγγεία. Στην παρούσα μελέτη, οι ερευνητές από το Bristol Heart Institute, με επικεφαλής τον Δρ. Γιαν Κιου και τον Καθηγητή Πάολο Μαδέδου, σε συνεργασία με την ομάδα του Καθηγητή Αννιμπάλε Πούκα στο IRCCS MultiMedica στην Ιταλία, επιδίωξαν να εξερευνήσουν εάν γονίδια από υπεραιωνόβιους θα μπορούσαν να προστατεύσουν τα παιδιά με προγερία από τις βλαβερές επιδράσεις της προγερίνης.
Η ομάδα εστίασε σε ένα γονίδιο μακροχρόνιας ζωής που βρέθηκε σε εκατοντάχρονους, το LAV-BPIFB4. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι αυτό το γονίδιο συμβάλλει στη διατήρηση της υγείας της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων κατά τη διάρκεια της γήρανσης. Χρησιμοποιώντας γενετικά τροποποιημένα μοντέλα ποντικών που είχαν προγερία, οι ερευνητές μπόρεσαν να δείξουν πρώιμα καρδιολογικά προβλήματα παρόμοια με αυτά που παρατηρούνται στα παιδιά με την ασθένεια. Η ομάδα διαπίστωσε ότι μια μόνο ένεση του γονιδίου μακροχρόνιας ζωής βοήθησε στη βελτίωση της λειτουργίας της καρδιάς, ειδικότερα στον τρόπο που η καρδιά χαλαρώνει και γεμίζει με αίμα, γνωστό ως διαστολική λειτουργία.
Η έρευνα κατέδειξε μείωση της ζημιάς στους καρδιακούς ιστούς, γνωστή ως ίνωση, και μείωση του αριθμού των «γηρασμένων» κυττάρων στην καρδιά. Το γονίδιο επίσης ενίσχυσε την ανάπτυξη νέων μικρών αιμοφόρων αγγείων, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη διατήρηση της υγείας του καρδιακού ιστού. Στη συνέχεια, η ομάδα δοκίμασε την επίδραση του γονιδίου μακροχρόνιας ζωής σε ανθρώπινα κύτταρα από ασθενείς με προγερία. Τα ευρήματα έδειξαν ότι η προσθήκη του γονιδίου σε αυτά τα κύτταρα μείωσε τα σημάδια γήρανσης και ίνωσης, χωρίς να αλλάξει άμεσα τα επίπεδα της προγερίνης. Αυτό υποδηλώνει ότι το γονίδιο βοηθά στην προστασία των κυττάρων από τις επιδράσεις της προγερίνης, αντί να την αφαιρεί. Σημαντικά, η θεραπεία δεν προσπαθεί να εξαλείψει την προγερίνη, αλλά αντίθετα βοηθά το σώμα να αντεπεξέλθει στις τοξικές της επιδράσεις.
Ο Δρ. Γιαν Κιου δήλωσε: «Η έρευνά μας έχει προσδιορίσει μια προστατευτική επίδραση ενός γονιδίου μακροχρόνιας ζωής από υπεραιωνόβιους κατά της καρδιολογικής δυσλειτουργίας της προγερίας σε μοντέλα ζώων και κυττάρων. Τα αποτελέσματα προσφέρουν ελπίδα για μια νέα μορφή θεραπείας για την προγερία, βασισμένη στη φυσική βιολογία της υγιούς γήρανσης, αντί της απόφραξης της ελαττωματικής πρωτεΐνης. Αυτή η προσέγγιση, με την πάροδο του χρόνου, θα μπορούσε επίσης να βοηθήσει στην καταπολέμηση των φυσιολογικών καρδιολογικών παθήσεων που σχετίζονται με την ηλικία.
Η έρευνά μας φέρνει νέα ελπίδα στη μάχη κατά της προγερίας και υποδεικνύει ότι η γενετική των υπεραιωνόβιων θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες θεραπείες για την πρόωρη ή επιταχυνόμενη καρδιολογική γήρανση, που θα μπορούσε να μας βοηθήσει όλους να ζήσουμε περισσότερο και πιο υγιεινά.
Ο Καθηγητής Αννιμπάλε Πούκα, ηγέτης της ερευνητικής ομάδας στο IRCCS MultiMedica και Κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Σαλέρνο, πρόσθεσε: «Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που υποδεικνύει ότι ένα γονίδιο σχετιζόμενο με τη μακροχρόνια ζωή μπορεί να έχει προστατευτική δράση κατά της καρδιολογικής δυσλειτουργίας που προκαλείται από την προγερία.»
