Οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας Covid-19
Η πανδημία Covid-19, αν και έχει μετατραπεί σε ενδημικό φαινόμενο, συνεχίζει να αφήνει τα σημάδια της στην παγκόσμια οικονομία. Οι αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων, η αβεβαιότητα στις αγορές και η αυξανόμενη εξάρτηση από τις μεγάλες τεχνολογικές πλατφόρμες είναι μερικές από τις επιπτώσεις που βιώνουμε καθημερινά. Αυτές οι αλλαγές δεν περιορίζονται μόνο στην περίοδο 2020-2023, αλλά φαίνεται ότι έχουν γίνει μέρος της νέας κανονικότητας που καλούμαστε να διαχειριστούμε.
Η οικονομική κρίση και η στήριξη των νοικοκυριών
Ο καθηγητής Οικονομικών στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αυστραλίας, Andrew Leigh, στο έργο του «Σύντομη Ιστορία της Οικονομίας», αναφέρει ότι η πανδημία υπήρξε όχι μόνο υγειονομική δοκιμασία, αλλά και καταλύτης για αλλαγές που ήδη παρατηρούμε. Στις αρχές του 2020, η Covid-19 προκάλεσε την πιο σοβαρή οικονομική κρίση από τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930. Οι χώρες έκλεισαν τα σύνορα και περιορίστηκαν οι μετακινήσεις, με αποτέλεσμα το παγκόσμιο εισόδημα να μειωθεί κατά 5% το δεύτερο τρίμηνο του 2020. Οι επενδύσεις των επιχειρήσεων κατέρρευσαν, ο τουρισμός σταμάτησε και οι δαπάνες σε υπηρεσίες μειώθηκαν δραματικά. Περίπου 400 εκατομμύρια θέσεις εργασίας χάθηκαν παγκοσμίως, με τις κυβερνήσεις να παρέχουν πάνω από 10 τρισεκατομμύρια δολάρια σε επιδόματα για να στηρίξουν τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που πλήττονταν.
Η σημασία των εμβολίων και η πληθωριστική πίεση
Δύο ανακαλύψεις αποδείχθηκαν καθοριστικές: τα τεστ για τον κορονοϊό και τα εμβόλια κατά της Covid-19. Τα τεστ βοήθησαν στην απομόνωση των ασθενών, ενώ τα εμβόλια μείωσαν δραστικά τον κίνδυνο θανάτου από τη νόσο. Οι κυβερνήσεις προσέφεραν δωρεάν εμβόλια, αναγνωρίζοντας τη θετική τους εξωτερικότητα στην καταπολέμηση της πανδημίας. Ωστόσο, η επιστροφή στην κανονικότητα δεν ήρθε χωρίς προκλήσεις. Με την άρση των περιορισμών, οι καταναλωτές άρχισαν να δαπανούν και πάλι, γεγονός που οδήγησε σε πληθωριστικές πιέσεις. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία επιδείνωσε την κατάσταση, αυξάνοντας τις τιμές της ενέργειας και προκαλώντας ανησυχία στις κεντρικές τράπεζες. Οι κεντρικοί τραπεζίτες βρέθηκαν αντιμέτωποι με έναν πληθωρισμό που θύμιζε τη δεκαετία του 1970, αναγκάζοντας τους να αυξήσουν τα επιτόκια.
Η κατάσταση αυτή δημιούργησε άγχος στους κατόχους στεγαστικών δανείων και στους επιχειρηματίες, οι οποίοι είχαν συνηθίσει σε χαμηλά επιτόκια. Οι κεντρικές τράπεζες αντιμετώπισαν κριτική για την καθυστέρηση των μέτρων τους και την εσφαλμένη πρόβλεψη της πορείας του πληθωρισμού. Όπως αναφέρει ο Andrew Leigh, οι προβλέψεις στην οικονομία είναι δύσκολες και οι κεντρικοί τραπεζίτες δεν μπορούν πάντα να είναι σίγουροι για το μέλλον. Αυτή η κατάσταση υπενθυμίζει ότι οι οικονομικές προγνώσεις, όπως και οι μετεωρολογικές, περιλαμβάνουν πάντα μια δόση αβεβαιότητας.
