Η καταστροφή βιβλίων από τις πλημμύρες της Βενετίας
Η φωτογράφος Πατρίτσια Ζελάνο κατέγραψε με τον φακό της την καταστροφή που υπέστησαν τα βιβλία κατά τη διάρκεια της πλημμύρας που έπληξε τη Βενετία το 2019. Η σειρά φωτογραφιών της αποτελεί ένα συγκινητικό μνημείο μνήμης και αντίστασης απέναντι στην καταστροφή.
Η πλημμύρα του Νοεμβρίου 2019
Τον Νοέμβριο του 2019, η Βενετία υπήρξε μάρτυρας της δεύτερης χειρότερης πλημμύρας στην ιστορία της. Ο συνδυασμός ενός ισχυρού κυκλώνα, των δυνατών ανέμων και της πανσελήνου οδήγησε τη στάθμη της θάλασσας να φτάσει τα 1,89 μέτρα, καλύπτοντας το 85% του ιστορικού κέντρου της πόλης. Ανάμεσα στις πολλές ζημιές, εκατοντάδες βιβλία βρέθηκαν βυθισμένα στα νερά.
Η αποστολή της Πατρίτσια Ζελάνο
Η Πατρίτσια Ζελάνο, βλέποντας τις εικόνες της καταστροφής, ταξίδεψε από το Ρίμινι στη Βενετία με σκοπό να σώσει ό,τι μπορούσε. Κατά τη διάρκεια της διήμερης αποστολής της, κατάφερε να περισώσει 40 βιβλία, πολλά από τα οποία ήταν πια μη αναγνώσιμα, αλλά διατηρούσαν μια σπάνια και συμβολική ομορφιά. Με λαστιχένιες μπότες, διέσχισε πλημμυρισμένους δρόμους και επισκέφθηκε σπίτια και βιβλιοπωλεία, όπως το γνωστό βιβλιοπωλείο Acqua Alta, όπου πήρε βιβλία που δεν μπορούσαν να σωθούν, κυρίως εκδόσεις του 1900. Αυτά τα βιβλία, όπως τα αποκαλεί, είναι «τραυματισμένα».
Ορισμένα από αυτά είχαν μετατραπεί σε «αρχαιολογικά ευρήματα», με τις σελίδες τους κολλημένες μεταξύ τους, ενώ άλλα είχαν αποχρώσεις που θύμιζαν δαντέλα ή κύματα. Η Ζελάνο μιλά για «βιβλία που κλαίνε», καθώς φωτογράφισε σταγόνες νερού να κυλούν ακόμα πάνω στις σελίδες τους.
Στο στούντιό της στο Ρίμινι, η Ζελάνο φωτογράφισε τα βιβλία χωρίς να τα ανοίξει, χρησιμοποιώντας μόνο φυσικό φως. Οι εικόνες τους θυμίζουν κύματα, γράμματα ή ακόμα και καρδιές. «Με αυτά τα έργα θέλω να φτιάξω έναν ύμνο στον πολιτισμό και την ιστορία μας», δηλώνει η φωτογράφος.
Οι φωτογραφίες δεν αποτυπώνουν μόνο την απώλεια αλλά και την αντίσταση: μια υπενθύμιση ότι η μνήμη μπορεί να διασωθεί μέσα από την τέχνη, ακόμα και όταν τα αντικείμενα χάνονται. Η πλημμύρα του 2019 δεν ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και η καθίζηση της πόλης αυξάνουν τον κίνδυνο για τη Βενετία, παρά το σύστημα προστασίας Mose που λειτουργεί τα τελευταία χρόνια.
Για τη Ζελάνο, οι φωτογραφίες λειτουργούν ως οπτική μνήμη και ταυτόχρονα ως μήνυμα ελπίδας: «Η φωτογραφία είναι μια μορφή μαρτυρίας, αλλά και ένας τρόπος να μετατρέψεις την καταστροφή σε νόημα. Μας βοηθά να καταλάβουμε τι αξίζει πραγματικά να σώσουμε».
