Σύστημα χρηματικής ανταμοιβής και παροχών που μπορεί να φτάνουν έως έναν ή και σχεδόν δύο επιπλέον μισθούς τον χρόνο -πέραν των δώδεκα που λαμβάνουν ετησίως οι εργαζόμενοι- εισάγει στον ευρύτερο δημόσιο τομέα η κυβέρνηση. Με νομοσχέδιο που θέτει προς δημόσια διαβούλευση το υπουργείο Εσωτερικών τις επόμενες ημέρες, διευρύνεται και επεκτείνεται το πλαίσιο ανταμοιβών που ίσχυσε πιλοτικά σε επιλεγμένους φορείς και μονάδες του Δημοσίου την τελευταία διετία.

Από 1/1/2025 και κάθε χρόνο θα ορίζονται ετήσιοι στόχοι για κάθε υπουργείο, αλλά ακόμα και σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου ή ΟΤΑ που δεν περιλαμβάνονταν ως τώρα στο σύστημα στοχοθεσίας και επιβράβευσης που πιλοτικά εφαρμόζεται ήδη. Οι εργαζόμενοι που ωφελούνται θα γνωρίζουν από την αρχή της χρονιάς ποιος είναι ο στόχος και το σχέδιο δράσης που τους έχει ανατεθεί να φέρουν σε πέρας, αλλά θα μπορούν να υπολογίσουν και ποιο θα είναι το ύψος της επιβράβευσης που τους αναλογεί, με βάση ειδικό μαθηματικό τύπο που θα ορίζεται στο νομοσχέδιο.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το «ΘΕΜΑ», αφού ολοκληρωθεί η διαβούλευση του νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών, εξετάζεται το ενδεχόμενο να καθοριστεί και ένα μίνιμουμ ποσό ετήσιας ανταμοιβής το οποίο θα λαμβάνουν κατ’ ελάχιστο όλοι οι δικαιούχοι (της τάξης των 500 ή και 800 ευρώ ενδεχομένως) ώστε το κίνητρο να θεωρείται ικανό να ευαισθητοποιήσει και κινητοποιήσει κάθε εργαζόμενο που θα κληθεί να συνεισφέρει στις κρίσιμες δράσεις που θα επιλεγούν.

Επιβράβευση σχεδιάζεται να δοθεί, μάλιστα, όχι μόνο σε όσους συμβάλλουν αποτελεσματικά στην εξοικονόμηση πόρων για το Δημόσιο ή έχουν επιφορτιστεί με την ολοκλήρωση μιας νέας εμβληματικής μεταρρύθμισης που σχεδιάζει η κυβέρνηση, αλλά και σε εργαζόμενους που επιτυγχάνουν σημαντική βελτίωση της εξυπηρέτησης την οποία παρέχουν προς τους πολίτες.

Πώς θα δοθεί η ανταμοιβή

Με το νέο μοντέλο στοχευμένων παροχών, το Δημόσιο θα μπορεί να δίνει χρηματική επιβράβευση σχεδόν έως δύο μισθούς (15% των συνολικών ετήσιων αποδοχών) σε εργαζόμενους σε μονάδες αιχμής. Μέχρι τώρα ανταμοιβή έχουν λάβει μόνο εργαζόμενοι στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ή στις Γενικές Διευθύνσεις Οικονομικών Υπηρεσιών (ΓΔΟΥ) όλων των υπουργείων, υπάλληλοι του Ταμείου Ανάκαμψης και του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων για την απορρόφηση ευρωπαϊκών πόρων ή και ειδικές κατηγορίες που σχεδιάζουν τους ετήσιους στόχους των υπουργείων.

Ανοίγει έτσι ο δρόμος για αποδοχές και ανταμοιβές πολλών ταχυτήτων σε όλο το Δημόσιο. Από περίπου 9 εκατ. ευρώ ετησίως που δίνονταν, με την πρώτη μαζική εφαρμογή του μέτρου το κονδύλι για έξτρα χρηματικές αμοιβές αυξάνεται αυτομάτως στα 40 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι θα μπορούσαν -θεωρητικά- να ωφεληθούν στοχευμένα ενδεχομένως έως 20.000 ή και 30.000 εργαζόμενοι ετησίως, λαμβάνοντας ως μπόνους 1.300 ή έως και 2.000 ευρώ κατά μέσον όρο ο καθένας. Ενώ προοπτικά, αν το σύστημα αποδειχθεί αποτελεσματικό, θα μπορούσε ο «κουμπαράς» να αυξηθεί περαιτέρω.

Το κονδύλι αυτό θα μοιράζεται σε όλες τις κρίσιμες δημόσιες υπηρεσίες και τους φορείς (ΝΠΔΔ) που κάθε χρόνο θα επιλέγονται να φέρουν σε πέρας μια «ειδική αποστολή». Βάσει του αλγόριθμου, το ποσό των 40 εκατ. θα μοιράζεται στις υπηρεσίες αυτές αναλογικά, με βάση το μερίδιο συμμετοχής που έχουν στον κρατικό προϋπολογισμό κάθε έτους. Θα προστίθεται δηλαδή στην ετήσια επιχορήγηση, αλλά θα είναι ευέλικτο αφού θα «ξεκλειδώνει» και θα διανέμεται μόνο αν επιτυγχάνονται οι στόχοι.

Το νέο «bonus system» θα στηρίζεται στους ετήσιους στόχους που θα έχουν τεθεί από την αρχή της χρονιάς στις υπηρεσίες. Από τις αρχές του 2025, δηλαδή, οι εργαζόμενοι θα ξέρουν τι έχουν αναλάβει να φέρουν σε πέρας και τι θα τους αποδώσει αν το καταφέρουν. Από το budget που αναλογεί σε κάθε υπηρεσιακή μονάδα, το 40% θα κατανέμεται «οριζόντια» σε όλους τους υπαλλήλους της. Οσοι όμως κριθούν ότι αποδείχθηκαν πιο αποτελεσματικοί και χρήσιμοι στην επίτευξη του τελικού στόχου (με βάση το τεκμηριωτικό υλικό που θα υποβάλουν οι προϊστάμενοι διευθυντές τους) θα λαμβάνουν επιπλέον μερίδιο από το εναπομείναν 60%. Δηλαδή θα παίρνουν 50% ή έως 300% παραπάνω χρήματα από τους υπολοίπους.

Ταβάνι προσαύξησης κάθε δικαιούχου θα είναι ποσοστό 15% πάνω στις ετήσιες αποδοχές που είχε ο δημόσιος υπάλληλος μέσα στη χρονιά. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορεί να λάβει έως και σχεδόν δύο μισθούς επιπλέον, συνυπολογίζοντας τα όποια επιδόματα λαμβάνει με την τακτική μισθοδοσία του.

Σε ένα θεωρητικό παράδειγμα, αν σε μία υπηρεσιακή μονάδα 20 υπαλλήλων μοιράζονται μπόνους 40.000 ευρώ (από τα 40 εκατ.που διατίθενται ετησίως), τα 16.000 ευρώ θα διατεθούν οριζόντια και όλοι θα μπορούν να λάβουν από 800 ευρώ επιπλέον – αν και κάποιοι μπορεί να αποκλειστούν εφόσον τεθεί μικρότερος αριθμός συνολικών δικαιούχων για τον φορέα. Αν τελικά, π.χ., δέκα εξ αυτών διακριθούν για τη συμβολή και αποτελεσματικότητά τους, αυτοί θα μοιραστούν και τα υπόλοιπα 24.000 ευρώ ή από 2.400 ευρώ ο καθένας, δηλαδή θα μπορούν να λάβουν συνολικά 3.200 ευρώ.


Ωστόσο, αυτό θα μπορούσε να συμβεί στην περίπτωση που οι ετήσιες αποδοχές τους υπερβαίνουν τα 21.000 ευρώ (δηλαδή τα 1.750 ευρώ τον μήνα). Αντιθέτως, αν λαμβάνουν μισθό ύψους, π.χ.,1.500 ευρώ τον μήνα ή 18.000 ευρώ τον χρόνο, τότε ο «κόφτης» του 15% δεν επιτρέπει να τους δοθούν πάνω από 2.700 ευρώ συνολικά. Ετσι, για νεοδιόριστους ή όσους λαμβάνουν έναν μέσο μισθό 1.000-1.250 ευρώ μεικτά, το ανώτατο μπόνους που επιτρέπεται να τους δοθεί δεν θα υπερβαίνει τα 1.800 ή 2.200 ευρώ, αντίστοιχα. Το ποσό περιορίζεται για τους συγκεκριμένους δικαιούχους (αφού το πλαφόν υπολογίζεται σε χαμηλότερες απολαβές), αλλά προσεγγίζει και πάλι τους δύο μισθούς.

Αποδοτικότητα

Το νέο σύστημα το οποίο καταθέτει ο υπουργός Εσωτερικών Θεόδωρος Λιβάνιος επεξεργάστηκε η υφυπουργός Εσωτερικών Βιβή Χαραλαμπογιάννη. Στόχος του είναι να αλλάξει πρόσωπο το «απρόσωπο» Δημόσιο. Η επιβράβευση δεν θα δίνεται σαν οριζόντιο επίδομα που το λαμβάνουν όλοι για να κάνουν «τη δουλειά τους» οι εργαζόμενοι, αλλά θα δίνεται για να ενθαρρύνει και να ενισχύσει την αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα, την πρωτοβουλία και την ανάληψη ευθύνης των στελεχών της δημόσιας διοίκησης.

Επιπλέον, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, αναβαθμίζεται το κύρος της θέσης των διευθυντών στο Δημόσιο, το οποίο τις προηγούμενες δεκαετίες είχε σχεδόν ισοπεδωθεί. Εκτός από το επίδομα ευθύνης που λαμβάνουν μηνιαίως οι ίδιοι -ως κίνητρο διάκρισης για να θέλει ένας υπάλληλος να εξελιχθεί μεταξύ των συναδέλφων του- οι διευθυντές θα καθορίζουν πλέον και σε ποιους υπαλλήλους θα δοθούν τα μπόνους.

Δεν θα δίνεται δηλαδή από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, αλλά από την υπηρεσιακή ιεραρχία της δημόσιας διοίκησης (προϊσταμένους, διευθυντές και γενικούς διευθυντές). Μπαίνει έτσι ένας παράγοντας για πιο δυναμικό και δημιουργικό συναγωνισμό μεταξύ των υπαλλήλων -ή και ολόκληρων υπηρεσιακών μονάδων ή φορέων- που λόγω της μονιμότητας και του ενιαίου μισθολογίου που ισχύει στο Δημόσιο τείνει προς εξαφάνιση, οδηγώντας σε αποφυγή ή αποτροπή κάθε προσπάθειας εξέλιξης.

Οι αμοιβές και οι δικαιούχοι

Η χρηματική ανταμοιβή θα καταβάλλεται απολογιστικά, εφάπαξ την επόμενη χρονιά από την επίτευξη του στόχου. Το 2025 θα ανταμειφθούν στόχοι που επελέγησαν και επιτεύχθηκαν φέτος, ενώ το 2026 θα ανταμειφθούν στόχοι του 2025. Από τον Ιανουάριο, πλέον, θα υπάγονται στη στοχοθεσία και υπάλληλοι που αποκλείονταν στην πιλοτική φάση. Εργαζόμενοι σε υπουργεία, δήμους ή περιφέρειες, νοσοκομεία κ.λπ. θα είναι πλέον εν δυνάμει δικαιούχοι του μπόνους παραγωγικότητας.

Προκειμένου να λάβει ένας υπάλληλος το μπόνους παραγωγικότητας πρέπει να έχει συμβάλει ουσιαστικά στην επίτευξη στόχου που έχει επιλεγεί προς ανταμοιβή.

Στην αρχή κάθε έτους θα καθορίζονται οι προς ανταμοιβή στόχοι των φορέων, κατόπιν επεξεργασίας από την Επιτροπή Κινήτρων και Ανταμοιβής, που αποτελείται από υπηρεσιακά στελέχη και τους αρμόδιους γενικούς γραμματείς, με βάση τις προτεραιότητες ανά υπουργείο.
Οι στόχοι διαμορφώνονται στο σύνολό τους σύμφωνα με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης, με τη μέθοδο SMART. Με αυτόν τον τρόπο θα προκύπτουν στόχοι συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι, επιτεύξιμοι, σχετικοί, χρονικά προσδιορισμένοι.

Ο βαθμός επίτευξης των επιλεγμένων προς επιβράβευση στόχων θα υπολογίζεται με βάση συγκεκριμένους δείκτες μέτρησης απόδοσης. Οι δείκτες αυτοί, καθώς και το τεκμηριωτικό υλικό που αποδεικνύει την πρόοδο της επίτευξης των επιλεγμένων στόχων, καταγράφονται στο Πληροφοριακό Σύστημα Ανταμοιβής που υλοποιείται για τον σκοπό αυτό με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Η επιλογή των δικαιούχων υπαλλήλων και του ύψους ανταμοιβής ανά δικαιούχο πραγματοποιείται από τους υπηρεσιακούς τους προϊσταμένους και όχι από την πολιτική ηγεσία. Προκειμένου το μπόνους παραγωγικότητας να μην αποκτήσει επιδοματικό χαρακτήρα, καθορίζεται ελάχιστο ποσό ανταμοιβής ανά υπάλληλο ή, ενδεχομένως, και ανώτατος αριθμός δικαιούχων υπαλλήλων ανά φορέα. Το 40% του ποσού ανταμοιβής κατανέμεται ισομερώς στους δικαιούχους υπαλλήλους και το 60% κατανέμεται μη οριζόντια και σε συνάρτηση με την προσφορά κάθε υπαλλήλου στην επίτευξη του στόχου.

Σύμφωνα με τους εμπνευστές του μέτρου, τα οφέλη του συγκεκριμένου νομοθετήματος αναμένεται να είναι τα ακόλουθα:

– Επιβράβευση άξιων και αποτελεσματικών δημοσίων υπαλλήλων με την εισαγωγή κινήτρων στο Δημόσιο.
– Ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα.
– Ενίσχυση της συνεργατικότητας μεταξύ υπηρεσιών που εξυπηρετούν κοινούς στόχους που ανταμείβονται.
– Καλύτερες δημόσιες υπηρεσίες και εξυπηρέτηση του πολίτη.
– Ταχύτερη εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και προτεραιοτήτων υπουργείων.
– Ενίσχυση της εικόνας και της ελκυστικότητας του δημόσιου τομέα ως εργοδότη για προσέλκυση ικανών στελεχών από τον ιδιωτικό τομέα.