Ζελένσκι: Ανοιχτό το ενδεχόμενο απώλειας εδάφους στην Τζέντα
Μέχρι πρόσφατα, η πλήρης ανάκτηση κάθε σπιθαμής ουκρανικού εδάφους θεωρούνταν από το Κίεβο ως αδιαπραγμάτευτη υπόσχεση και κόκκινη γραμμή. Ωστόσο, σε μια κλειστή αίθουσα ξενοδοχείου στην Τζέντα, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, φαίνεται πως γράφτηκε ένα νέο κεφάλαιο στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Η κρίσιμη συνάντηση στην Τζέντα
Σύμφωνα με αποκαλύψεις των New York Times, τον Μάρτιο, στην Τζέντα, καταγράφηκε για πρώτη φορά η στιγμή που το περιβάλλον του Βολοντίμιρ Ζελένσκι άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας επώδυνης εδαφικής παραχώρησης. Αυτή η παραδοχή θα μπορούσε να αλλάξει την κατεύθυνση των διαπραγματεύσεων και να επαναχαράξει τα όρια της ειρηνικής λύσης.
Η συνάντηση αυτή έλαβε χώρα σε μια κλειστή αίθουσα συνεδριάσεων στις 11 Μαρτίου, και αποτέλεσε ένα από τα πιο κρίσιμα επεισόδια των παρασκηνιακών διαπραγματεύσεων για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Εκείνο το πρωί, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, παρουσίασε έναν μεγάλο χάρτη της Ουκρανίας, αποτυπώνοντας τη γραμμή επαφής των δύο στρατών, που χωρίζει τα εδάφη υπό ουκρανικό και ρωσικό έλεγχο.
Η αποδοχή της πρότασης για κατάπαυση του πυρός
«Θέλω να ξέρω ποιες είναι οι απόλυτες κόκκινες γραμμές σας. Τι χρειάζεστε για να επιβιώσετε ως κράτος;», φέρεται να ρώτησε την ουκρανική αντιπροσωπεία ο Ρούμπιο, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο που συμμετείχε στη συνάντηση. Οι συνομιλίες ξεκίνησαν με μια απρόσμενα γρήγορη αποδοχή από το Κίεβο της πρότασης του Ντόναλντ Τραμπ για άμεση και καθολική κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών.
Λίγο αργότερα, καθώς όλοι είχαν συγκεντρωθεί γύρω από τον χάρτη, ο Μάικ Γουόλτς παρέδωσε έναν σκούρο μπλε μαρκαδόρο στον Ουκρανό υπουργό Άμυνας, Ρουστέμ Ουμέροφ. «Ξεκίνα να σχεδιάζεις», του είπε. Ο Ουμέροφ άρχισε να χαράσσει τα βόρεια σύνορα της Ουκρανίας με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, ακολουθώντας τη γραμμή του μετώπου που διασχίζει τις περιφέρειες Χάρκοβο, Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα.
Η μεταστροφή της ουκρανικής στάσης
Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια, τον οποίο ο Ουμέροφ κύκλωσε στον χάρτη. Προειδοποίησε ότι οι ρωσικές δυνάμεις κατοχής δεν τον συντηρούν επαρκώς, αυξάνοντας τον κίνδυνο «πυρηνικής καταστροφής», και τόνισε ότι το Κίεβο απαιτεί την επιστροφή του υπό ουκρανικό έλεγχο. Στη συνέχεια, έδειξε τη λωρίδα της Κινμπούρν, εξηγώντας ότι η ανάκτησή της θα επέτρεπε την ασφαλή διέλευση ουκρανικών πλοίων προς τα ναυπηγεία του Μικολάιβ.
Για τρία χρόνια πολέμου, ο Ζελένσκι είχε επαναλάβει ότι ο ουκρανικός στρατός θα συνέχιζε να πολεμά μέχρι να ανακτηθεί κάθε χαμένο έδαφος. Αυτή ήταν η πιο δύσκολη πολιτικά και συμβολικά κόκκινη γραμμή. Ωστόσο, όπως θυμάται Αμερικανός αξιωματούχος, εκείνη τη στιγμή καταγράφηκε μια καθοριστική μεταστροφή: «Ήταν η πρώτη φορά που ο Ζελένσκι, μέσω των ανθρώπων του, άφησε να εννοηθεί ότι για να υπάρξει ειρήνη θα μπορούσε να αποδεχθεί την απώλεια του 20% της χώρας».
Στους διαδρόμους της αμερικανικής αποστολής, οι σύμβουλοι του Τραμπ σχολίαζαν ότι οι Ουκρανοί «μπήκαν στο πνεύμα των διαπραγματεύσεων». Λίγες ώρες αργότερα, ο Αμερικανός πρόεδρος έδωσε εντολή να επανεκκινήσει η στρατιωτική βοήθεια προς το Κίεβο, ενώ οι συνεργάτες του άρχισαν να χαράσσουν τα βασικά περιγράμματα μιας ενδεχόμενης συμφωνίας. Σύμφωνα με αυτή, η Ουκρανία θα παραχωρούσε εδάφη κατά μήκος της γραμμής που είχε σχεδιάσει ο Ουμέροφ, θα μπορούσε να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά η ένταξή της στο ΝΑΤΟ θα «πάγωνε».
Ο πυρηνικός σταθμός της Ζαπορίζια θα περνούσε υπό αμερικανική ή διεθνή διαχείριση, ενώ οι ΗΠΑ θα ζητούσαν από τη Ρωσία την επιστροφή της Κινμπούρν. Ωστόσο, το πιο ακανθώδες ζήτημα παρέμενε η Κριμαία, η οποία προσαρτήθηκε από τη Ρωσία το 2014 και αποτελεί ισχυρό σύμβολο εθνικής ταυτότητας και διεκδίκησης για τις δύο πλευρές.
