Εμβόλιο για έρπητα ζωστήρα: Πιθανά οφέλη και για άτομα με άνοια
Μια πρωτοποριακή δημόσια υγειονομική πολιτική στην Ουαλία φαίνεται να έχει προσφέρει τα πιο ισχυρά στοιχεία μέχρι σήμερα ότι το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο άνοιας. Μια νέα μελέτη που διεξήχθη από το Stanford Medicine αποκάλυψε ότι οι ηλικιωμένοι που εμβολιάστηκαν κατά του έρπητα ζωστήρα είχαν 20% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν άνοια τα επόμενα επτά χρόνια σε σύγκριση με εκείνους που δεν είχαν εμβολιαστεί.
Σημαντικά ευρήματα και θεωρίες
Τα εντυπωσιακά αυτά ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στις 2 Απριλίου στο περιοδικό Nature, υποστηρίζουν μια αναδυόμενη θεωρία σύμφωνα με την οποία οι ιοί που επηρεάζουν το νευρικό σύστημα μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας. Αν τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιωθούν περαιτέρω, θα μπορούσαν να υποδείξουν ότι μια προληπτική παρέμβαση για την άνοια είναι ήδη κοντά.
Σε μια σχετική μελέτη που αναμένεται να δημοσιευθεί στις 2 Δεκεμβρίου στο Cell, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το εμβόλιο μπορεί επίσης να είναι ωφέλιμο για άτομα που έχουν ήδη διαγνωστεί με άνοια, καθώς μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου.
Πώς λειτουργεί ο ιός του έρπητα ζωστήρα
Ο έρπητας ζωστήρας, μια ιογενής λοίμωξη που προκαλεί επώδυνο εξάνθημα, προέρχεται από τον ίδιο ιό που προκαλεί την ανεμοβλογιά – τον ιό varicella-zoster. Μετά την αρχική λοίμωξη από την ανεμοβλογιά, ο ιός παραμένει ανενεργός στα νευρικά κύτταρα για μια ζωή. Σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, ο ανενεργός ιός μπορεί να επανενεργοποιηθεί και να προκαλέσει έρπητα ζωστήρα.
Δεδομένα και μεθοδολογία της μελέτης
Η άνοια επηρεάζει περισσότερους από 55 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, με περίπου 10 εκατομμύρια νέα κρούσματα κάθε χρόνο. Παρά τις δεκαετίες ερευνών, δεν έχουν υπάρξει σημαντικές ανακαλύψεις στην πρόληψη ή τη θεραπεία της άνοιας, γεγονός που έχει οδηγήσει ορισμένους ερευνητές να εξετάσουν άλλες πτυχές, όπως ο ρόλος ορισμένων ιογενών λοιμώξεων.
Προηγούμενες μελέτες είχαν συνδέσει το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα με χαμηλότερα ποσοστά άνοιας, αλλά δεν είχαν μπορέσει να εξαλείψουν έναν σημαντικό παράγοντα προκατάληψης: οι εμβολιασμένοι άνθρωποι τείνουν να είναι πιο υγιείς σε πολλούς τομείς που είναι δύσκολο να μετρηθούν. Συμπεριφορές όπως η διατροφή και η άσκηση, που γνωρίζουμε ότι επηρεάζουν τα ποσοστά άνοιας, δεν περιλαμβάνονται στα ιατρικά αρχεία.
Ο Δρ. Pascal Geldsetzer, αναπληρωτής καθηγητής ιατρικής και κύριος συγγραφέας της νέας μελέτης, τόνισε ότι οι μελέτες αυτές υποφέρουν από το βασικό πρόβλημα ότι οι εμβολιασμένοι άνθρωποι έχουν διαφορετικές υγειονομικές συμπεριφορές από εκείνους που δεν εμβολιάζονται. Ωστόσο, πριν από δύο χρόνια, ο Geldsetzer αναγνώρισε μια τυχαία “φυσική πειραματική κατάσταση” στην εφαρμογή του εμβολίου για τον έρπητα ζωστήρα στην Ουαλία, που φαινόταν να παρακάμπτει αυτή την προκατάληψη.
Το πρόγραμμα εμβολιασμού, που ξεκίνησε στις 1 Σεπτεμβρίου 2013, προέβλεπε ότι όλοι όσοι ήταν 79 ετών εκείνη την ημερομηνία θα ήταν επιλέξιμοι για το εμβόλιο για ένα χρόνο. Οι κανόνες αυτοί, σχεδιασμένοι για να περιορίσουν την περιορισμένη προσφορά του εμβολίου, σήμαιναν ότι η ελάχιστη διαφορά ηλικίας μεταξύ 79 και 80 ετών είχε μεγάλη σημασία για την πρόσβαση στο εμβόλιο. Συγκρίνοντας άτομα που έγιναν 80 ακριβώς πριν και μετά την 1η Σεπτεμβρίου 2013, οι ερευνητές μπόρεσαν να απομονώσουν την επίδραση της επιλεξιμότητας για το εμβόλιο.
Οι ερευνητές εξέτασαν τα ιατρικά αρχεία περισσότερων από 280,000 ηλικιωμένων που ήταν 71 έως 88 ετών και δεν είχαν άνοια στην αρχή του προγράμματος εμβολιασμού. Εστίασαν την ανάλυσή τους σε εκείνους που βρίσκονταν κοντά στο όριο επιλεξιμότητας, συγκρίνοντας άτομα που έγιναν 80 την εβδομάδα πριν με εκείνους που έγιναν 80 την εβδομάδα μετά.
