Η ευελιξία του ανθρώπινου εγκεφάλου υπερτερεί της τεχνητής νοημοσύνης
Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να γράφει βραβευμένα κείμενα και να διαγιγνώσκει ασθένειες με εντυπωσιακή ακρίβεια, ωστόσο, οι βιολογικοί εγκέφαλοι διατηρούν ένα σημαντικό πλεονέκτημα σε έναν κρίσιμο τομέα: την ευελιξία. Οι άνθρωποι, για παράδειγμα, μπορούν να προσαρμόζονται γρήγορα σε νέες πληροφορίες και προκλήσεις, όπως η εκμάθηση νέου λογισμικού ή η παρακολούθηση μιας συνταγής, ενώ τα συστήματα AI δυσκολεύονται να μάθουν ‘εν κινήσει’.
Η ανακάλυψη των νευροεπιστημόνων του Πρίνστον
Μια νέα μελέτη από νευροεπιστήμονες του Πανεπιστημίου Πρίνστον αποκαλύπτει έναν λόγο για το πλεονέκτημα του εγκεφάλου: επαναχρησιμοποιεί τα ίδια γνωστικά “δομικά στοιχεία” σε πολλές διαφορετικές εργασίες. Συνδυάζοντας και ανασυνδυάζοντας αυτά τα στοιχεία, ο εγκέφαλος μπορεί να συγκροτεί γρήγορα νέες συμπεριφορές. Όπως εξηγεί ο Tim Buschman, Ph.D., κύριος συγγραφέας της μελέτης, “τα μοντέλα AI κορυφαίας τεχνολογίας μπορούν να φτάσουν σε ανθρώπινες ή ακόμα και υπερανθρώπινες επιδόσεις σε μεμονωμένες εργασίες, αλλά δυσκολεύονται να μάθουν και να εκτελούν πολλές διαφορετικές εργασίες. Ο εγκέφαλος είναι ευέλικτος επειδή μπορεί να επαναχρησιμοποιεί τα στοιχεία της γνωστικής διαδικασίας σε πολλές διαφορετικές εργασίες”.
Η έννοια της συνθετότητας
Αν κάποιος ξέρει πώς να επισκευάσει ένα ποδήλατο, τότε η επισκευή μιας μοτοσυκλέτας μπορεί να του φαίνεται πιο φυσική. Αυτή η ικανότητα να μαθαίνεις κάτι νέο επαναχρησιμοποιώντας απλές δεξιότητες από σχετικές εργασίες είναι αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν συνθετικότητα. “Αν ήδη ξέρεις πώς να ψήσεις ψωμί, μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτή την ικανότητα για να φτιάξεις μια τούρτα χωρίς να χρειαστεί να μάθεις από την αρχή”, λέει η Sina Tafazoli, Ph.D., επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
Πειραματική διαδικασία και ευρήματα
Για να κατανοήσουν πώς ο εγκέφαλος επιτυγχάνει αυτή την ευελιξία, οι ερευνητές εκπαίδευσαν δύο αρσενικούς ρινόκερους μακάκους να εκτελούν τρεις σχετικές εργασίες, ενώ παρακολουθούσαν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου τους. Οι μακάκοι, αντί να ψήνουν ψωμί ή να επισκευάζουν ποδήλατα, εκτελούσαν τρεις κατηγοριοποιητικές εργασίες. Όπως και στην προσπάθεια αποκωδικοποίησης της συχνά ασαφούς γραφής ενός ιατρού, οι μακάκοι έπρεπε να κρίνουν αν ένα πολύχρωμο, μπαλόνι-σχήμα στην οθόνη φαινόταν περισσότερο σαν λαγός ή το γράμμα “Τ”.
Η εργασία ήταν παραπλανητικά δύσκολη, καθώς τα σχήματα παρουσίαζαν διαφορετικά επίπεδα αμφισημίας. Για να δηλώσουν ποιο σχήμα ή χρώμα πίστευαν ότι ήταν το blob, οι μακάκοι έπρεπε να κοιτάξουν σε μία από τις τέσσερις κατευθύνσεις. Ένα βλέμμα προς τα αριστερά σήμαινε ότι έβλεπαν λαγό, ενώ ένα βλέμμα προς τα δεξιά υποδήλωνε ότι έβλεπαν περισσότερο το “Τ”.
Η σχεδίαση του πειράματος επέτρεψε στους ερευνητές να εξετάσουν αν ο εγκέφαλος επαναχρησιμοποιεί νευρωνικά πρότυπα – τα γνωστικά του δομικά στοιχεία – σε εργασίες με κοινά στοιχεία. Μετά την ανάλυση των προτύπων δραστηριότητας στον εγκέφαλο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο προμετωπιαίος φλοιός, μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται σε ανώτερες γνωστικές διαδικασίες, περιείχε αρκετά κοινά, επαναχρησιμοποιούμενα πρότυπα δραστηριότητας.
Ο Buschman περιέγραψε αυτά τα στοιχεία ως “γνωστικά Legos” του εγκεφάλου – δομικά στοιχεία που επιτρέπουν την ευελιξία και την προσαρμοστικότητα.
